13 июня, 2019 г. 19:25

ЭКСТРА-ДЕЗ воситадан дезинфекция мақсадида фойдаланиш учун УСЛУБИЙ ҚЎЛЛАНМА

"Agro Bio Kimyo" ООО Фирма производитель

УСЛУБИЙ ҚЎЛЛАНМА

«ЭКСТРА-ДЕЗ» воситадан дезинфекция мақсадида фойдаланиш учун

TSh 64-19783536-04:2008

Услубий қўлланмадан довалаш-профилактик муассасаларининг, дезинфикция станцияларининг, Давлат санитария эпидемиология марказларининг ва дезинфикция иши билан шуғулланадиган кархоналарнинг ҳодимлари фойдаланиши мумкин.

 

Авторлар:

В .Ж. Баратова

 РесДСЭНМ бош шифокори муовини.

 

З. Д. Сайлиева

 РесДСЭНМ эпидемиолог-дезинфекционист шифокори.

 

Ш.С. Сирожжиддинов

 РесДСЭНМ таксикология лабораторияси мудири.

 

Р. М. Маткаримова

 РесДСЭНМ  санитария-гигиеник лабораторияси мудири.

 

С. К. Алиева

 РесДСЭНМ  бактериологик лабораторияси мудири.

 

Л. Т. Ли

 РесДСЭНМ бактериолог- шифокори.

 

1.Умумий маълумотлар.

1.1.        Восита оч кўк рангли ўзига ҳос ҳидли тиниқ суюқлик. Восита сув билан жуда яхши аралашади. Воситани таркибига таъсир этивчи моддалар сифатида: дидецилдиметиламмоний хлорид 2,475-2,97% ва  N,N Бис (3-аминопропил)  додециламин 5,5-6,25% шунингдек этилендиаминтетрасирка кислота ва сирт актиф моддалар, араматизаторлар, стабилизаторлар бошқа фунгциянал компанентлар киради.

    Виситани 200С даги актив вадорад ионларининг кўрсаткичи (рН)=11,6.

    Восита ҳажми 0,5 л, 1,0 л, 3,0, 4,5л ва 5,0 л бўлган полиэтилен идишларда ишлаб чиқарилади.

    Воситани ишлаб чиқарувчининг ёпиқ идишларида сақланиш муддати 5-йил ишчи эритмасини сақланиш муддати-10 кун.

1.2. Восита бактерияларга (шу жумладан туберкулёз микобактрияси, энг ҳавфли энфикцияларни қузғатувчи–чума, вабо, туляремин, легионеллеза ва бацилла спораларига), вирусларга (шу жумладан парентерал гепатитлар ва ВИЧ), замбуруғ турлари кандида, дерматофит, моғарларга антимикроб таъсир этиш хусусиятига эга шунингдек ювувчи ва бодбуй ҳидни юқотувчи, ишлов бирилган объектларга ножуя таъсир қилмайдиган хусусиятлари бор.  Воситани антимикроб таъсир хусусияти  3 соат ичида давом  этади.

1.3.  Воситани захарлилик даражаси ГОСТ   12.1.2007 – 76 бўйича ошқозонга тушурилганда 3-синф ўртача ҳавфли мадда, терига сурилганда 4-синф кам ҳавфли модда; Қорин бушлиғига тушурилганда 4-синф кам хавфли маддадир. Воситани тўйинган концентрацияли буғлари ингаляция вақтида кам ҳавфли модда. Восита терига ва кўзнинг шиллиқ қаватларига сезиларли маҳаллий – безовта қилувчи таъсир кўрсатади. Кумилияцион ва Синсибилизацион эффиктлари кузатилмайди. Махаллий-таъсирчанлик, хусусиятлари воситани тери қопламларига бир марта таъсир эттирилишда кузатилмаган.

ПДК ишчи майдон учун Дидицилдиметиламмоний хлорид ва N,N Бис (3-аминопропил)  додециламин учун  -1,0 мг/м3 (аэрозоль ва буғлар) .

1.4.  Воситаси қуйидаги  мақсадалар учун мўлжалланган:

-бинолардаги юзаларни, қаттиқ мебелларни, санитария–техника жиҳозларини, аппарат ва приборларни юзаларини, чойшабларни, ошхона идишларини, идишларни ювишадиган буюмларни, йиғиштирув буюмлари, беморларнипарваришлаш буюмлари ва шахсий гегина воситалари, асбобларни (сартарошлик ва касметик), уйинчоқлар, резинали гиламчаларни, қолдиқлари (бир марта ишлатиладиган буюмлар-румоллар, шапкалар, инструмент ва бошқалар), маиший-ҳужалик ҳизмат кўрсатувчи ташкилотларни (мехмонхоналар, ётохоналар, сартарашхоналар, ҳаммомлар, умумий овқатланиш жойларини,  бозорлар, уммумий туалетлар) профилактик дезинфекцияси ўтказилишида, ўқув бинолари, маъданият, дам олиш, спорт (бассийн, маданий соғломлаштириш компликслари, офислар,  кинотеатрлар ва бошқалар.), иштимоий таъминот, болалар муассасаларини зарарсизлантириш учун;

Юқорида кўрсатилган объектлардан ташқари инфикция манбаларини дизинфикцияси ўтказилишида бактириал (туберкулез хам), вирусли ва замбурғли (дирматофия) этиологиясида маиший –хизмат курсатиш муассасалари (миҳмонхоналар, ётохоналар) ичтимоий таъминот, болалар муассасаларини зарарсизлантириш учун;

- стерилизациялашдан олдинги тозалаш билан дезинфекциялаш жараёнида тиббий мақсадларда ишлатиладиган ва турли материаллардан тайёрланган медицина жиҳозларини, (жумладан стоматология асбоблари, эгилувчан ва қаттиқ эндоскопларни ва уларни инструментлари), инфикциялар вақтида бактериал, вирусли (гепатитлар ва ВИЧ инфекциялари ҳам шу жумладан) ва замбуруғли (кандидозлар ва дерматофития) этиологиягсиа мансуб касалликларнинг даволаш – профилактик муассасаларидаги асбоб ва жиғозларни дезинфекциялаш учун;

-оммавий тозалаш ишлари учун.

 

2. Ишчи эритмани тайёрлаш.

2.1 Воситани  ишчи эритмаси эмалланган (эмали кўчмаган), шиша ёки пласмасса идишларда  хона ҳароратидаги ичимлик сувига воситадан керакли миқдарда қўшиш йўли билан тайёрланади.

Воситани ишчи эритмасини тайёрлаш Жадвал №1

Ишчи эритманинг концинтрацияси %

Ишчи эритмани тайёрлаш учун зарур буладиган восита ва сувнинг миқдори.

Припарат бўйича

ДВ

1л эритма учун

10л эритма учун

ТАТ

УА (амин)

Восита

Сув

Восита

Сув

0,5

0,0126

0,0268

5,0

995,0

50

9950

1,0

0,0252

0,0536

10,0

990,0

100

9900

2,0

0,0504

0,1072

20,0

980,0

200

9800

3,0

0,0756

0,1608

30,0

970,0

300

9700

 

3. Воситани қўлланилиши

3.1. Восита эритмаси бинолардаги юзаларни (пол, деворлар, эшиклар ва бошқалар), қаттиқ мебелларни, прибор ва аппаратларни юзаларини, биморларни парваришлаш буюмлари, шиша, металл, резина, пласмасса (грелкалар, клёнкалар, клизма учун трупкалалар, градусниклар ва бошқалар), шахсий гегина воситалари (тароқ, оёқ қўл учун шёткалар, педикюрда ишлатиладиган ёстиқчани клёнка қопламаси ва бошқалар),  ўйинчоқлар (юмшоғидан ташқари), ошхона идишлари,  идишларани ювувчи буюмлар (шётка, юмолоқ сим шётка мачалка ва бошқалар), чойшаблар, резина гиламчалар, тозалаш асбоб-анжомлари (пол латта ва бошқалар), қолдиқлари (бир марта ишлатиладиган буюмлар-пахтали шариклар, тампонлар, шапкалар, простиналар, ёпинчиқлар, инструмент ва бошқалар.), инструментлар (маникюр, педикюр, косметика инструментлари, ундан ташқари косметик асбобнинг қисмлари), санитария–техника жиҳозларини (ваннналар, ундан ташқари тоғара, раковиналар, унитазлар ва бошқалар). Юзаларни Артиш йули билан профилактик дезинфекциялаш вақтида; артиш ва сепиш йули билан дезинфекциялашда манбаларни зарарсизлантириш ўтказилади. Объектларни артиш, ивитиш ва буктириш йуллари билан дезинфекцияланади. Хар-хил объектларни дезинфекциялаш режимлари 2-6 жадвалларда кўрсатилган.

3.2. Хоналарнинг юзалари, қаттиқ мебиллар, жиҳозларни юзалари ва аппаратларни восита эритмасида намланган латта билан 100мл/м2 сарфланиб ювилади, ёки ҳисобланиб гидропулт автамакс ёрдамида  сипилганда 300мл/м2, ёки 150 мл/м2 -“квазир” турли пуркагич ишлатилганда сарфланади.

3.3. Санитария-техника жиҳозлари шётка, ёрш,  ёки  воситанинг ишчи эритмасида намланган латта билан 150мл/м2 сарфланиб юза жойларга ишлав берилади ёки 300мл/м2 жойни (гидропульт автомакс), 150мл/м2 (квазор турли расплитиль)   билан сипиш йули билан ишлов бирилади. Дезинфекция охирида санитария-техника жиҳозлари сув билан чайилади. Резина гиламчалар воситанинг эритмасида намланган латта ёки восита эритмасига ботириб зарарсизлантирилади.

3.4. Беморларни парвалишлаш буюмлари, шахсий гегина виситалари тўлиқ восита ишчи эритмаси солинган идишга буктирилади, ёки латта билан артилади, дезинфикциялаш воситасига солиб ивитилади, дезинфикция тугаганидан сўнг сув билан ювилади.

3.5. Кичик уйинчоқлар воситанинг ишчи эритмаси солинган идишга тулиқ буктирилади, уларни эритмадан кутарилиб чиқишига  йул қуйилмайди; катта уйинчоқларни-латта билан артилади ёки восита эритмаси сепилади. Дезинфикция тугаганидан сўнг уларни оқор сувда ювилади.

3.6. Ошхона идишлари (овқат қолдиғидан тозаланади) ва 1та комплект идишларга 2 л дезинфикцияловчи восита ишчи  эритмаси ҳисобланиб тўлиқ буктирилади. Идиш қопқоғи билан ёпилади. Дезинфикция охирида идишлар ичиладиган оқар сувда шётклар ёки гупкалар ёрдамида 30 секунд давомида ювилади ва 15 секунд давомида чайилади Дезинфекциялаш охирида уларни чайилади ва қуритилади.

3.7. 1 кг қуруқ чойшаблар восита ишчи эритмасининг 5 л га буктирилади. Идиш қопқоғи билан ёпилади. Дезинфикцилаш охирида чойшаблардан купик  чиқмагунча ювилади ва чайилади.

3.8. Йиғиштирув  анжомлари воситанинг ишчи эритмасида, қопқоқ билан ёпиладиган идишда ивитилади. Дезинфикциялаш тугаганидан сўнг чайилади ва қуритилади.

3.9. Инструментларни дезинфекцияси прасмасса ёки эмалланган (эмали бузилмаган) қапқоғи ёпиладиган идишда ўтказилади. Инструментларни дезинфекциялашда концинтрацияси 2,0 % бўлган ишчи эритмага 60 менут ёки концентрацияси 2,5 % бўлган ишчи эритмага 30 менут  буктилаб ўтказилади. Бўлинадиган инструментларни булаклаб буктирилади.Қулфланадиган қисмлари бор тиббиёт буюмлари очиқ ҳолда эридмага буктирилади, эритмада бир неча бор ҳаракатлантирилиб, воситанинг эритмаси кириши қийин булган қисмларига киритилади. Ички (канал) бўшлиқлари бўлган буюмлар восита эритмасида шприц ёки бошқа асбоб ёрдамида ювилади. Дезинфикциялаш вақтида канал ва бўшлиқлар восита эритмаси билан тулдирилган бўлиши шарт.

Восита эритмаси буюмлар устудагиў қалинлиги 1 см дан кам бўлмаслиги керак. Дезинфикция охирида буюмлар идишдан олиниб восита қолдиқларидан тоза оқар сувда камида 5 минут довамида ювилади, каналларни ювишда (шприц ёрдамида ёки бошқа воситалар орқали) ювиладиган сув идиш устуга тушмаслиги керак сунг  тоза мато салфетка билан  қуритилади.

Восита ишчи эритмасини ташқи кўриниши ўзгаргунча,  10 кундан ошмаган муддат ичида куп маротоба ишлатиш  мумкин. Ташқи кўриниши ўзгаришининг биринчи белгиси (рангини узгариши, эритманми лойқаланиши ва бошқалар) бунда эритма алмаштирилади.

3.10. Қолдиқлари (бир марта ишлатиладиган буюмлар-ёпинчиқлар, шапкалар, инструментлар ва бошқалар.) воситанинг 3 % ли ишчи эритмасига 120 мин тўлиқ буктирилади. Дезинфекция охирида улар ўтилизация қилинади.

3.11. Объектларда  инфекция учоғларини дезинфикциялашда тафсияга мос режим билан дезинфекцияланиши керак..

3.12. Профилактик дезинфекция ва умумий тозалаш ўтказишда маиший-хизмат кўрсатиш (мехмонхоналар, ётохоналар,  умумий овқатланиш жойларини,  бозорлар, ва бошқалар), ижтимоий-таминот муассасалари, ўқув бинолари, маъданият уйлари, бактириал инфекция режимлари буйича  дезинфикцияланиши тавсия қилинади.

Восита сартарошхоналар, хоммомлар, бассейнлар, спорткомплекслари ва бошқаларда дерматофит инфекция режимлари буйича  дезинфикцияланиши тавсия қилинади

 

Жадвал №2

«ЭКСТРА-ДЕЗ» воситаси эритмаси билан  бактиреал инфекцияларда (туберкулездан ташқари) хар-хил объектларни дезинфекциялаш тартиби.

Зарарсизлантирувчи

муҳит

Ишчи эритманинг концинтрацияси % (препарат бўйича)

Зарарсизлантириш вақти, мин.

Зарарсизлантириш усули

Ханаларнинг юзалари,

Қаттиқ мебилларь, аппарат- ларни, приборларни юзаларини.

0,50

 30

Артиш

 

Артиш ёки сепиш

Санитария-техника жиҳозлари

0,50

30

Артиш ёки сепиш

Овқат қолдиқлари бўлмаган идишлар

Овқат қолдиқлари бўлган идишлар

0,50

15

Буктирилади

0,50

60

1,0

30

Ўйинчоқлар

0,50

60

Сепиш, артиш ёки буктирилади

1,0

Идишларни ювиш буюмлари

1,0

30

Буктирилади

2,0

60

3,0

30

Ифлосланган чойшаб

0,50

30

Ивитилади

Ифлосланган чойлаб

1,0

90

Ивитилади

2,0

60

3,0

30

 Йиғиштирув асбоб анжомлари.

1,0

30

Ивитилади

2,0

3,0

Беморларни парваришлашда ишлатиладиган шахсий гегина воситалари

0,50

60

Артилади ёки буктирилади.

1,0

30

 

Жадвал №3

«ЭКСТРА-ДЕЗ» воситаси эритмаси билан туберкулез инфекция вақтида хар-хил мухитларни дезинфекциялаш тартиби

Зарарсизлантирувчи

муҳит

Ишчи эритманинг концинтрацияси % (препарат бўйича)

Зарарсизлантириш вақти, мин.

Зарарсизлантириш усули

Ханаларнинг юзалари,

Қаттиқ мебилларь, аппарат- ларни, приборларни юзаларини.

2,0

 120

Артиш ёки сепиш

 

3,0

90

Санитария-техника жиҳозлари

2,0

120

Артиш ёки сепиш

3,0

90

Овқат қолдиқлари бўлмаган идишлар

 

0,50

90

Буктирилади

1,0

30

Овқат қолдиқлари бўлган идишлар

2,0

120

Буктирилади

3,0

90

Ўйинчоқлар

0,50

90

Сепиш, артиш ёки буктирилади

1,0

60

Идишларни ювиш буюмлари

1,0

30

Буктирилади

2,0

60

3,0

30

Ажратмалар билан ифлосламанган чойшаб

1,0

180

Ивитилади

2,0

90

3,0

60

Ажратмалар билан ифлосланган чойшаб

2,0

180

Ивитилади

2,0

120

2,0

180

 Йиғиштирув асбоб анжомлари.

2,0

180

Ивитилади

3,0

120

Беморларни парвариш буюмлари, шахсий гегина воситалари.

2,0

90

Артилади ёки буктирилади.

3,0

60

 

 

Жадвал №4

«ЭКСТРА-ДЕЗ» воситаси эритмаси билан кандидозда хар-хил объектларни дезинфекциялаш режими.

Зарарсизлантирувчи

муҳит

Ишчи эритманинг концинтрацияси % (препарат бўйича)

Зарарсизлантириш вақти, мин.

Зарарсизлантириш усули

Ханаларнинг юзалари,

Қаттиқ мебилларь, аппарат- ларни, приборларни юзаларини.

0,5

 120

Артиш ёки сепиш

 

1,0

60

Санитария-техника жиҳозлари

1,0

60

Артиш ёки сепиш

Овқат қолдиқлари бўлмаган идишлар

 

1,0

60

Буктирилади

2,0

30

Овқат қолдиқлари бўлган идишлар

1,0

90

Буктирилади

2,0

60

3,0

30

Ўйинчоқлар

1, 0

90

Сепиш, артиш ёки буктирилади

2,0

60

3,0

30

Идишларни ювиш буюмлари

1,0

120

Буктирилади

3,0

60

Ифлосламанган чойшаблар

1,0

90

Ивитилади

2,0

60

Ажратмалар билан ифлосланган чойшаб

1,0

120

Ивитилади

2,0

90

3,0

60

 Йиғиштирув асбоб анжомлари.

1,0

120

Ивитилади

2,0

90

3,0

60

Беморларни парвариш буюмлари. шахсий гегина воситалари.

1,0

90

Артилади ёки буктирилади.

2,0

60

3,0

30

 

Жадвал №5

«ЭКСТРА-ДЕЗ» воситаси билан замбуруғли касаллик-дерматофитларда мухитларни дезинфекциялаш тартиби

Зарарсизлантирувчи

муҳит

Ишчи эритманинг концинтрацияси % (препарат бўйича)

Зарарсизлантириш вақти, мин.

Зарарсизлантириш усули

Ханаларнинг юзалари,

Қаттиқ мебилларь, аппарат- ларни, приборларни юзаларини.

1,0

 120

Артиш ёки сепиш

 

3,0

90

Санитария-техника жиҳозлари

2,0

120

Артиш ёки сепиш

3,0

90

Ўйинчоқлар

1, 0

90

Сепиш, артиш ёки буктириш

2,0

60

Ифлосламанган чойшаб

1,0

120

Ивитилади

2,0

90

3,0

60

Ажратмалар билан ифлосланган чойшаб

3,0

120

 

Ивитилади

 Йиғиштирув асбоб анжомлари.

3,0

120

 

Ивитилади

Беморларни парвариш бумлар, шахсий гегина воситалари

2,0

120

Артилади ёки буктирилади.

3,0

90

Резина гиламлар

2,0

120

Артилади ёки буктирилади.

 

Жадвал №6

«ЭКСТРА-ДЕЗ» воситаси эритмаси билан вирусли инфекцияларда  мухитларни дезинфекциялаш режими.

Зарарсизлантирувчи

муҳит

Ишчи эритманинг концинтрацияси % (препарат бўйича)

Зарарсизлантириш вақти, мин.

Зарарсизлантириш усули

Ханаларнинг юзалари,

Қаттиқ мебилларь, аппарат- ларни, приборларни юзаларини.

2,0

60

Артилади ёки буктирилади

Санитария-техника жиҳозлари

2,0

60

Артилади ёки буктирилади

Овқат қолдиқлари бўлмаган идишлар

2,0

60

 

Овқат қолдиқлари бўлган идишлар

2,0

120

 

Идишларни ювиш буюмлари

2,0

120

Буктирилади

Ифлосланмаган чойшаблар

2,0

90

Ивитилади

Ажратмалар билан ифлосланган чойшаблар

2,0

120

Ивитилади

Йиғиштирув асбоб- анжомлари.

2,0

120

Ивитилади

Ўйинчоқлар

2,0

120

Сепиш, артиш ёки буктириш

Беморларни парвариш буюмлари,  шахсий гегина воситалари

2,0

120

Буктирилади

 

 

Жадвал №7

«ЭКСТРА-ДЕЗ» воситаси эритмаси билан тиббиёт асбоб-ускуналарини, қаттиқ ва эгилувчан эндоскопларни  уларни қисмларини стириллашдан олдинги тозалаш билан дузинфикциялаш режимлари.

Ишлов бериш босқичлари

Ишлов бириш тартиби

Ишчи эритманинг концинтрацияси % препарат бўйича

Ишчи эритма харорати 0С.

Ушлаб туриш вақти/ ишлов бириш, мин.

  Ишчи эритмада буюмларни тўлиқ буктириб (тулиқ буктирилмайдиган эндоскопларни- уларни ишчи қисмлари, рухсат этилган даражада буктирилади) буюмларни канал ва бушлиқлари тулдирилади.

3,0

камида 18 0С.

60

Хар-бир буюмни ивитиш утказилган эритмада оддий тузилган буюмларнинг каналлари-шприц ёрдамида ювилади .

Қаттиқ эндоскоплар:

-ҳар бир детал ёрш ёки марли салфетка ёрдамида ювилади.

-каналлар шприц ёрдамида ювилади.

Эгилувчан эндоскопларни асбоб анжомлари:

- ташқи юзалари матоли (дока) салфетка ёрдамида ювилади.

-ички очиқ каналлари шприц ёрдамида ювилади.

2,0

3,0

камида 18 0С.

30

Тоза оқова сувда чайиш

(каналлар шприц ёки электроюткич ёрдамида

меёрланмаган

3,0

Дистирланган сувда чайиш (каналлар шприц ёки электроюткич ёрдамида)

 

меёрланмаган

1,0

 

4. Ҳавфсизлик тадбирлари.

4.1. «ЭКСТРА-ДЕЗ» воситаси билан ишлашга  18 ёшдан катталарга рухсат этилади.

4.2  Восита  ишчи эритмасини тайёрлашда  қулга резина қулқоп кийиб, ва кўзни ҳимоя кўзайнаги  билан ҳимояланган ҳолатда бажарилади.

Дезинфикциялаш резина қулқоб билан ҳимояланган ҳолатда олиб борилади.

4.3. Восита терига ва кўзга тушушидан сақланиш керак

4.4. Одамлар борида ҳам нафас йулларини ҳимоялаш воситалиридан фойдаланмасдан артиш йули билан биноларнинг ички юзаларига ишлов бириш мумкин.

4.5 Юзаларни сепиш усулида ишлов бирилганда  ходимлар шахсий ҳимоя воситаларидан фойдаланиши керак: қўлларга –резинали қулқоп, нафас олиш органларига-РПГ-67 ёки

РУ-60- М турли универсал респираторлари “В” маркали потрон билан ва кўзни ҳимоялаш учун герметик кўзойнаклардан фойдаланилади. Ишлов бириш одамлар бор пайтда ҳам ўтказилади. Зарарсизлантирилгандан сўнг  биноларда ҳўл уборка ўтказилади.

4.6 Восита доривор припаратлардан алохида ва болаларни қўли етмайдиган жойда сақланади.

 

5. Фавқулотда захарланганда тез биринчи ёрдам кўрсатиш  тадбирлари.

5.1. Восита фовқулотда терига тушса тезда уни оқар сувда ювилади ва терига крим сурилади.

5.2. Восита фовқулотда кўзга тушганда тезда уни тоза оқар сувда 10-15 минт давомида ювиш ва 30 % натрий сульфацил эритмасини томизиш керак. Зарур бўлганда шифокора мурожаат қилинади.

5.3. Восита фовқулотда меъдага тушса 10-20 та активланган кумирнинг таблеткалари майдаланиб, бир неча стакан сув билан ичилади. Қайт қилдирилмайди! Зарур булган ҳолатларда шифокорга мурожаот қилиш керак.

5.4. Юқори нафас юллари яллиғланганда (йутал, тамоқ қуриши, нафас олишнинг қийинлашуви, нафас қисиши, кўздан ёш оқиши) жабрланувчини тоза ҳовага ёки яхши шамоллатиладиган ҳонага чиқариш, оғиз ва тамоқни тоза сувда чайиш зарур. Иссиқ сут ёки баржоми ичирилади. Зарур бўлган ҳолларда шифокорга  мурожаат қилиш керак.

 

6. Физик-кимёвий ва аналитик усулларда сифатни текшириш.

6.1 Дезинфикциялаш воситаси . «ЭКСТРА-ДЕЗ» қуйидаги сифат кўрсаткичлари бўйича тикширилади: ташқи кўриниши, 200С даги зичлиги, 200С даги синдириш кўрсаткичи, водород ионларининг концинтрацияси (рН), Кокобензилдиметиламмонийхлорид ва N,N Бис (3-аминопропил)  додициламинларни масса улушлари.

 Тикшириладиган хар-бир курсаткич ва меъёрлар 8-жадвалда кўрсатилган.

8-жадвал

т/р

Кўрсаткичларнинг номи

меъёрлари

1

Ташқи кўриниши, ранги, ҳиди

Ёрқин кўк рангли ўзига ҳос ҳидли тиниқ суюқлик.

2

20 0С даги зичлиги, г\см3

0,945+1,037

3

20 0С даги синдириш кўрсаткичи

1,350+1,3686

4

Водород ионлари концетрациясининг кўрсаткичи (pH)

11,6 +1,0

5

Дидецилдиметиламмоний хлориднинг масса улуши %

2,475-2,97%

 

6

N,N Бис (3-аминопропил)  дидициламиннинг масса улуши %

5,5-6,25%

 

6.1.  Ташқи кўриниши ва ҳидини аниқлаш.

«АБК-ЭКСТРА» воситасининг ташқи кўриниши оддий кўз билан қараб аниқланади . Бунинг учун рангсиз шишадан ясалган ички диаметри 25-26 мм бўлган пробирканинг ярмигача восита қуйилади ва утивчи ёки қайтувчи нур орқали кўрилади.

6.2.  20 0С даги зичлигини аниқлаш.

200С даги зичликни аниқлаш ГОСТ 18995.1-73 бўйича курсатилган. “кимёвий суюқ махсулотлар. Зичликни аниқлаш усули”

6.3.  20 0С да синдириш кўрсаткичини аниқлаш.

200С даги синдириш кўрсаткичини  аниқлаш ГОСТ 18995.2-73 бўйича курсатилган. “кимёвий суюқ махсулотлар. Зичликни аниқлаш усули”

6.4.  Водород ионлари концетрацияси кўрсаткичи – pH ни аниқлаш.

Водород ионларининг концинтрацияси  кўрсаткичи (рН) ГОСТ бўйича потенциометрик усулда улчанади “Сирт актиф –моддалар ва синтетик ювиш воситалари. Водород ионлари концинтрациясини аниқлаш усули”.

6.5. Дидецилдиметиламмоний хлорид ва N,N Биз (3-аминопропил)  додициламинларни масса улушларини аниқлаш.

6.5.1. Ускуналар, реактивлар, эритмалар.

 - ГОСТ 24104-88 бўйича 2- синф. 0,0002 г аниқликда 200 г гача ўлчайдиган лаборатория тарозилари;

 - Бюретка 1-1-2-25-0,1,  ГОСТ 29251-91 бўйича;

 - Улчов колбаси 2-100-2 ГОСТ 1770-74 бўйича.

    - Колба Кн – 1-250-29/32, ГОСТ 25336-82 бўйича шлифланган қопқоқ билан;

    - Пипеткалар 4(5)-1-1, 2-1-5 ГОСТ 1770-74 бўйича.

    - Цилиндрлар 1-25, 1-50, 1-100, ГОСТ 1770-74 бўйича.

 - Натрий додецилсульфат ТУ 6-09-64-75 бўйича.

 - Цетилперидин хлорид 1 малекула сувли  асосий моддаси 99 % бўлган “МЕРК”    (Германия) фирмасида ишлаб чиқарилган ёки шу синфга кирувчи аналоги.

  - Эозин Н ТУ 6-09-183-75 бўйича

    - метил кўки ТУ 6-09-29-78 бўйича.

    - сирка кислота ГОСТ 61-75 бўйича

 - Этил спирт ректификованный техничиский ГОСТ бўйича 18300-87 бўйича.

 - Хлороформ ГОСТ 20015-88 бўйича

 - Сульфат кислота ГОСТ 4204-77 бўйича.

 - Дистилланган сув ГОСТ 6709-72 бўйича.

 

6.5.2.Анализга тайёрлаш.

6.5.2.1. 0,004 н. натрий додецилсульфатни сувдаги эритмасини тайёрлаш:

0,0115 натрий додецильсулфат ҳажми 100смўлчов колбосига дистилланган сув  қуйиб эритилади ва  ҳажмини сув билан белгигача етказилади.

6.5.2.2. Аралаш индикаторни тайёрлаш.

1-эритма: улчов цилиндрида 0,11 г. Эозин Н 2 смсувда эритилади, 0,5 см3 сирка кислота қўшилади, ҳажми этил спирти билан 40 см3 га етказилади ва аралаштирилади.

2-эритма 0,008 г. метил кўкини 17см3 сувда эритилади ва оз-оздан 3,0 см3 концентрацияланган сульфат кислотаси қуйиб аралаштирилади ва совутилади.

Аралаш индикатор эритмасини тайёрлаш 1-эритма ва 2-эритма 4:1 ҳажмий нисбатда 3 кун муддат ичида фойдаланиш учун кам миқдорда тайёрланади. Олинган эритма қора шишали склянкада – 3 кунгача сақланади.

 

6.5.2.3. Натрий додецилсульфат эритмасининг туғрилаш коэффицинтини аниқлаш;

0,004 н. цетилперидин хлорид эритмасини тайёрлаш учун 0,143 г. 1 малекула сувли цетилперидин хлоридни сиғими 100 сm3 бўлган улчов колбасида дистилланган сув билан эритилиб тайёрланади (эритма 100 см3 ли улчов колбасида тайёрланади), 0,004 н. натрий додецилсульфат эритмасини туғрилаш коэффициенти икки фазали титрлаш орқали аниқланади.

Индикатор, цетилперид хлорид, натрий додецилсульфат ва анализ  қилинадиган препаратларни  эритмаларини тайёрлаш:

10 сm3 натрий додецилсульфат эритмасига  15  сm3  хлороформ, 2см3  аралаш индикатор ва 30 см3 сувқўшилади. Колба қапқоғи билан ёпилиб чайқатилади. Ҳосил бўлган икки фазали системани цетилпиридид хлорид эритмаси билан ёпиқ пробкали колбада қаттиқ вақти-вақти билан чайқатилиб пастки яшил рангли хлороформли қавати оч пушти ранга ўзгаргунича титрланади. Титрлаш охирида юқориги сувли қавати кук рангга ўзгаради.

 

6.5.3 Анализни ўтказилиши.

    Анализ қилинаётган “ЭКСТРА-ДЕЗ” воситасидан 0,0002 г. гача аниқликда 0,09 г. дан 0,13 г. гача ўлчаб олиниб 100 смўлчов калбасига қуйилади ва ҳажмини дистилланган сув билан белгигача етказалади.

Сиғими 250 сm3 ли конуссимон колбага 5 сm3 натрий додецилсульфат эритмасига, 15 сm3 хлороформни, 2сm3 аралаш индикаторни ва  30 сm3 дистилланган сув қуйилади билгигача етказилади.

Олинган икки фазали система анализ қилиш учун олинган “ЭКСТРА-ДЕЗ” воситаси пробаси    қопқоғи ёпилиб вақти-вақти билан қаттиқ чайқатилиб пастки хлороформли қавати оч пушти ранга ўтгунича титрланади. Титрлаш охирида юқориги сувли қавати кўк рангга ўзгаради

 

6.5.4. Натижаларни ҳисоблаш.

Дидецилдиметиламмоний хлоридларни масса улуши (%) қуйидаги формула бўйича ҳисобланади:

 

Х = 0,00145хVxKx100x100____

                 mxV1

 

Бунда- 0,00145- Дидецилдиметиламмоний хлоридни масса улуши (ЧАС уртача м.м. ҳисобланган туғри 378 ), 1 сm3  натрий додецилсульфат этитмасининг концентрацияси  С (С12Н254Nа)= 0,004 mol/dmга мос келувчи (0,004н) g,

V – титрлашда сарфланган натрий додецилсульфат эритмасининг концентрацияси С(C12 H25 SO4 Na)=0,004 mol/dm3 г туғри 5см3.

К – натрий додецилсульфат эритмасининг концентрацияси C (C12 H25 SO4 Na) = 0,004 mol /

dm 3 г тенг бўлган тўғрилаш коэффициенти;

100 – тортманинг суюлтирилиши;

V1 – титрлашга сарфланган“ЭКСТРА-ДЕЗ” воситаси эритмасини ҳажми см3;

m – анализ қилинаётган намунанинг массаси, г.

Анализ натижалари деб, 3-х анализдан ўртача арифметик кўрсаткич олиниб, улар орасидаги фарқланиш меъёри 1,0 % дан ошиб кетмаслиги керак.

Руҳсат этилган ижобий анализ  натижалари чегараланиши ±2,5 % ишонч эҳтимоллиги 0,95.

 

6.6.  N,N Биз (3-аминопропил)  додециламинни масса улушини аниқлаш.

6.6.1. . Ускуналар, реактивлар, эритмалар.

 - ГОСТ 24104-88 бўйича 2- синф. 0,0002 г аниқликда 200 г гача ўлчайдиган лаборатория тарозилари;

 -Бюретка 1-1-2-25-0,1,  ГОСТ 29251-91 бўйича;

    -Колба Кн – 1-250-29/32, ГОСТ 25336-82 бўйича шлифланган қопқоқ билан;

     Изопропил спирти марка х.ч. ТУ 2632-015-1129058-95.

     Сувда эривчан (индикатор) ТУ 6-09-3719-74; 100см3 изопропил спиртидаги 0,2 г эритмаси.

Хлорид кислота 0,2 н изопропил спиртдаги.

6.6.2 Анализни ўтказилиши.

    Анализ қилинаётган “ЭКСТРА-ДЕЗ” воситасидан 0,0002 г. гача аниқликда 0,20 г. дан    0,35г. гача ўлчаб олиниб 100 смизопропил спирти, 1 см3 бромфенол куки индикатори эритмаси  қушилади ва хлорид кислота эритмаси билан титрланади изопропонолда фиолитовий рангдан кук ранга уткунча.

6.6.3. Натижаларни ҳисоблаш.

N,N Биз (3-аминопропил)  дидециламинни масса улуши (%) қуйидаги формула бўйича ҳисобланади:

 

Х = 0,020хVxKx100x100____

                 mxV1

Бунда- 0,020- N,N Бис (3-аминопропил)  додециламинни масса улуши, 1 сm3  хлорид кислота эритмасининг  концентрацияси  С (Hl)= 0,2 mol/dm3 (0, 2 н)га мос келувчи 

V – титрлашда сарфланган хлорид кислота эритмасининг концентрацияси С (Hl)= 0,2 mol/dm3 (0, 2 н)  га мос келувчи 

К – хлорид кислота эритмасининг концентрацияси С (Hl)= 0,2 mol/dm3 (0, 2 н)га тенг бўлган тўғрилаш коэффициенти;

100 – тортманинг суюлтирилиши;

V1 – титрлашга сарфланган“ЭКСТРА-ДЕЗ” воситаси эритмасини ҳажми см3;

m – анализ қилинаётган намунанинг массаси, г.

Анализ натижалари деб, 3-х анализдан ўртача арифметик кўрсаткич олиниб, улар орасидаги фарқланиш меъёри 1,5 % дан ошиб кетмаслиги керак.

Руҳсат этилган ижобий анализ  натижалари чегараланиши ±2,0 % ишонч эҳтимоллиги 0,95.

"Agro Bio Kimyo" ООО Фирма производитель



Оставить отзыв
Оценка:
              
Текст отзыва

Ваше имя
Ваш комментарий будет опубликован после проверки модератором