faol modda: propofol – 10 mg;
yordamchi moddalar: soya moyi, tuxum lesitini, gliserin, in'ektsiya uchun suv
Propofol bosh miya ichki bosimini va ko'z ichki bosimini pasaytiradi, buyrak usti bezlari gormonlarining sekresiyasini susaytirmaydi.
Samarasini tez yuz berishi propofolning yuqori lipofilligi va GET orqali oson o'tishi bilan ifodalanadi.
Propofol organizmda tez taqsimlanadi va organizmdan tez chiqariladi (umumiy klirensi minutiga 1,5-2 l ga teng). Organizmdan chiqarilishi metabolizm yo'li bilan, asosan jigarda amalga oshuvchi metabolizm yo'li bilan yuz beradi, natijada propofolning kon'yugatlari va unga muvofiq keluvchi xinol hosil bo'ladi, ular siydik bilan chiqariladi.
Propofol anesteziyani tutib uchun qo'llangan holatlarda uning qondagi kontsentrasiyasi chiqarilish tezligiga mos keluvchi muvozanat qiymatiga simptomlarsiz erishadi. Tavsiya etilgan infuziya tezligi chegaralarida propofolning farmakokinetikasi proportsional xarakterga ega.
MNT va periferik nerv tizimi tomonidan: kam hollarda bir necha soat yoki kun davomida – tutqanoqsimon harakatlar, tirishishlar, opistotonus; uyg'onganida ayrim hollarda – bosh og'rig'i, ongni qisqa muddatga yomonlashishi; eyforiya holatlari, jinsiy xulq-atvorni o'zgarish holatlari ta'riflangan.
Ovqat hazm qilish tizimi tomonidan: uyg'onganida ayrim hollarda – ko'ngil aynashi, qusish.
Allergik reaktsiyalar: kam hollarda – bronxospazm, angionevrotik shish, eritema.
Boshqalar: kam hollarda – o'tkinchi apnoe, siydik rangini o'zgarishi; operasiyadan keyin etni uvishishi, isitma, sovuq qotish holatlari ta'riflangan.
Mahalliy reaktsiyalar: in'ektsiya joyida og'riq bo'lishi mumkin; kam hollarda – trombozlar va flebitlar; paravenoz yuborilganida – og'ir darajadagi to'qima reaktsiyalari.
Nafas yo'llarining infektsion kasalliklari bo'lgan bolalarda kattalar uchun tavsiya etilgan dozalarda yuqori dozalarda qo'llanganida nojo'ya reaktsiyalari aniqlangan.
Propofolni yuborish vaqtida kuzatilishi mumkin bo'lgan gipotenziya, nafas yo'llarining obstruktsiyasi, gipoventilyasiya yoki kislorod bilan etarlicha ta'minlanmayotganligini erta bochqichlarda aniqlash uchun, doimiy monitoring o'tkazish kerak. O'pkani sun'iy ventilyasiyasi (O'SV) siz diagnostik va jarrohlik muolajalarini o'tkazishda sedativ samarani ta'minlash uchun propofol yuborilayotgan pasientlarga alohida e'tibor berish kerak.
Gipovolemiya, yurak, nafas, buyrak yoki jigar etishmovchiligi bo'lgan pasientlarda Propofolni ehtiyotkorlik bilan qo'llash kerak. Propofol adashgan nervning tonusini kamaytirish hususiyatiga ega bo'lmaganligi tufayli, preparat qo'llanganida bradikardiya va asistoliya rivojlanishi mumkinligini hisobga olish kerak. Narkozga kiritishdan oldin va anesteziyani bir maromda saqlab turish vaqtida, ayniqsa propofol bradikardiyani chaqirishi mumkin bo'lgan boshqa vositalar bilan bir vaqtda ishlatilsa, shuningdek adashgan nervning tonusi ustun bo'lgan holatlarda, vena ichiga antixolinergik vositalarni yuborish ehtimolini ko'rib chiqish kerak.
Bosh miya ichki bosimi yuqori va AB past bo'lgan pasientlarda Propofolni ehtiyotkorlik bilan qo'llash kerak, chunki bosh miya ichki perfuzion bosimni ahamiyatli darajada pasayish xavfi mavjud.
Propofol lipidli emulsiya bo'lganligi tufayli, uni lipidlar almashinuvining og'ir buzilishlari bo'lgan pasientlarda ehtiyotkorlik bilan qo'llash kerak. Agar propofol ushbu toifadagi pasientlarga buyurilsa, u holda qondagi lipidlarning darajasini monitoringini o'tkazish va zarurati bo'lganida preparatning dozasini pasaytirish kerak.
Propofol bilan bir vaqtda boshqa lipidlar saqlovchi preparatlarni buyurishni zarurati bo'lganida, lipidlarning umumiy miqdorini hisobga olish kerak (Propofolda 100 mg/ml lipidlar saqlanadi).
Tutqanoq bilan xastalangan pasientlarda tirishishlar rivojlanish xavfi oshadi.
Propofolni qo'llash, odatda analgetiklarni qo'shimcha ravishda buyurishni talab etadi.
Propofolni yuborish joyida og'riq hislarini rivojlanish xavfi preparat katta diametrli venalarga (bilak yoki tirsak bukmasi venalariga) yuborilganida yoki bir vaqtda 1% li lidokain eritmasining 20:1 nisbatida yuborilganida pasayishi mumkin. Lidokainning optimal dozasi 0,1 mg/kg ni tashkil etadi.
Propofol mahalliy anesteziya uchun qo'llanadigan vositalar bilan bir vaqtda ishlatilganida, propofolning dozasini pasaytirish talab qilinishi mumkin.
Propofol qo'llanganida siydik yashil yoki qizil-jigarrang rangga bo'yalishi mumkin, bu klinik ahamiyatga ega emas va propofolning xinol metabolitlarini mavjudligi bilan bog'liq.
-jadal davolashni o'tkazishda sedativ samarani ta'minlash;
-jarrohlik yoki diagnostik muolajalarda regional yoki mahalliy anesteziya bilan birga sedativ samarani ta'minlash uchun qo'llanadi.
-bir oylikdan kichik bo'lgan bolalar (anesteziya uchun);
-16 yoshdan kichik bolalar va o'smirinlar (sedativ samarani ta'minlash uchun) da qo'llash mumkin emas.
Fentanil yuborilganidan keyin qon plazmasida propofolning miqdori vaqtinchalik oshishi mumkin.
Tsiklosporin olayotgan pasientlarda lipid emulsiyalarini (shu jumladan propofolni) yuborish ayrim hollarda leykoentsefalopatiyani rivojlanishiga olib kelgan.
Farmasevtik o'zaro ta'siri
Propofolni bir shprisda yoki tomchilagichda faqat 5% glyukoza eritmasi va lidokain bilan aralashtirish mumkin.
Propofol lidokain bilan bir vaqtda yuborilganida, lidokain chaqirgan nojo'ya samaralar (bosh aylanishi, uyquchanlik, qusish, konvulsiyalar, bradikardiya, yurak faoliyatini buzilishi, shok) kuzatilishi mumkin.
Yaroqlilik muddati
3 yil.
Yaroqlilik muddati tugaganidan so'ng ishlatilmasin.
55 yoshgacha bo'lgan pasientlar uchun propofolning dozasi tana vazniga 1,5-2,5 mg/kg ni tashkil etadi. ASA bo'yicha 3 va 4 darajali pasientlarda umumiy doza tana vazniga 1 mg/kg gacha kamaytirilishi mumkin. Umumiy doza yuborish tezligini sekinlashtirish (minutiga 20-50 mg) yo'li bilan pasaytirilishi mumkin.
55 yoshdan oshgan pasientlar uchun propofolning o'rtacha dozasi 1-1,2 mg/kg ni tashkil etadi. ASA bo'yicha 3 va 4 darajali pasientlarga preparatni 20 mg (2 ml) dan har 10 sekundda yuborish kerak.
Umumiy anesteziyani bir maromda saqlab turish uchun propofol 6-12 mg/kg/soat dozada doimiy infuziya ko'rinishida yoki bemorning javob reaktsiyasiga qarab 25-50 mg dan (2,5-5 ml) takroriy bolyusli in'ektsiyalar ko'rinishida yuboriladi.
Keksa, holsizlangan bemorlarda, gipovoliemiya bo'lgan pasientlarda yoki ASA bo'yicha 3 va 4 darajali pasientlarda dozani soatiga 4 mg/kg gacha pasaytirish kerak.
Ayrim hollarda anesteziya kuzatilishi uchun (10-20 minut davomida) infuziya tezligi soatiga 8-10 mg/kg gacha oshirilishi mumkin.
Jadal davolash o'tkazishda sedativ samarani ta'minlash uchun propofolning boshlang'ich dozasi 1-2 mg/kg ni tashkil etadi, so'ngra sedativ ta'sirning kerakli darajasiga qarab infuziya tezligiga tuzatish kiritiladi. O'rtacha doza soatiga 4 mg/kg ni tashkil etadi. Propofolni doimiy yuborish 7 kundan oshmasligi kerak.
Jarrohlik va diagnostik muolajalarni o'tkazishda sedativ ta'sirni ta'minlash uchun propofolning boshlang'ich dozasi 0,5-1 mg/kg ni tashkil etadi, 1-5 minut davomida yuboriladi va soatiga 1-4,5 mg/kg tezlik bilan doimiy infuziya orqali samarasi bir maromda saqlab turiladi. Yanada ko'proq sedativ samaraga erishish zarurati bo'lganida qo'shimcha 10-20 mg bolyus dozalarini yuborish mumkin. ASA bo'yicha 3 va 4 darajali pasientlar va keksa yoshdagi pasientlar uchun propofolning kichikroq dozalari odatda etarli bo'ladi.
Bolalarga kiritish narkozi uchun preparat narkozning klinik belgilari paydo bo'lgunicha asta-sekin yuboriladi. 8 yoshdan oshgan ko'pchilik bolalar uchun o'rtacha doza 2,5 mg/kg ni tashkil etadi. 4 yoshdan 8 yoshgacha bo'lgan bolalar uchun yuqoriroq dozalari talab qilinishi mumkin. 4 yoshdan kichik bolalar uchun talab qilinadigan doza 2,5-4 mg/kg ni tashkil etishi mumkin. Preparatni 1 oylikkacha bo'lgan bolalarda anesteziya uchun ishlatish mumkin emas.
Umumiy anesteziyani bir maromda saqlab turish uchun preparatning dozasi individual ravishda belgilanadi. Odatda, preparatni soatiga 9-15 mg/kg chegaralaridagi yuborish tezligi qoniqarli samarani ta'minlaydi. Preparat doimiy infuziya ko'rinishida yoki bolyusli in'ektsiya ko'rinishida yuboriladi.
Propofol va uni yuborish uchun kerak bo'lgan jihozlar steril bo'lishi kerak, chunki propofol mikroblarga qarshi konservantlarni saqlamaydi, lipidli emulsiya esa bakteriyalarning o'sishini ta'minlaydi. Agar Propofolni shprisga tortib olish kerak bo'lsa, buni aseptik sharoitlarda flakon yoki ampula ochilgan zahoti steril shpris yordamida bajarish kerak.
Propofol bilan bir vaqtda qo'llanadigan har qanday eritmalarni iloji boricha kanyulya joylashgan joyga yaqin yuborish kerak.
Lipidli emulsiyalarni ishlatishga nisbatan umumiy tavsiyalarga muvofiq suyultirilmagan propofolning infuziya davomiyligi 1 martada 12 soatdan oshmasligi kerak.
Preparatning qolgan miqdori ishlatilmaydi, infuzion yuborish uchun ishlatilgan jihozlar esa infuziya tugaganidan keyin yoki infuziya boshlanganidan keyin uzog'i 12 soat o'tgach tashlab yuboriladi. Zarurati bo'lganida infuziyani takrorlash mumkin.
Propofol faqat vena ichiga yuboriladi.
In'ektsiyani o'tkazishdan yoki suyultirishdan oldin propofolning har bir o'ramini emulsiyaning rangini o'zgarganligi yoki yot aralashmalar borligini aniqlash uchun vizual tekshirish kerak. Biror-bir o'zgarishlar aniqlanganida preparat ishlatilmaydi.
Preparatni suyultirish uchun 5% li glyukoza eritmasi ishlatiladi, bunda maksimal suyultirish darajasi 1:5 ni (propofol 2 mg/ml dozada qo'llanganida) tashkil etadi.
Bevosita infuziyadan oldin PVX infuzion paketchalarida yoki shisha flakonlarda amalga oshirish mumkin bo'lgan suyultirishda, aseptika qoidalariga rioya qilish kerak. PVX paketchalar ishlatilganida to'ldirilishi to'liq bo'lishi kerak (to'liq paketdan infuziya qilinuvchi suyuqlik hajmini olib tashlash va uni propofolning xuddi shunday hajmi bilan to'ldirish kerak).
Infuziyaning kerakli tezligiga rioya qilish uchun muvofiq jihozlarni ishlatish kerak. Shu maqsadda tomchilarni hisoblagich, o'lchov infuzion va shpris nasoslarini ishlatish kerak.
Suyultirilgan eritma tayyorlangan vaqtdan boshlab 6 soat davomida ishlatilishi kerak.
Preparatni ishlatishdan oldin uni ehtiyotkorlik bilan chayqatish kerak.
Propofolni mikrobiologik filtr orqali yuborish mumkin emas.
Propofolning ishlatilmagan qoldiqlarini yo'qotish kerak.
5% glyukozada suyultirilgan eritmalar tayyorlanganidan so'ng 6 soat davomida ishlatilishi kerak. Lidokainda suyultirilgan eritmalar darhol ishlatilishi kerak.
Davolash: kislorod yordamida o'pkani sun'iy ventilyasiyasini o'tkazish lozim. Zarurat bo'lganida – plazma o'rnini bosuvchilar, glyukoza eritmalari, elektrolitlar (shu jumladan Ringer eritmasi) va vazopressor vositalari qo'llanadi.