Askorbin kislotasi S vitaminining tanqisligini to'ldiradi, metabolik va antioksidant ta'sir ko'rsatadi, oksidlanish-qaytarilish jarayonlarini boshqaradi. Ko'pchilik biokimyoviy reaktsiyalarda vodorodni tashilishini boshqaradi, uchkarbon kislotalar tsiklida glyukozani ishlatilishini yaxshilaydi, tetragidrofolat kislotasini hosil bo'lishida va to'qimalar regeneratsiyasida, steroid gormonlar, kollagen sintezida ishtirok etadi. Hujayralararo moddalarning kolloid holatini va kapillyarlarning normal o'tkazuvchanligini saqlab turadi, proteolitik fermentlarni faollashtiradi, xolesterin, pigmentlar almashinuvida ishtirok etadi, jigarda glikogenni to'planishiga yordam beradi. Immunologik reaktsiyalarni boshqaradi (antitelalar, komplementning S3-komponenti, interferonni sintezini faollashtiradi), fagotsitoz jarayoniga yordam beradi, organizmning infektsiyalarga bo'lgan qarshiligini oshiradi. Yallig'lanishga qarshi, allergiyaga qarshi ta'sir ko'rsatadi.
A vitamini oksidlanish-qaytarilish jarayonlarini faollashtiradi, purin va pirimidin asoslari sintezini rag'batlantiradi, metabolizmni energiya bilan ta'minlanishida ishtirok etib, adenozintrifosfat kislotasining sintezi uchun qulay sharoit yaratadi. Tog'ay va suyak to'qimasida oqsillar sintezini oshiradi, epitelizatsiyani rag'batlantiradi, hujayralarning yuzasidagi membranalarda glikoproteidlar biosintezini boshqaradi, antitelalar hosil bo'lishini kuchaytiradi, fagotsitozni boshqaradi, fotoretseptsiyaga ta'sir qiladi, ko'rish purpurini qurilishida ishtirok etadi.
Xolekal'tsiferol vitaminining tanqisligini to'ldiradi, fosfor-kal'tsiy almashinuvini boshqaradi. Xolekal'tsiferolning faol komponentlari hujayra membranalari orqali oson kiradilar, oqsillar sintezini initsiatsiya qiladilar, kal'tsiyni qonga o'tishini yengillashtiradilar. Suyaklarda tog'ay hujayralarini rivojlanishini, plazmadan kal'tsiyni qamrab olinishini va uni suyaklarda fosfatlar ko'rinishida to'planishini normallashtiradi, buyraklarda kal'tsiy, natriy, fosfatlar, aminokislotalarni qayta so'rilishini normallashtirish uchun zarur sharoit yaratadi.
Tiamin gidroxloridi V1 vitaminining tanqisligini to'ldiradi, antioksidant, gangliobloklovchi, immunostimulyatsiyalovchi ta'sir ko'rsatadi. Fosforni biriktirib, ko'pchilik dekarboksilazalarning kofermenti hisoblangan tiaminpirofosfatni hosil qiladi, piruvat, al'fa-ketoglutarat metabolizmida ishtirok etadi va uglevodlar, oqsillar va yog'lar almashinuvida, shuningdek sinapslar bo'ylab nerv qo'zg'aluvchanligini o'tish jarayonlarida muhim rol' o'ynaydi. Hujayra membranalarini peroksidli oksidlanish mahsulotlarining toksik ta'siridan himoya qiladi.
Nikotinamid RR vitaminining tanqisligini to'ldiradi. Nikotinadenindinukleotidi (NAD) va nikotinadenindinukleotidfosfati (NADF) sintezini rag'batlantiradi, ko'p sonli oksidlanish-qaytarilish reaktsiyalarida protonlarni tashilishida ishtirok etib, ko'pchilik oqsillar almashinuvini normal kechishini ta'minlaydi. Lipidlar almashinuvini ragbatlantiradi, oksidlangan xolesterin darajasini pasaytiradi, kapilyarlarda kon aylanishini yaxshilaydi. Yurak-qon tomir kasalliklarining oldini olish uchun xizmat kiladi.
Dekspantenol pantoten kislotasining tanqisligini to'ldiradi, yallig'lanishga qarshi ta'sirga ega, regeneratsiya jarayonlari, ichak peristal'tikasini rag'batlantiradi. Organizmda A kofermenti sintezini substrat stimulyatori hisoblangan faol metabolit – pantoten kislotasini hosil qiladi, barcha metabolik jarayonlarda ishtirok etadi, kortikosteroidlarni hosil bo'lishini, xolinni atsetillanishini ta'minlaydi, ichakning normal sekretor va kinetik faoliyatini tutib turadi.
Tokoferol atsetati antioksidant ta'sir ko'rsatadi, gem va oqsillar sintezida, hujayralar proliferatsiyasida, hujayra nafasida, metabolizmning boshqa muhim jarayonlarida ishtirok etadi, eritrotsitlar gemolizini oldini oladi, kapillyarlarning yuqori o'tkazuvchanligi va mo'rtlashishiga qarshilik qiladi.
Folat kislotasining tanqisligini to'ldiradi, gemopoetik ta'sir ko'rsatadi. Organizmda megaloblastlarni yetilishi va ularni normoblastlarga trasnformatsiyasi uchun zarur bo'lgan tetragidrofolat kislotasini hosil qiladi, purin va pirimidinlar almashinuvida, nuklein kislotalar sintezida, aminokislotalar metabolizmida muhim rol' o'ynaydi. Markaziy va periferik asab tizimining faoliyatini yaxshilaydi, mielinizatsiya jarayonlarini kuchaytiradi.
Folat kislota yetishmasligi aellarda va erkaklarda bepushtlikga olib keladi . Xomila tushishi , platsenta kuchishi , vaktdan oldin tug'ish, xomila nuksoni va tugrikdan keyingi onadagi depressiya xavfini oshiradi. Bolalarda jinsiy va jismoniy rivojlanishi buziladi Folat kislotasining yetishmasligi embriogenez va organogenezda nerv nayining buzilishi va nerv tizimining, bosh miya va umurtqa pog'onasining nuqsonlariga olib keladi. Homiladorlik davrida folat kislotasiga yehtiyoj ortadi. Folat kislotasi hujayra o'sishi va DNK yaxlitligini saqlab qolish uchun mas'ul xisoblanadi Bu jarayonlarning buzilishi o'smalar hosil bo'lishiga olib keladi, shuning uchun folat kislotasi ma'lum darajada neoplazmalar paydo bo'lishiga to'sqinlik qiladi.
Tsianokobalamin eritropoetik, metabolik ta'sir ko'rsatadi. Uglevodlar, oqsillar va yog'lar almashinuvida ishtirok etadi. Regeneratsiyani oshiradi, qon hosil bo'lishini, jigar va nerv tizimining faoliyatini rag'batlantiradi, qon ivish tizimini faollashtiradi, qonda xolesterinning miqdorini kamaytiradi. Organizmda dezoksiriboza, dezoksiribonuklein kislotasi, kreatinin, metioninni hosil bo'lishi uchun zarur bo'lgan, ko'pchilik fermentlarning tarkibiga kiruvchi kofaktor – kobamamidga aylanadi.
Vitamin B2 (riboflavin) organizmda nafas olish tizimi to'qimalarining metabolizmida muhim rol' o'ynaydigan: flavin adenin dvunukleotid (Flavine Adenine Dinucleotide) (FAD) va flavin mononukleotid (Flavin Mononucleotide) (FMN) shaklidagi koenzim sifatida ta'sir kiladi.
Vitamin B6 (piridoksin gidroxloridi) oqsillar, uglevodlar va yog'larning metabolizmida koenzim vazifasini bajaradi. Xususan, oqsillar metabolizmi paytida, triptofanni niatsinga yoki serotoninga, deaminatsiya, aminatsiya va aminokislotalarni sulfanlashtirish, aminokislotalarning dekarboksilanishida ishtirok etadi
D-biotin oqsil va lipid almashinuvini tartibga soluvchi fermentlarning bir qismi bo'lib, yuqori ta'sirga ega. Turli fermentlarning koenzimi xisoblanadi ( shu jumladan transkarboksilaza ). Purin va pirimidin nukleozidlarining sintezida ishtirok etadi. Kollagen sintezida ishtirok etadi. Biotin ishtirokida CO2ni faollashtirish va uzatish reaktsiyalari amalga oshadi. Biotin uglevodlar metabolizmida insulin bilan birgalikda muhim rol' o'ynaydi, glyukoza metabolizmini tartibga soluvchi glyukokinaza fermenti sintezida ishtirok etadi.
Letsitin tananing barcha hujayralarida mavjud bo'lib ,oksidlanish jarayonlarni tezlashtiradi, markaziy nerv sistemasi va yurak-qon tomir tizimini faoliyatini yaxshilaydi. Bu yog'da eriydigan vitaminlarni (A, D, Ye va K) yaxshiroq assimilyatsiya qilishga yordam beradi, organizmning toksik moddalarga chidamliligini oshiradi, surfaktant sintezida ishtirok yetadi. Letsitin-fosfolipidlar (xolin, fosfatidlar, inozitol) kompleksidir va asab tizimi uchun asosiy oziq-ovqat manbalaridan biri bo'lib xizmat qiladi. Letsitin mielin shakllanishida asosiy tarkibiy qismlardan biri hisoblanadi. Letsitin neyro -endokrin tizimi bilan bog'liq; letsitin va xolin bir qator gormonlar ishlab chiqarishida, yog'lar va xolesterinning normal metabolizmi uchun muxim.
Glitsin metabolizmni tartibga soluvchi, Markaziy asab tizimida himoya tormozlash jarayonlarini normallashtiradi va faollashtiradi, psixo-emotsional stress, agressivlik, ziddiyatlarni kamaytiradi, kayfiyatni yaxshilaydi, ijtimoiy moslashuvni oshiradi; aqliy qobiliyatini oshiradi; uyku jaraenini normallashtiradi; vegetativ qon-tomir kasalliklarining namoyon bo'lishini va ishemik insul't va bosh miya shikastlanishlardagi miya kasalliklarining zo'rayishini pasaytiradi; spirtli ichimliklar va Markaziy asab tizimining funktsiyasini susaytiruvchi boshqa dorilarning toksik ta'sirini kamaytiradi.
Glikoxol kislota safro tarkibiga kiradi va uning reologik xususiyatlarini yaxshilaydi, ichaklarda yog'larni parchalashida ishtirok etadi. Lipazani faollashtiradi va erkin yog kislotalarining surilishini rag'batlantiradi.
