Atorfit

QO‘LLASH BO‘YICHA YO‘RIQNOMA

ATORFIT­10, ­20

ATORFIT-10, -20

Preparatning savdo nomi: Atorfit-10, Atorfit-20

Ta‘sir etuvchi modda (XPN): atorvastatin kalsiy

Dori shakli: plyonka qobiq bilan qoplangan tabletkalar

Tarkibi:

Har bir plyonka qobiq bilan qoplangan tabletka quyidagilarni saqlaydi:

faol modda: atorvastatin kalsiy 10 mg / 20 mg atorvastatinga ekvivalent

yordamchi moddalar: laktoza BF, mikrokristall selllyuloza BF, natriy kraxmal glikolyati BF. natriy laurilsulfati BF, gidroksipropilsellyuloza BF, polisorbat 80 BF, natriy glikolat kraxmali BF, magniy stearati VS, oq vinkoat WT 2009 BF.

Ta‘rifi: oq, dumaloq, ikki tomoni qavariq, plyonka qobiq bilan qoplangan tabletkalar.

Farmakoterapevtik guruhi: gipolipidemik vosita.

ATX kodi: S10AA05

Farmakologik xususiyatlari

Atorfit qonda lipidlar darajasini pasaytiruvchi dori preparatlari guruhiga mansub.

Farmakodinamikasi

Atorvastatin 3-gidroksi-3-metilglyutarilkoenzim A ni sterollarning, shu jumladan xolesterinning prekursori – mevalonatga aylanishiga mas‘ul ferment – GMG-KoA reduktazaning selektiv raqobatli ingibitoridir. Jigarda trigliseridlar va xolesterin JPZLP lipoproteinlar (juda past zichlikdagi lipoproteinlar) tarkibiga kiradi va periferik to‘qimalarga tashilish maqsadida qon plazmasiga tushadi. Juda past zichlikdagi lipoproteinlardan hosil bo‘ladigan past zichlikdagi lipoproteinlar (PZLP), asosan past zichlikdagi lipoproteinlarning yuqori affin reseptorlari bilan o‘zaro ta‘sir qilib katabolizmga uchraydi.

Atorvastatin jigarda GMG-KoA reduktaza faolligini va xolesterin sintezini ingibisiya qilib, qon plazmasida xolesterin va lipoproteinlarning miqdorini kamaytiradi. Atorvastatin shuningdek gepatositlarning xujayra yuzasida PZLP reseptorlarining sonini oshiradi, bu PZLP larning qamrab olinishi va katabolizmini kuchayishiga olib keladi.

Atorvastatin PZLP hosil bo‘lishi va PZLP zarrachalarining sonini kamaytiradi. U PZLP reseptorlarining faolligini yaqqol va barqaror oshishini chaqiradi, shuningdek qonda aylanayotgan PZLP ning sifatiga ijobiy ta‘sir ko‘rsatadi. Atorvastatin, odatda boshqa gipolipidemik preparatlar bilan davolab bo‘lmaydigan oilaviy gomozigot giperxolesterinemiyasi bo‘lgan bemorlarda xolesterin/PZLP darajasini samarali pasaytiradi.

PZLP xolesterini va apolipoprotein V ning konsentrasiyalarini bir vaqtda turli diapazonlarda oshishi bilan birga, atorvastatin umumiy xolesterin konsentrasiyasini (30-46% ga), xolesterin/PZLP (41-61% ga), apolipoprotein V ni (34-50% ga) va trigliseridlarni (14-33% ga) pasaytiradi. Bu natijalar geterozigot oilaviy giperxolesterinemiyasi, aralash giperlipidemiyasi bo‘lgan pasientlarda, shu jumladan qandli diabetning 2 tipi (insulinga bog‘liq bo‘lmagan) bo‘lgan pasientlarda olingan.

Umumiy xolesterin, PZLP-xolesterini va apolipoprotein V ning darajasini pasayishi yurak-qon tomir patologiyasi chaqirgan yurak-qon tomir tomonidan buzilishlari va o‘limlar sonini kamayishiga olib kelishi isbotlangan.

Farmakokinetikasi

So‘rilishi: Ichga qabul qilinganidan keyin atorvastatin tez so‘riladi. Qon plazmasidagi maksimal konsentrasiyasi (S_max) ga 1 soatdan 2 soatgacha vaqt davomida erishiladi. So‘rilish darajasi atorvastatinning dozasiga proporsional oshadi. Qobiq bilan qoplangan tabletka shaklidagi atorvastatinning biokiraolishligi eritma ko‘rinishida qabul qilingan atorvastatinning biokiraolishligi bilan solishtirilganida 95-99% ni tashkil qiladi. Atorvastatinning mutloq biokiraolishligi taxminan 12% ni, GMG-KoA reduktazaga nisbatan ingibisiya qiluvchi faolligining tizimli biokiraolishligi esa – taxminan 30% ni tashkil qiladi. Dori preparatining past tizimli biokiraolishligi, u qon oqimiga tushgunicha me‘da-ichak yo‘llarining shilliq qavatidagi tizim oldi klirensi va/yoki jigardagi tez metabolizmi (birinchi o‘tish samarasi) bilan tushuntiriladi.

Taqsimlanishi: Atorvastatinning o‘rtacha taqsimlanish hajmi taxminan 361 l ni tashkil qiladi. Atorvastatin plazma oqsillari bilan – 98% dan ko‘proq bog‘lanadi.

Metabolizmi: Atorvastatin sitoxrom R450 3A4 ishtirokida orto- va paragidroksil guruhini ajralish hosilalari va beta-oksidlanishning turli mahsulotlarini hosil bo‘lishi bilan metabolizmga uchraydi. So‘ngra bu birikmalar glyukuron guruhini ajralish yo‘li bilan metabolizmga uchraydi. In vitro sharoitida GMG-KoA reduktazani orto- va paragidroksil guruhini ajralishi metabolitlar tomonidan susaytirilishi, atorvastatin tomonidan susaytirilishi bilan bir xildir. GMG-KoA reduktazaga nisbatan ingibisiya qiluvchi faolligi 70% ga faol metabolitlari bilan bog‘liq.

Chiqarilishi: Jigardagi va jigardan tashqari metabolik o‘zgarishlardan so‘ng atorvastatin asosan safro bilan chiqariladi. Biroq dori preparati ehtimol, ichak-jigar resirkulyasiyasiga uchramaydi. Odam plazmasida atorvastatinning eliminasiya fazasini o‘rtacha yarim chiqarilish davri taxminan 14 soatni tashkil qiladi. GMG-KoA reduktazaga nisbatan ingibisiya qiluvchi faol qismining yarim chiqarilish davri 20-30 soatga teng, bu faol metabolitlarining ta‘siri bilan tushuntiriladi.

Bolalar: Bolalarga taalluqli farmakologik ma‘lumotlar yetarli emas (o‘tkazilmagan).

Jinsi: Ayollar va erkaklarda qon plazmasidagi atorvastatin va uning faol metabolitlarining konsentrasiyasi farq qiladi (ayollarda C_max erkaklarnikidan taxminan 20% ga yuqori, ayni paytda AUC erkaklarnikidan 10% ga past). Bu farqlar hech qanday klinik ahamiyatga ega emas, ayollar va erkaklarda qon lipidlariga ta‘siridagi farq esa ahamiyatsizdir.

Qo‘llanilishi

• birlamchi giperxolesterinemiyasi, geterozigot oilaviy va oilaviy bo‘lmagan giperxolesterinemiyasi va majmuaviy (aralash) giperlipidemiyasi (Fredrikson bo‘yicha IIa va IIb turlari) bo‘lgan pasientlarda tavsiya etilgan parhez bilan birga umumiy xolesterin, PZLP-xolesterini, apolipoprotein V va trigliseridlarning oshgan darajasini pasaytirish va YUZLP-xolesterining darajasini oshirish maqsadida;
• trigliseridlarning oshgan zardob darajasi (Fredrikson bo‘yicha IV tur) bo‘lgan bemorlarni va parxez terapiya adekvat samara bermaganda disbetalipoproteinemiyasi (Fredrikson bo‘yicha III tur) bo‘lgan bemorlarni davolashda parhez bilan birga;
• oilaviy gomozigot giperxolesterinemiyada parxez terapiya va davolashning boshqa nofarmakologik usullari yetarli samara bermaganida umumiy xolesterin va xolesterin /PZLP darajasini pasaytirishda qo‘llanadi.

Qo‘llash usuli va dozalari

Atorvastatinni buyurishdan  oldin pasientga standart gipolipidemik parhezni va unga butun davolash davri davomida rioya qilishni tavsiya etish lozim.

Dastlabki doza sutkada o‘rtacha 10 mg ni tashkil qiladi. Doza sutkada 10 mg dan 80 mg gacha o‘zgartirilishi mumkin.

Preparatni kunning har qanday vaqtida ovqat bilan yoki ovqat qabul qilishdan qat‘iy nazar qabul qilish mumkin. Doza xolesterin /PZLP ning darajasini dastlabki ko‘rsatkichlari, davolash maqsadlari va shaxsiy samara asosida tanlanadi. Davolash boshida va/yoki Atorvastatinning dozasini oshirish vaqtida har 2­4 haftada qon plazmasida lipidlar darajasini nazorat qilish va mos ravishda dozaga tuzatish kiritish.

Birlamchi giperxolesterinemiya va aralash giperlipidemiya, shuningdek Fredrikson bo‘yicha III va IV turlari.

Ko‘p hollarda Atorvastatin kalsiy preparatining sutkada 10 mg dozasini buyurish yetarlidir. Odatda mavjud terapevtik samara 2 haftadan keyin kuzatiladi va maksimal terapevtik samara  esa 4 hafta o‘tgach namoyon bo‘ladi. Davomli davolashda bu samara saqlanib qoladi.

Oilaviy giperxolesterinemiyaning gomozigot shakli

Sutkada 1 marta 80 mg (20 mg dan 4 tabletka) doza buyuriladi.

Preparatni buyrak yetishmovchiligi va buyrak kasalliklari bo‘lgan bemorlarda qo‘llash qon plazmasida Atorvastatinning miqdoriga yoki xolesterin /PZLP miqdorining pasayish darajasiga ta‘sir ko‘rsatmaydi, shuning uchun preparatning dozasini o‘zgartirish talab qilinmaydi.

Jigar yetishmovchiligida dozani kamaytirish kerak («Maxsus ko‘rsatmalar» bo‘limiga qarang).

Keksa yoshdagi pasientlarda qo‘llanganida havfsizligi, samaradorligi yoki gipolipidemik davolash maqsadlariga erishishi bo‘yicha umumiy populyasiya bilan solishtirilganda farqlar kuzatilmagan.

Nojo‘ya ta‘sirlari

Nerv tizimi va sezgi a‘zolari: bosh og‘rig‘i, bosh aylanishi, gipesteziya, paresteziya, uyquni buzilishi, depressiya, uyqusizlik, daxshatli tushlar, xotira yo‘qolishi yoki pasayishi, periferik neyropatiya, ta‘mni buzilishi, ko‘rish o‘tkirligini pasayishi, ko‘rishni buzilishi, quloqlarda shovqin, eshitishni yo‘qotilishi.

Nafas tizimi: halqum va traxeya sohasida og‘riq, nazofaringit, burundan qon ketishi, o‘pkalarning interstisial kasalliklari.

Ovqat hazm qilish tizimi: meteorizm, qabziyat, dispepsiya, diareya, ko‘ngil aynishi, qorinning yuqori va quyi qismlarida og‘riq, kekirish, tana vaznini oshishi, anoreksiya, pankreatit, gepatit, xolestaz, jigar yetishmovchiligi.

Teri va teri osti to‘qimasi: eshakemi, qichishish, teri toshmasi, alopesiya, bullyoz dermatit, angionevrotik shish, Stivens-Djonson sindromi, ko‘p shaklli eritema, toksik epidermal nekroliz.

Skelet­mushak va biriktiruvchi to‘qima: artralgiya, mialgiya, qo‘l­oyoqlarda og‘riq, bo‘g‘imlarda shish, mushak spazmi, belda og‘riq, bo‘yinda og‘riq, miopatiya, mushak holsizligi, miozit, tendopatiya, paylar uzilishi, rabdomioliz, immunitet sababli nekrotik miopatiya.

Laborator va instrumental ma‘lumotlar: jigar transaminazalarining faolligini oshishi,  kreatinfosfokinazaning faolligini oshishi, trombositopeniya, leykosituriya, glikolizga uchragan gemoglobin konsentrasiyasini oshishi, giperglikemiya, gipoglikemiya.

Boshqalar: allergik reaksiyalar, anafilaksiya, lohaslik, ko‘krak qafasida og‘riq, asteniya, periferik shishlar, isitma, yuqori holsizlik, jinsiy disfunksiya, ginekomastiya, qandli diabet.

Qo‘llash mumkin bo‘lmagan holatlar

• faol bosqichdagi jigar kasalliklari (shuningdek, faol surunkali gepatit, surunkali alkogolli gepatit);
• jigar fermentlarining faolligini noma‘lum genez sababli oshishi (VGN ga nisbatan 3 marta ortiqroq);
• jigar yetishmovchiligi (Chayld­Pyu shkalasi bo‘yicha A va V sinflari);
• homiladorlik;
• laktasiya davri;
• 18 yoshgacha bo‘lgan bolalar (samaradorligi va havfsizligi aniqlanmagan);
• preparatning komponentlariga yuqori sezuvchanlikda qo‘llash mumkin emas.

Preparatni surunkali alkogolizmda, anamnezida jigar kasalliklari borligida, og‘ir elektrolit muvozanatini buzilishida, endokrin va metabolik buzilishlarda, arterial gipotenziyada, og‘ir o‘tkir infeksiyalarda (sepsis), nazorat qilib bo‘lmaydigan tutqanoqda, katta jarroxlik aralashuvlarda, shikastlanishlarda, skelet mushaklarning kasalliklarida ehtiyotkorlik bilan qo‘llash kerak.

Dorilarning o‘zaro ta‘siri

Atorvastatinni siklosporin, antibiotiklar (eritromisin, klaritromisin, kvinupristin/dalfopristin), OITV virusi proteazasi ingibitorlari (indinavir, ritonavir), zamburug‘larga qarshi vositalar (flukonazol, itrakonazol, ketokonazol) yoki nefazadon bilan bir vaqtda qo‘llash qon zardobida atorvastatinning miqdorini oshishiga olib kelishi mumkin, bu esa rabdomioliz va buyrak yetishmovchiligi bilan miopatiya yuzaga kelishi xavfini oshiradi. Bunday o‘zaro ta‘sir preparatni fibrat kislotasi hosilalari va niasin bilan birgalikda qo‘llaganda ham yuzaga kelishi mumkin.

Atorvastatinni fenitoin bilan qabul qilish atorvastatinning samarasini kamayishiga olib kelishi mumkin. Antasidlar (magniy va alyumin gidroksidi suspenziyasi) birgalikda qabul qilganda qon plazmasida atorvastatinning miqdorini pasaytiradi.  Atorvastatinni kolestipol bilan bir vaqtda qabul qilganda plazmada  atorvastatinning miqdori 25% ga pasayadi, lekin atorvastatinning bir o‘ziga nisbatan majmuada terapevtik samara yuqoriroq.

Bir vaqtda 80 mg atorvastatin va digoksinni qabul qilayotgan bemorlarda plazmada digoksinning miqdori taxminan 20% ga oshadi. Atorvastatinni digoksin bilan birga qabul qilayotgan bemorlarni nazorat qilish kerak. Atorvastatin va peroral kontraseptivlarni (noretindron va etinilestradiol majmuasi) birga qabul qilganda kontraseptivlarning so‘rilishi kuchayishi va qon plazmasida ularning konsentrasiyasi oshishi mumkin. Atorvastatinni qabul qilayotgan ayollar uchun kontraseptivlarni tanlashni nazorat qilish kerak.

Atorvastatin va varfarinni bir vaqtda qo‘llash qabul qilishni birinchi kunlarida qon ivishi ko‘rsatkichlarida varfarinning ta‘sirini kuchaytirishi (protrombin vaqtini kamayishi) mumkin. Bunday samara ko‘rsatilgan preparatlarni birgalikda qabul qilganda 15 kundan keyin yo‘qoladi.

Maxsus ko‘rsatmalar

Davolashni boshlashdan oldin va davolash davomida gipoxolesterinemik parxezni tutib turish muhim.

Jigar faoliyatini buzilishi. Qonda lipidlar darajasini pasayirish uchun GMG-KoA reduktazaning ingibitorlarini qo‘llash jigar faoliyatida aks etuvchi biokimyoviy ko‘rsatkichlarni o‘zgarishiga olib kelishi mumkin. Atorvastatinni qabul qilgan pasientlarda klinik tadqiqotlar o‘tkazilganida zardobda transaminazalarning darajasini turg‘un oshishi (normaning yuqori chegaradagi darajasidan 3 martadan ko‘proq ortiqligi 2 yoki undan ko‘p holatlarda kuzatilgan) 0,7% ni tashkil qilgan. Bu buzilishlarning tez­tezligi 10, 20, 40 va 80 mg dozalarda 0,2; 0,2; 0,6 va 2,3% bo‘lgan. Bir pasientda sariqlik rivojlangan. Jigar faoliyatini davolash boshlanishidan oldin, preparatni qabul qilishni boshlagandan so‘ng 6 haftadan, 12 haftadan keyin va dozani har oshirilishidan keyin, hamda    vaqti-vaqti bilan, masalan, har 6 oy nazorat qilish kerak. Jigar fermentlarining faolligini o‘zgarishi odatda terapiya boshlanganidan keyin dastlab 3 oy davomida kuzatiladi. Transaminazalarning yuqori darajasi kuzatilgan pasientlar fermentlar darajasi normaga qaytmaguncha nazorat ostida bo‘lishlari kerak. AlAT yoki AsAT ning ko‘rsatkichi yuqori mumkin bo‘lgan chegaraga nisbatan kamida 3 marta oshgan hollarda dozani kamaytirish yoki davolashni to‘xtatish tavsiya qilinadi.

Mushaklarga ta‘siri. Bir necha hollarda atorvastatin bilan davolash fonida pasientlarda mialgiya kuzatilgan, u asoratlarga olib kelmagan. Diffuz mialgiyasi, mushaklar sustligi va holsizligi bo‘lgan va/yoki kreatinfosfokinazasi ahamiyatli oshgan pasientlar miopatiya (kreatinkinazaning darajasini normaning yuqori chegarasidan 10 martadan ortiq oshishi bilan birgalikdagi mushaklarda og‘riq bilan ifodalanuvchi) rivojlanishiga nisbatan alohida havf guruhini tashkil qiladi. Miopatiya rivojlanishida (yoki mavjudligi taxmin qilinganda) kreatinfosfokinazaning faolligini aniqlash muhim; agar uning darajasini ahamiyatli oshishi saqlansa, dozani kamaytirish yoki atorvastatinni bekor qilish tavsiya qilinadi.

Atorvastatin va siklosporin, fibrat kislotasi hosilalari, eritromisin, klaritromisin, immunodepressantlar va azol strukturali zamburug‘larga qarshi preparatlar, shuningdek lipidlar darajasini pasayishini chaqiruvchi nikotin kislotasi bilan birgalikdagi davolashda potensial foyda va havf darajasini solishtirish va mushak og‘riqlari, sustlik yoki holsizlik simptomlari yoki belgilari paydo bo‘lgan pasientlarni, ayniqsa davolashning dastlabki oylarida va keltirilgan preparatlarning har qaysisini dozasi oshirilganida, nazorat qilish kerak.

O‘tkir buyrak yetishmovchiligi rivojlanishi havfi alomatlari paydo bo‘lishida va omillari mavjudligida rabdomioliz (masalan, o‘tkir og‘ir infeksiyalar, arterial gipotenziya, katta ko‘lamdagi xirurgik aralashuvlar, shikastlanishlar, og‘ir metabolik va endokrin buzilishlar, shuningdek elektrolit muvozanatini buzilishi) sababli preparat darhol bekor qilinishi kerak.

Tushunarsiz og‘riqlar yoki mushak holsizligi paydo bo‘lsa, ayniqsa agarda bunga umumiy holsizlik va isitma yondosh bo‘lib kelsa, darhol shifokorga xabar berish kerak.

Homiladorlik va laktasiya davrida qo‘llanilishi

Atorvastatin kalsiyni homiladorlik va laktasiya davrida qo‘llash mumkin emas.

Atorvastatin kalsiy ko‘krak sutiga o‘tishi ma‘lum emas. Emizikli bolalarda nohush ta‘sir bo‘lishi mumkinligini hisobga olib, laktasiya davrida preparatni qo‘llash zarurati bo‘lganida emizishni to‘xtatish kerak.

Tug‘ruq yoshidagi ayollar davolanish vaqtida kontrasepsiyaning adekvat usullaridan foydalanishlari kerak. Atorvastatin kalsiyni tug‘ruq yoshidagi ayollarga faqat homiladorlik ehtimoli juda past bo‘lganda, pasient ayol esa davolanishning homila uchun bo‘lishi mumkin bo‘lgan havfi haqida ogohlantirilganidan keyingina buyurish mumkin.

Bolalarda qo‘llanilishi

Bolalar va 18 yoshgacha bo‘lgan o‘smirlarda qo‘llash mumkin emas (samaradorligi va xavfsizligi aniqlanmagan).

Preparat bolalar ololmaydigan joyda saqlansin va yaroqlilik muddati o‘tgach ishlatilmasin.

Dozani oshirib yuborilishi

Atorvastatin kalsiyni dozasi oshirib yuborilganida simptomatik davolash va tutib turuvchi terapiya zarur; jigar transaminazalari va kreatinfosfokinaza faoliyati ko‘rsatkichlarini nazorat qilish zarur; doza oshirib yuborilganida spesifik davolash mavjud emas; spesifik antidot yo‘q; preparatni plazma oqsillari bilan bog‘lanishi yuqori bo‘lganligi sababli gemodializ va peritoneal dializ samarasiz.

Chiqarilish shakli

10 tabletkadan 3 blister qo‘llash bo‘yicha yo‘riqnomasi bilan karton qutida.

Caqlash sharoiti

Quruq, yorug‘likdan himoyalangan joyda, 30^oS dan yuqori bo‘lmagan haroratda saqlansin.

Yaroqlilik muddati

Ishlab chiqarilgan sanasidan boshlab 24 oy.

Dorixonalardan berish tartibi

Shifokor resepti bo‘yicha.