Akridilol

QO‘LLASH BO‘YICHA YO‘RIQNOMA

AKRIDILOL^®

ACRIDILOL

Preparatning savdo nomi: Akridilol^®

Ta‘sir etuvchi modda (XPN): karvedilol

Dori shakli: tabletkalar

Tarkibi:

Bir tabletka quyidagilarni saqlaydi:

Faol modda: 100% moddaga hisoblanganda karvedilol – 6,25 mg, 12,5 mg yoki 25 mg;

Yordamchi moddalar: mos ravishda ludipress LSE [laktoza monogidrati 94,7-98,3%, povidon – 3-4%] –81,95 mg, 95,3 mg yoki 190,6 mg, natriy karboksilmetilkraxmali – 0,9 mg, 1,1 mg yoki 2,2 mg, magniy stearati– 0,9 mg, 1,1 mg yoki 2,2 mg.

Ta‘rifi: oqdan kremsimon tusli oq ranggacha bo‘lgan tabletkalar. Biroz “marmarlik”ka yo‘l qo‘yiladi.

6,25 mg li tabletkalar – yassi silindrik, faska va riskali, 12,5 mg li tabletkalar – bir tomonida krestsimon o‘yiqchali va boshqa tomonida AL1 – gravirovkali, ikki yoqlama qavariq burchaklari dumaloqlangan kvadrat; 25 mg li tabletkalar – ikkiyoqlama qabariq, ikki tomonida qisman o‘yiqcha va boshqa tomonida AL2- gravirovkasi, oval.

Farmakoterapevtik guruhi: alfa- va beta-adrenoblokator.

ATX kodi: C07AG02.

Farmakologik ta‘siri

Farmakodinamikasi

Karvedilol – alfa1-, beta1- va beta2-adrenoreseptorlarining blokatori bo‘lib, organoprotektor samara ko‘rsatadi, erkin kislorod radikallarini bartaraf qiluvchi antioksidant hisoblanadi, qon tomir devorlarining silliq mushak hujayralariga nisbatan antiproliferativ ta‘sirga ega. Karvedilol R(+) va S(-) stereoizomerlarining rasemik aralashmasidir, ularni har biri bir xil alfa-adrenoblokatorlik va antioksidant xususiyatlarga ega. Karvedilolni beta-adrenoblokatori ta‘siri noselektiv xarakterga ega va u chapga aylanuvchi S(-) stereoizomeri bilan bog‘liq.

Karvedilol ichki simpatomimetik faollikka ega va propranololga xos bo‘lgan membranani barqarorlashtiruvchi xususiyatlarga ega. Beta-adrenoreseptorlarni bloklab, reninni ajralib chiqishini kamaytirib, u renin-angiotenzin-aldosteron tizimi faolligini pasaytiradi, shuning uchun suyuqlikni tutilishi (selektiv alfa-adrenoblokatorlar uchun xos bo‘lgan) kam ro‘y beradi.

Karvedilol alfa1-adrenoreseptorlarni selektiv bloklab, umumiy periferik qon tomir qarshiligini kamaytiradi.

Karvedilol yuqori va past zichlikdagi lipoproteinlarning (YUZLP/PZLP) normal nisbatini saqlab, lipidlarning profiliga salbiy ta‘sir ko‘rsatmaydi.

Karvedilol arterial gipertenziyali bemorlarda beta- va alfa1-adrenoreseptorlarni birga blokada qilinishi hisobiga arterial bosimni (AB) pasaytiradi. AB pasayishi noselektiv beta-adrenoblokatorlarni qabul qilinganda kuzatiladigan bir vaqtda umumiy periferik qon tomir qarshiligini oshishi bilan kechmaydi. Yurak qisqarishlari soni (YUQS) biroz kamayadi. Arterial gipertenziyasi bo‘lgan bemorlarda buyrakda qon oqimi va buyraklar faoliyati saqlanadi. Karvedilolni qonning zarbdor hajmini o‘zgartirmasligi va umumiy periferik tomir qarshiligini kamaytirmasligi ko‘rsatilgan; a‘zolarni va periferik qon oqimini qon bilan ta‘minlanishini, shu jumladan skelet mushagida, bilaklarda, oyoqlarda, teri qoplamalarida, bosh miyada va uyqu arteriyasida buzmaydi. Jismoniy yuklama vaqtida oyoqlarni muzlab qolishi va kuchli toliqish kam aniqlanadi. Arterial gipertenziyada karvedilolning gipotenziv samarasi uzoq vaqt davomida saqlanadi.

Yurak ishemik kasalligi bo‘lgan bemorlarda karvedilol ishemiyaga qarshi va uzoq muddat davolashda saqlanadigan antianginal ta‘sir ko‘rsatadi (jismoniy yuklamani umumiy davomiyligini, ST segmentini 1 mm chuqurligidagi depressiyani rivojlanishiga qadar bo‘lgan vaqtni va stenokardiya xurujlarini paydo bo‘lguniga qadar vaqtni oshiradi). Karvedilol miokardni kislorodga bo‘lgan ehtiyojini va simpatoadrenal tizimini faollini ishonchli darajada kamaytiradi. Shuningdek old yuklamani (o‘pka arteriyasida ilinib qolish va o‘pka kapillyar bosimini) va keyingi yuklamani (umumiy periferik qon tomir qarshiligini) kamaytiradi.

Karvedilol o‘lim ko‘rsatkichini va gospitilizasiya qilishlar sonini kamaytiradi va ishemik va noishemik genezli surunkali yurak yetishmovchiligi bo‘lgan bemorlarda yurak chap qorinchasi faoliyatini yaxshilaydi. Karvedilolni samaralari dozaga bog‘liq.

Farmakokinetikasi

Ichga qabul qilingandan keyin karvedilol tez so‘riladi. Karvedilol ichak ichida nasos rolini bajaruvchi oqsil-tashuvchi glikoprotein R ning substrati hisoblanadi. Qon plazmasida maksimal konsentrasiyaga (C_max) taxminan 1 soatdan keyin erishiladi. Karvedilolning mutloq biokiraolishligi taxminan 25% ni tashkil qiladi.

Karvedilol yuqori lipofillikka ega. Karvedilolning taxminan 98-99% qon plazmasi oqsillari bilan bog‘lanadi. Uni taqsimlanish hajmi taxminan 2 l/kg ni tashkil qiladi.

Karvedilol jigarda oksidlanish va kon‘yugasiya yo‘li bilan qator metabolitlarni hosil qilib biotransformasiyaga uchraydi. So‘rilgan preparatning jigar 60-75% orqali “birinchi o‘tish”da metabolizmga uchraydi. Dastlabki moddaning ichak-jigar sirkulyasiyasi mavjudligi ko‘rsatilgan.

Karvedilolning oksidlanish yo‘li orqali amalga oshadigan metabolizmi stereoselektiv hisoblanadi. R stereoizomeri asosan CYP2D6 va  CYP1A2 yordamida, S stereoizomeri – asosan CYP2D9 yordamida va kam darajada CYP2D6 yordamida metabolizmga uchraydi. Karvedilolning metabolizmida ishtirok etuvchi R450 ning boshqa izofermentlariga CYP3A4, CYP2Ye1 va CYP2S19 kiradi. R stereoizomerini plazmadagi maksimal konsentrasiyasi S stereoizomerining xuddi shunday konsentrasiyasidan taxminan 2 marta oshadi.

R stereoizomer, asosan gidroksillanish yo‘li bilan metabolizmga uchraydi. CYP2D6 ning sekin metabolizatorlari birinchi navbatda karvedilolning plazmadagi konsentrasiyasini oshirishi mumkin bo‘lib, bu karvedilolni alfa-adrenobloklovchi faolligini oshishi bilan namoyon bo‘ladi.

Fenol halqani demetillanishi va gidroksillanishi natijasida beta-adrenobloklovchi faollikka ega (4-gidroksifenol metabolitida u karvedilolni o‘ziga qaraganda taxminan 13 marta kuchli) 3 metabolit (ularning konsentrasiyasi dastlabki moddaning konsentrasiyasiga qaraganda 10 marta past) hosil bo‘ladi. 3 faol metabolit karvedilolga qaraganda kamroq namoyon bo‘luvchi qon tomirlarni kengaytiruvchi xususiyatlarga ega. Karvedilolning 2 gidroksikarbazol metabolitlari haddan ziyod kuchli antioksidant hisoblanadi, ayni paytda ularning faolligi bu jihatdan karvedilolnikidan 30-80 marta oshadi.

Karvedilolning yarim chiqarilish davri taxminan 6 soatni tashkil qiladi, plazma klirensi – minutiga 500-700 ml ni tashkil qiladi. Chiqarilishi asosan ichak orqali yuz beradi, asosiy chiqarilish yo‘li – safro bilan. Dozaning oz qismi buyrak orqali turli metabolitlar ko‘rinishida chiqariladi.

Alohida guruh bemorlardagi farmakokinetikasi

Buyrak faoliyatini buzilishi bo‘lgan bemorlar

Karvedilol bilan davolashda buyrakdan qon oqimining jadalligi saqlanadi, kalava filtrasiyasining tezligi o‘zgarmaydi.

Arterial gipertenziyasi va buyrak faoliyatini buzilishi bo‘lgan bemorlarda “konsentrasiya-vaqt” egri chiziq ostidagi maydoni (AUC), yarim chiqarilish davri va plazmadagi maksimal konsentrasiyasi o‘zgarmaydi. Buyrak yetishmovchiligi bo‘lgan bemorlarda o‘zgarmagan preparatni buyrak orqali chiqarilishi kamayadi, ammo bunda farmakokinetik parametrlarni o‘zgarishlari  ahamiyatsiz ifodalangan.

Jigar faoliyatini buzilishlari bo‘lgan bemorlar

Jigar sirrozi bo‘lgan bemorlarda preparatni jigar orqali “birinchi o‘tish”da metabolizmini yaqqolligini kamayishi oqibatida tizimli biokiraolishligi 80% ga oshadi. Demak, karvedilolni jigar faoliyatini klinik manifest buzilishlari bo‘lgan bemorlarda qo‘llash mumkin emas.

Yurak yetishmovchiligi bo‘lgan bemorlar

Ayrim tadqiqotlarda yurak yetishmovchiligi bilan og‘rigan pasientlarda karvedilolning R va S stereoizomerlarini klirensi, sog‘lom ko‘ngillilarda ilgari kuzatilgan klirensiga nisbatan ahamiyatli darajada past bo‘lgan. Ushbu natijalar karvedilolning R va S stereoizomerlarini farmakokinetikasi yurak yetishmovchiligida ahamiyatli darajada o‘zgarishidan dalolat beradi.

Keksa va qari  yoshdagi bemorlar

Arterial gipertenziyasi bo‘lgan bemorlarda pasientning yoshi karvediliolning farmakokinetikasiga statistik ahamiyatli ta‘sir ko‘rsatmaydi.

Bolalar

18 yoshgacha bo‘lgan pasientlarda preparatning farmakokinetikasi bo‘yicha ma‘lumotlar cheklangan.

Qandli diabeti bo‘lgan  bemorlar

Qandli diabetning 2 turi va arterial gipertenziyasi bo‘lgan bemorlarda karvedilol och qoringa va ovqatdan keyin glyukozani qondagi konsentrasiyasiga glikozirlangan gemoglobinni darajasiga (HbA₁) yoki ichga qabul uchun gipoglikemik vositalarning dozasiga ta‘sir qilmaydi. Ayrim klinik tadqiqotlarda qandli diabetning 2 turi bo‘lgan bemorlarda karvedilol glyukozaga bo‘lgan tolerantlikni pasayishini chaqirmasligi ko‘rsatilgan. Arterial gipertenziyasi bo‘lgan ammo yondosh qandli diabetisiz, insulinga rezistentligi (X sindrom) bo‘lgan bemorlarda karvedilol insuliga chidamlilikni yaxshilaydi. Aynan shunday natijalar arterial gipertenziyasi va qandli diabetning 2 turi bo‘lgan bemorlarda olingan.

Qo‘llanilishi

• Arterial gipertenziya

Essensial gipertenziya (boshqa antigipertenziv vositalari, masalan, “sekin” kalsiy kanallari blokatorlari yoki diuretiklar bilan monoterapiya yoki majmuada qo‘llash).

• Yurak ishemik kasalligi (shu jumladan nostabil stenokardiyasi va og‘riqsiz miokard ishemiyasi bo‘lgan bemorlarda).
• Surunkali yurak yetishmovchiligi

Ishemik yoki noishemik genezli turg‘un va simptomatik yengil, o‘rtacha va og‘ir darajali yurak yetishmovchiligini (Nyu-York kardiologlarining assosiasiyasi tasnifi, NYHA ga muvofiq II-IV F.K.) qo‘llash mumkin bo‘lmagan holatlar bo‘lmaganida angiotenzinga aylantiruvchi ferment (AAF) ingibitorlari va diuretiklar bilan majmuada, yurak glikozidlari bilan yoki ularsiz (standart davolash) davolash.

Qo‘llash usuli va dozalari

Ovqatlanishdan qat‘iy nazar, yetarli miqdorda suyuqlik bilan ichga qabul qilinadi.

Essensial gipertenziya

Tavsiya qilingan doza davolashni o‘tkazishni birinchi 2 kunida 12,5 mg dan sutkada 1 martani, keyin 25 mg dan sutkada 1 martani tashkil qiladi. Zarurat bo‘lganida keyinchalik dozani 2 haftalik interval bilan maksimal tavsiya qilingan doza sutkada 1 marta 50 mg gacha (yoki 2 qabulga bo‘lingan) oshirish mumkin.

Yurak ishemik kasalligi

Tavsiya qilingan boshlang‘ich doza davolashning birinchi ikki kuni 12,5 mg sutkada 2

marta, so‘ngra 25 mg dan sutkada 2 martani tashkil qiladi. Zarurati bo‘lganida keyinchalik kamida 2 haftalik interval bilan dozani oshirish 100 mg ga teng bo‘lgan yuqori sutkalik dozagacha yetkazib, 2 martaga bo‘lib qabul qilish mumkin.

Surunkali yurak yetishmovchiligi

Dozani individual tanlanadi, shifokorning sinchkov nazorati zarur.

Yurak glikozidlari, diuretiklar va AAF ingibitorlarini qabul qilayotgan bemorlarda Akridilol^® preparati bilan davolashni boshlashdan oldin ularni dozalarini to‘g‘rilash lozim.

Tavsiya qilingan boshlang‘ich doza 3,125 mg dan (6,25 mg dan ½ tabletka) 2 hafta davomida sutkada 2 martani tashkil qiladi. Yaxshi o‘zlashtirilganida dozani kamida 2 haftalik interval bilan 6,25 mg gacha sutkada 2 marta, so‘ngra 12,5 mg gacha sutkada 2 marta, keyin – 25 mg gacha sutkada 2 marta oshiriladi. Dozani bemor tomonidan yaxshi o‘zlashtiriladigan maksimal dozagacha oshirish kerak. Tavsiya qilinadigan maksimal doza – yurak og‘ir yetishmovchiligi bo‘lgan barcha bemorlar uchun va tana vazni 85 kg dan kam bo‘lgan yengil va o‘rtacha darajali surunkali yurak yetishmovchiligi bo‘lgan bemorlar uchun 25 mg dan sutkada 2 martani tashkil qiladi. Tana vazni 85 kg dan ortiq yengil va o‘rtacha darajali surunkali yurak yetishmovchiligi bo‘lgan pasientlarda tavsiya qilinadigan maksimal doza 50 mg dan sutkada 2 martani tashkil qiladi.

Dozani har bir oshirishdan oldin shifokor surunkali yurak yetishmovchiligi yoki vazodilyatasiya simptomlarini avj olishi mumkinligini aniqlash uchun bemorni ko‘rikdan o‘tkazish kerak. Surunkali yurak yetishmovchiligi simptomlarini tranzitor oshishida yoki suyuqlikni organizmda tutilishida, garchi ba‘zida Akridilol^® preparatining dozasini kamaytirishga yoki uni vaqtinchalik bekor qilishga to‘g‘ri kelsada, diuretiklarning dozasini oshirish lozim.

Vazodilyatasiya simptomlarini diuretiklarning dozalarini kamaytirish yo‘li bilan bartaraf qilish mumkin. Agar simptomlar saqlanib qolsa, AAF ingibitorlarining (agar bemor uni qabul qilayotgan bo‘lsa), dozasini pasaytirish keyin zarurati bo‘lganida – Akridilol^® preparatining dozasini ham kamaytirish mumkin. Bunday vaziyatlarda Akridilol® preparatining dozasini, kuchayib borayotgan surunkali yurak yetishmovchiligi yoki arterial gipotenziya simptomlari yaxshilanmaguncha oshirmaslik lozim.

Agar Akridilol^® preparati bilan davolashni 1 haftadan ko‘proqqa to‘xtatilsa, unda uni kichik dozada qaytadan buyuriladi, keyin yuqorida berilgan tavsiyalarga muvofiq oshiriladi. Agar Akridilol® preparati bilan davolashni 2 haftadan ko‘p vaqtga to‘xtatilsa, u holda uni buyurishni 3,125mg dozada (6,25 mg dan ½ tabletka) sutkada 2 martadanga qadar tiklash lozim, so‘ngra dozani yuqorida berilgan tavsiyalarga muvofiq tanlanadi.

Alohida guruhi bemorlarda dozalash

Buyrak faoliyatini buzilishi

Buyrak faoliyatini turli darajadagi buzilishi (shu jumladan buyrak yetishmovchiligi) bo‘lgan bemorlardagi farmakokinetikasi yuzasidan mavjud ma‘lumotlar o‘rtacha va og‘ir buyrak yetishmovchiligi bo‘lgan bemorlarga Akridilol^® preparatini dozalarini to‘g‘rilash talab qilinmasligini taxmin qilish imkonini beradi.

Jigar faoliyatini buzilishi

Jigar faoliyatini klinik buzilishlari namoyon bo‘lgan pasientlarda Akridilol^® preparati qo‘llanmaydi.

Keksa yoshdagi bemorlar

Dozani to‘g‘rilash zaruratini e‘tirof etuvchi ma‘lumotlar yo‘q.

Nojo‘ya ta‘sirlari

<10% tez-tezlikda uchraydigan nojo‘ya reaksiyalar juda tez-tez holat sifatida baholanadi. <1% dan <10 gacha bo‘lgan tez-tezlikda uchraydigan nojo‘ya reaksiyalar tez-tez sifatida baholanadi. <0,1 dan <1% gacha bo‘lgan nojo‘ya reaksiyalar tez-tez emas kabi baholanadi. <0,01% dan < 0,1% gacha uchraydigan nojo‘ya reaksiyalar kam uchraydigan holat sifatida baholanadi. <0,01% tez-tezlikda uchraydigan, shuningdek alohida holatlardagi nojo‘ya reaksiyalar juda kam deb baholanadi. Bosh aylanishi, ko‘rishini buzilishi va bradikardiyadan tashqari, nojo‘ya reaksiyalarning tez-tezligi preparatning dozasiga bog‘liq emas.

Surunkali yurak yetishmovchiligi bo‘lgan bemorlarda nojo‘ya reaksiyalar

Markaziy nerv tizimi tomonidan: juda tez-tez – bosh aylanishi, bosh og‘rig‘i (odatda yengil va ko‘pincha davolashning boshida), asteniya (shu jumladan, kuchli toliqish), depressiya.

Yurak-qon tomir tizimi tomonidan: tez-tez – bradikardiya, postural gipotenziya, AB ni yaqqol pasayishi, shishlar (shu jumladan tarqalgan, gavdaning holatiga bog‘liq bo‘lgan periferik shishlar chot shishlari, oyoqlarni shishi, gipervolemiya, suyuqlikni tutilishi), tez-tez emas – sinkopal holatlar (shu jumladan presinkopal holat), dozani oshirish vaqtida atrioventrikulyar blokada va yurak yetishmovchiligi yuz berishi mumkin.

Me‘da-ichak yo‘llari tomonidan: tez-tez -ko‘ngil aynishi, diareya, qusish.

Qon yaratish tizimi tomonidan: kam – trombositopeniya, juda kam – leykopeniya.

Moddalar almashinuvi tomonidan: tez-tez – tana vaznini oshishi, giperxolesterinemiya, qandli diabeti bo‘lgan bemorlarda – giperglikemiya yoki gipoglikemiya, glikemik nazoratni buzilishi.

Boshqalar: tez-tez – ko‘rishni buzilishi, diffuz vaskuliti va/yoki buyrak faoliyatini buzilishlari bo‘lgan bemorlarda buyrak yetishmovchiligi va buyrak faoliyatini buzilishi.

Arterial gipertenziyasi va yurak ishemik kasalligi bo‘lgan bemorlarda nojo‘ya reaksiyalar

Arterial gipertenziyani davolashda va yurak ishemik kasalligini uzoq davolashda yurak- qon tomir tizimi tomonidan nojo‘ya ta‘sirlarni xarakteri surunkali yurak yetishmovchiligidagi bilan o‘xshash, ammo ularni tez-tezligi biroz kamroq.

Markaziy nerv tizimi: tez-tez – odatda yengil va xususan davolashni boshida paydo bo‘ladigan bosh aylanishi, bosh og‘rig‘i va umumiy holsizlik; tez-tez emas – kayfiyatni o‘zgaruvchanligi, uyquni buzilishi, paresteziyalar.

Yurak-qon tomir tizimi: tez-tez – bradikardiya, postural gipotenziya, sinkopal holatlar (tez-tez emas), ayniqsa davolashni boshida, tez-tez emas – periferik qon aylanishini buzilishlari (oyoqlarni sovuq qotishi, “o‘zgarib turuvchi cho‘loqlik” sindromi va Reyno sindromi), atrioventrikulyar blokada, stenokardiya (ko‘krak qafasida og‘riqlar), yurak yetishmovchiligi simptomlarini rivojlanishi, og‘irlashishi va periferik shishlar.

Nafas a‘zolari: tez-tez – moyilligi bo‘lgan pasientlarda hansirash va bronxospazm; kam – burun bitishi.

Me‘da-ichak yo‘llari: tez-tez emas – dispeptik buzilishlar (shu jumladan  ko‘ngil aynishi, qorin og‘rig‘i, diareya), tez-tez emas – qabziyat, qusish.

Teri qoplamalari: tez-tez emas – teri reaksiyalari (teri toshmasi, dermatit, eshakemi va terini qichishishi).

Laboratoriya ko‘rsatkichlari: juda kam – “jigar” transaminazalari -alaninaminotransferaza (ALT), aspartataminotransferaza (AST) va gammaglutamiltransferaza faolligini oshishi, trombositopeniya va leykopeniya.

Boshqalar: tez-tez – oyoqlarda og‘riqlar, ko‘z yoshi ajralishini kamayishi va ko‘zni ta‘sirlanishini tez-tez emas – potensiyani  pasayishi, ko‘rishini buzilishi, kam – og‘iz qurishi va siyishni buzilishlari, juda kam – psoriazni zo‘rayishi, aksirish, grippga o‘xshash sindrom.

Allergik reaksiyalarning alohida hollari.

Qo‘llash mumkin bo‘lmagan holatlar

Karvedilol yoki preparatning boshqa komponentlariga yuqori sezuvchanlik, inotrop vositalarini vena ichiga yuborish talab qilinadigan dekompensasiya bosqichidagi o‘tkir va surunkali yurak yetishmovchiligi, jigar faoliyatini klinik ahamiyatli darajada buzilishi, 18 yoshgacha bo‘lganlar (Akridilol^® preparatini samaradorligi va xavfsizligi aniqlanmagan), II-III darajali atrio-ventrikulyar blokada (sun‘iy ritm haydovchilari bo‘lgan bemorlardan tashqari), yaqqol bradikardiya (YUQS minutiga 50 zarbdan kam), sinus tugunining kuchsizligi sindromi (shu jumladan sinoaurikulyar blokada), kardiogen shok, anamnezida bronxospazm va bronxial astmaga ko‘rsatmalar bo‘lganida, laktazani o‘zlashtiraolmaslik, laktazani tanqisligi, glyukoza-galaktozani kam so‘rilishida qo‘llash mumkin emas.

Ehtiyotkorlik bilan

O‘pkaning surunkali obstruktiv kasalligida (O‘SOK), depressiyada, miasteniyada, gipoglikemiyada, I darajali atrioventrikulyar blokadada, tireotoksikozda, katta jarrohlik aralashuvlarida va umumiy anesteziyani o‘tkazishda, Prinsmetal stenokardiyasida, qandli diabetda, periferik qon tomirlarning okklyuzion kasalliklarida, feoxromositomada, buyrak yetishmovchiligida, psoriazda ehtiyotkorlik bilan qo‘llash kerak..

Dorilarning o‘zaro ta‘siri

Farmakokinetik o‘zaro ta‘sirlar

Karvedilol glikoprotein R ning ham substrati, ham ingibitori hisoblanganligi sababli, uni glikoprotein R yordamida tashiladigan preparatlar bilan bir vaqtda qabul qilinganda, oxirgilarning biokiraolishligi oshishi mumkin. Bundan tashqari, karvedilolni biokiraolishligi glikoprotein R ning induktorlari yoki ingibitorlari ta‘siri ostida ham o‘zgarishi mumkin.

CYP2D6 va CYP2C9 ingibitorlari va induktorlari qon plazmasida karvedilolning R va S stereoizomerlari konsentrasiyasini oshishiga yoki kamayishiga olib kelib, karvedilolning tizimli va/yoki tizimoldi metabolizmini stereoselektiv o‘zgartirishi mumkin. Pasientlarda yoki sog‘lom ko‘ngillilarda kuzatiladigan bunday o‘zaro ta‘sirlarning ayrim misollari quyida sanab o‘tilgan, ammo ushbu ro‘yxat to‘liq emas.

Digoksin

Karvedilol va digoksin bir vaqtda qabul qilinganda digoksinning konsentrasiyasi taxminan 15% oshadi. Karvedilol bilan davolashning boshida, uning dozasini tanlashda yoki preparat bekor qilinganda, digoksinning qon plazmasidagi konsentrasiyasini muntazam nazorat qilish tavsiya qilinadi.

Siklosporin

Ikkita tadqiqotda, buyrak va yurak ko‘chirib o‘tkazilgan va siklosporinni peroral qabul qilgan pasientlarga karvedilol buyurilganda, siklosporinning konsentrasiyasini oshishi aniqlangan. Ichakda glikoprotein R ning faolligini ingibirlanishi oqibatida karvedilol siklosporinni, u peroral qabul qilinganda so‘rilishini oshirar ekan. Siklosporinning konsentrasiyasini terapevtik diapazonda tutib turish uchun, siklosporinning dozasini o‘rtacha 10-20% ga kamaytirish talab qilinadi. Siklosporinini yaqqol individual o‘zgarishlari sababli, karvedilol bilan davolash boshlangandan keyin uning konsentrasiyasini sinchkov monitoring qilish va, zarurat bo‘lganida siklosporinning sutkalik dozasini muvofiq ravishda to‘g‘rilash tavsiya qilinadi. Siklosporinni vena ichiga yuborilgan hollarda karvedilol bilan hech-qanday  o‘zaro ta‘sirlar kutilmaydi.

Rifampisin

Sog‘lom ko‘ngillilar ishtirokidagi tadqiqotlarda rifampisin karvedilolni ichakda so‘rilishini va uni antigipertenziv ta‘sirini pasaytirib, ehtimol, glikoprotein R ni induksiya qilish yo‘li bilan karvedilolning plazmadagi konsentrasiyasini pasayishiga olib kelgan.

Amiodaron

Yurak yetishmovchiligi bo‘lgan pasientlarda amiodaron CYP2C9 ni bostirib, karvedilolning S stereoizomerini klirensini pasaytirgan. Karvedilolning R stereoizomerini o‘rtacha konsentrasiyasi o‘zgarmagan. Shuningdek S stereoizomerining konsentrasiyasini oshishi sababli, karvedilolning beta-adrenobloklovchi ta‘sirini oshish xavfi bo‘lishi mumkin.

Fluoksetin

Randomizasiyalangan kesishuvchan dizaynli tadqiqotlarda yurak yetishmovchiligi bo‘lgan pasientlarda fluoksetinni (CYP2D6 ingibitori) bir vaqtda qabul qilish, karvedilolning metabolizmini stereoselektiv bostirilishiga, R (+) uchun AUC o‘rtacha ko‘rsatkichini 77% ga oshishiga olib kelgan. Ammo ikkala guruh o‘rtasidagi nojo‘ya ta‘sirlarni AB va YUQS  ko‘rsatkichlari bo‘yicha  farqlari aniqlanmagan.

Farmakodinamik o‘zaro ta‘sirlar

Insulin yoki ichga qabul uchun gipoglikemik  vositalari

Beta-adrenobloklovchi xususiyatlari bo‘lgan preparatlar insulinni yoki ichga qabul uchun gipoglikemik vositalarining gipoglikemik ta‘sirini kuchaytirishi mumkin. Gipoglikemiya simptomlari, ayniqsa taxikardiya niqoblanishi yoki susayishi mumkin. Insulin yoki ichga qabul qilish uchun gipoglikemik vositalarni qabul qiladigan bemorlarga qonda glyukoza miqdorini muntazam nazorat qilish tavsiya qilinadi.

Katexolaminlar miqdorini  pasaytiruvchi preparatlar

Beta-adrenobloklovchi xususiyatlarga ega bo‘lgan vositalarni katexolaminlar miqdorini pasaytiruvchi vositalarni (masalan, rezerpin va  monoaminoksidaza ingibitorlari) bir vaqtda qabul qilayotgan pasienlar arterial gipotenziya va/yoki yaqqol bradikardiyani rivojlanish xavfi sababli, sinchkov kuzatuv ostida bo‘lishlari kerak.

Digoksin

Beta-adrenobloklovchi xususiyatlarga ega bo‘lgan vositalari bilan digoksinni majmuaviy qo‘llash qo‘shimcha atrioventrikulyar o‘tkazuvchanlikni sekinlashishiga olib kelishi mumkin.

Verapamil, diltiazem, amiodaron yoki boshqa antiaritmik vositalari

Karvedilol bilan  bir vaqtda qabul qilish atrioventrikulyar o‘tkazuvchanlikni buzilish xavfini  oshirishi mumkin.

Klonidin

Klonidinni beta-adrenobloklovchi xususiyatlarga ega bo‘lgan vositalar bilan bir vaqtda buyurish antigipertenziv va bradikarditik samarasini potensiyalashi mumkin. Agar beta-adrenobloklovchi xususiyatlarga ega vositalarini klonidin bilan majmuaviy davolashni to‘xtatish rejalashtirilgan bo‘lsa, birinchi navbatda beta-adrenooblokatorni, bir necha kundan keyin esa, klonidinni, uning dozasini sekin-asta kamaytirib, bekor qilish lozim.

“Sekin” kalsiy kanallari blokatorlari (SKKB)

Karvedilol va diltiazemni bir vaqtda buyurilganda o‘tkazuvchanlikni buzilishining alohida holatlari (kam hollarda – gemodinamik ko‘rsatkichlarni buzilishlari bilan) aniqlangan.

Boshqa beta-adrenobloklovchi xususiyatlarga ega bo‘lgan preparatlari bilan bo‘lgani kabi karvedilolni verapamil yoki diltiazem kabi SKKB bilan buyurishni EKG va AB nazorati ostida o‘tkazish tavsiya qilinadi.

Antigipertenziv vositalar

Beta-adrenobloklovchi faolligi bo‘lgan boshqa preparatlar kabi, karvedilol bir vaqtda qo‘llanadigan boshqa antigipertenziv preparatlarini (masalan, alfa1–adrenoblokatorlari) yoki nojo‘ya ta‘siri sifatida arterial gipotenziyani chaqiradigan preparatlarining ta‘sirini kuchaytirishi mumkin.

Umumiy anesteziya uchun vositalari

Karvedilol va umumiy anesteziya uchun vositalarining sinergik manfiy inotrop bo‘lishi ta‘siri mumkinligi sababli, umumiy anesteziyani o‘tkazishda organizmning hayotiy

faoliyatini asosiy ko‘rsatkichlarini sinchkov kuzatuvini o‘tkazish lozim.

Nosteroid yallig‘lanishga qarshi vositalari (NYAQV)

NYAQV va beta-adrenoblokatorlarni birga qabul qilish AB oshishiga va AB ni nazoratini pasayishiga olib kelishi mumkin.

Bronxodilatatorlar( beta- adrenoreseptorlarining agonistlari)

Nokardioselektiv beta-adrenoblokatorlar beta-adrenoreseptorlarni rag‘batlantiruvchilari bo‘lgan bronxodilatatorlarning bronxlarni kengaytiruvchi samarasiga to‘sqinlik qilganligi tufayli, ushbu preparatlarni olayotgan pasientlarni sinchkov kuzatish zarur.

Maxsus ko‘rsatmalar

Surunkali yurak yetishmovchiligi

Surunkali yurak yetishmovchiligi bo‘lgan bemorlarda Akridilol^® preparatining dozasini tanlash davrida surunkali yurak yetishmovchiligi simptomlarini kuchayishi yoki suyuqlikni tutilishi qayd etilishi mumkin. Bunday simptomlar paydo bo‘lganida diuretiklarning dozasini oshirish va Akridilol^® preparatining dozasini gemodinamik ko‘rsatkichlar barqarorlashguniga qadar oshirmaslik kerak.

Ba‘zida Akridilol^® preparatining dozasini kamaytirish yoki, kam hollarda preparatni vaqtinchalik bekor qilish zarur bo‘ladi. Bunday holatlar keyinchalik Akridilol^® preparatining dozasini to‘g‘ri tanlanishiga to‘sqinlik qilmaydi.

Akridilol^®ni yurak glikozidlari bilan majmuada ehtiyotkorlik bilan qo‘llash kerak (AV o‘tkazuvchanlikni haddan ziyod sekinlashishi yuz berishi mumkin).

Surunkali  yurak yetishmovchiligida  buyraklar faoliyati

Akridilol^® preparatini surunkali buyrak yetishmovchiligi va arterial bosimi past (sistolik AB 100 mm sim. ust. kam), yurak ishemik kasalligi va qon tomirlarning diffuz o‘zgarishlari va/yoki buyrak yetishmovchiligi bo‘lgan bemorlarga buyurilganda, buyrak faoliyatini qaytuvchan o‘zgarishlari aniqlangan. Preparatning dozasini buyrakning funksional holatga qarab tanlanadi.

O‘pkaning surunkali obstruktiv  kasalligi

O‘pkaning surunkali obstruktiv kasalligi bo‘lgan bemorlarda (shu jumladan bronxospastik sindromida), Akridilol^®ni peroral yoki ingalyasion astmaga qarshi vositalarini olmagan bemorlarga, faqat agar uni qo‘llangandagi mumkin bo‘lgan afzalliklar, potensial xavfdan ustun bo‘lgan hollarda buyuriladi. Bronxospastik sindromiga dastlabki moyillik bo‘lganida Akridilol^® preparatini qabul qilinganda nafas yo‘llarida qarshilikni oshishi natijasida hansirash rivojlanishi mumkin. Akridilol^® preparatini qabul qilishni boshida va uning dozasi oshirilganda bu bemorlarda bronxospazmning boshlang‘ich belgilari paydo bo‘lganida preparatning dozasini kamaytirib, sinchkov kuzatish kerak.

Qandli diabet

Preparatni qandli diabeti bo‘lgan bemorlarga ehtiyotkorlik bilan buyuriladi, chunki u gipoglikemiya simptomlarini niqoblashi yoki susaytirishi (ayniqsa taxikardiyani) mumkin. Surunkali yurak yetishmovchiligi va qandli diabeti bo‘lgan bemorlarda Akridilol^® preparatini qo‘llash glikemik nazoratni buzilishi bilan kechishi mumkin.

Periferik qon tomir kasalliklari

Akridilol® preparatini periferik tomir kasalliklari bo‘lgan (shu jumladan Reyno sindromi bo‘lgan) pasientlarga buyurilganda ehtiyotkorlik kerak, chunki beta-adrenoblokatorlar arterial qon tomir yetishmovchilik simptomlarini kuchaytirishi mumkin.

Tireotoksikoz

Akridilol^® preparati boshqa beta-adrenoblokatorlari kabi, tireotoksikoz simptomlarini yaqqolligini  kamaytirishi mumkin.

Umumiy anesteziya va umumiy jarrohlik  aralashuvlari

Umumiy anesteziya ostida jarrohlik aralashuvlari o‘tkaziladigan bemorlarga Akridilol^® preparatini va umumiy anesteziya uchun vositalarini salbiy samaralarini birga qo‘shilishi mumkinligi tufayli ehtiyotkorlik talab qilinadi.

Bradikardiya

Akridilol® preparati bradikardiyani chaqirishi mumkin, YUQS minutiga 55 zarbdan kam

bo‘lganida preparatning dozasini kamaytirish  lozim.

Yuqori i sezuvchanlik

Akridilol® preparatini anamnezida yuqori sezuvchanlikning og‘ir reaksiyalariga ko‘rsatmalar bo‘lganida yoki desensibilizasiya kursini o‘tkazayotgan pasientlarga ehtiyotkorlikka rioya qilish kerak, chunki beta-adrenoblokatorlar allergenlarga nisbatan sezuvchanlikni oshirishi va anafilaktik reaksiyalarni og‘irlik darajasini oshirishi mumkin.

Psoriaz

Beta-adrenoblokatorlar qo‘llanganda anamnezida i psoriazni paydo bo‘lishiga yoki zo‘rayishiga ko‘rsatmalar bo‘lganida, Akridilol^® preparatini faqat foyda va xavfni sinchkov tahlilidan keyin buyurish mumkin.

“Sekin” kalsiy kanalalarini  (SKKB) blokatorlarini bir vaqtda qabul qilish

Verapamil yoki diltiazem kabi SKKB, shuningdek  boshqa antiaritmik vositalarini bir vaqtda qabul qiladigan  bemorlarda EKG va AB muntazam monitoring qilish kerak.

Feoxromositoma

Feoxromositomsi bo‘lgan bemorlarda har-qanday beta-adrenoblokatorlarni qo‘llashni boshlashdan oldin alfa-adrenoblokatorlarni buyurish kerak. Akridilol^® beta- va alfa- adrenobloklovchi xususiyatlarga ega bo‘lsada, uni bunday bemorlarda qo‘llash tajribasi yo‘q, shuning uchun uni feoxrositomaga shubha bo‘lgan bemorlarda ehtiyotkorlik bilan buyurish lozim.

Prinsmetal stenokardiyasi

Noselektiv beta-adrenoblokatorlar Prinsmetal stenokardiyasi bo‘lgan bemorlarda og‘riqlarni paydo bo‘lishini keltirib chiqarishi mumkin. Bunday pasientlarda Akridilol® preparatini buyurish tajribasi yo‘q. Uning alfa-adrenobloklovchi xususiyatlari bunday simptomatikani bartaraf qilsada, karvedilolni bunday holatlarda ehtiyotkorlik bilan buyurish lozim.

Kontakt linzalar

Kontakt linzalardan foydalangan pasientlar yosh suyuqligini kamayishi mumkinligini esda tutishlari kerak.

“Bekor qilish” sindromi

Akridilol^® preparati bilan davolash uzoq o‘tkaziladi. Uni keskin to‘xtatish mumkin emas, preparatning dozasini sekin-asta haftalik intervallar bilan kamaytirish kerak. Bu ayniqsa yurak ishemik kasalligi bo‘lgan bemorlarda muhim. Jarrohlik aralashuvlarini umumiy anesteziya bilan o‘tkazish zarur bo‘lganida, shifokor-anesteziologni Akridilol^® preparati bilan avval davolanganligi to‘g‘risida ogohlantirish kerak.

Davolanish vaqtida alkogolni ist‘emol qilish istisno qilinadi.

Homiladorlik va emizish davri

Beta-adrenoblokatorlar yo‘ldoshda qon oqimini kamaytiradi, bu homilani ona qornida halok bo‘lishiga va muddatidan oldin tug‘ilishiga olib kelishi mumkin. Bundan tashqari, homilada va chaqaloqlarda nojo‘ya reaksiyalar paydo bo‘lishi mumkin (xususan, gipoglikemiya va bradikardiya, yurak va o‘pka tomonidan asoratlar). Hayvonlarda o‘tkazilgan tadqiqotlar karvedilolda teratogen samarani borligini aniqlamagan.

Akridilol^® preparatini homiladorlarda qo‘llash tajribasi yo‘q. Karvedilolni homiladorlikda, onalarda uni qo‘llashdan mumkin bo‘lgan afzalliklar, homila uchun bo‘lgan potensial xavfdan ustun  bo‘lgandan tashqari hollarda qo‘llash mumkin emas. Hayvonlarda karvedilol va uning metabolitlari ko‘krak sutiga kiradi. Odamda karvedilolni ona sutiga kirishi to‘g‘risida ma‘lumotlar yo‘q, shuning uchun agar preparatni qabul qilish zarurati bo‘lsa, emizishni to‘xtatish kerak.

Transport vositalarini boshqarish va diqqatni yuqori jamlashni va tezkor psixomotor reaksiyalarni talab qiluvchi potensial xavfli faoliyat turlari bilan shug‘ullanish qobiliyatiga ta‘siri

Davolanish davrida transport vositalarini boshqarish va diqqatni yuqori jamlanishi va tezkor psixomotor reaksiyalarni talab qiluvchi potensial xavfli faoliyat turlari bilan shug‘ullanishda ehtiyotkorlikka rioya qilish kerak.

Preparat bolalar olaolmaydigan joyda saqlansin va yaroqlilik muddati o‘tgach qo‘llanilmasin.

Dozani oshirib yuborilishi

Simptomlari: AB ni yaqqol pasayishi, bradikardiya, yurak yetishmovchiligi, kardiogen shok, yurakni to‘tab qolishi, nafasni buzilishi, bronxospazm, qusish, ongni chalkashishi va tarqalgan tirishishlar bo‘lishi mumkin.

Davolash: umumiy xarakterli tadbirlardan tashqari hayotiy muxim ko‘rsatkichlarni to‘g‘rilash va monitoringini o‘tkazish, zarurati bo‘lganida – jadal davolash bo‘limida davolash lozim. Quyidagi tadbirlarni qo‘llash mumkin:

• bemorni chalqancha (oyoqlarni ko‘targan holda) yotqizish kerak;
• yaqqol bradikardiyada – atropinni 0,5-2 g dan vena ichiga yuborish;
• yurak-qon tomir faoliyatini tutib turish uchun –glyukagonni 1-10mgdan vena ichiga oqim bilan, keyin soatiga 2-5 mg dan uzoq infuziya ko‘rinishida yuborish,

• simpatomimetiklar (dobutamin, izoprenalin, orsiprenalin yoki epinefrin (adrenalin), tana vazniga va davolanishga bo‘lgan javobga qarab, turli dozalarda buyuriladi.

Agar dozani oshirib yuborilishini klinik manzarasida  arterial gipotenziya  ustunlik qilsa, norepinefrin (noradrenalin) yuboriladi. Uni qon aylanishini ko‘rsatkichlarini uzluksiz nazorat qilish sharoitida buyuriladi. Bradikardiyani davolaniishiga nisbatan chidamlilik bo‘lganida sun‘iy ritm boshqaruvchisini qo‘llash ko‘rsatilgan. Bronxospazmda beta-adrenomimetiklarni aerozol ko‘rinishida (samara bo‘lmaganida – vena ichiga) yoki aminofillini vena ichiga yuboriladi. Tirishishlarda diazepam yoki klonezepamni sekin yuboriladi. Shok simptomatikasi bilan bo‘lgan dozaning og‘ir oshirib yuborilishida karvedilolning yarim chiqarilish davrini va preparatni zahiradan chiqarilishini uzayishi mumkinligi tufayli, tutib turuvchi davolashni yetarli darajada uzoq vaqt davom ettirish kerak. Tutib turuvchi/dezintoksikasion davolash davomiyligi dozani oshirib yuborilishini og‘irlik darajasiga bog‘liq. Uni bemorning klinik holati turg‘unlashguniga qadar davom ettirish  lozim.

Chiqarilish shakli

Tabletkalar 6,25 mg, 12,5 mg va 25 mg.

10 tabletkadan kontur uyali o‘ramda. 3 kontur uyali o‘ram qo‘llash bo‘yicha yo‘riqnomasi bilan birga karton qutida.

Saqlash sharoiti

Quruq, yorug‘likdan himoyalangan joyda, 25^oS dan yuqori bo‘lmagan haroratda saqlansin.

Yaroqlilik muddati

3 yil.

Dorixonalardan berish tartibi

Resept bo‘yicha.