Zeffiks

QO‘LLASH BO‘YICHA YO‘RIQNOMA

ZEFFIKS^™

ZEFFIX^™

Preparatning savdo nomi: Zeffiks^™

Ta‘sir etuvchi modda (XPN): lamivudin

Dori shakli: plyonka qobiq bilan qoplangan tabletkalar

Tarkibi:

Plyonka qobiq bilan qoplangan bir dona tabletka quyidagilarni saqlaydi:

Faol moddalar: lamivudin 100 mg

Yordamchi moddalar (tabletka yadrosi): mikrokristallik sellyuloza, natriy kraxmal glikolyati, magniy stearati

yordamchi moddalar (tabletkaning plyonka qobig‘i): gipromelloza, titan dioksidi, makrogol 400, polisorbat 80, temirning II va III sintetik oksidlari.

Ta‘rifi: sariq-jigarrang rangli ikki tomonlama qabariq, kapsulasimon shaklli, plyonka qobiq bilan qoplangan, bir tomoniga «GX CG5» yozuvi tushirilgan tabletkalar

Farmakoterapevtik guruhi: Viruslarga qarshi vosita. Nukleozid analogi.

ATS kodi: J05A F05.

Farmakologik xususiyatlari

Ta‘sir mexanizmi

Lamivudin hujayra tadqiqot liniyalarida va eksperimental tarzda yuqtirilgan hayvonlarda V gepatiti virusiga qarshi yuqori darajadagi faollikka ega bo‘lgan viruslarga qarshi preparatdir.

Lamivudin ham infeksiyalangan, ham infeksiyalanmagan hujayralarda preparatning hosilasi trifosfat (TF) gacha metabolizmga uchraydi. Gepatositlarda trifosfatning hujayralar ichidagi yarim chiqarilish davri in vitro sharoitida 17-19 soatni tashkil etadi. Lamivudin TF V gepatiti virusining DNK-polimerazasi uchun substrat bo‘lib xizmat qiladi. Lamivudin trifosfatni virusli DNK zanjiriga qo‘shilishi va keyinchalik zanjirni uzilishi virusli DNKning keyingi hosil bo‘lishini to‘xtatadi.

Farmakodinamik ta‘siri

Lamivudin trifosfati sog‘lom hujayra DNKsining metabolizmini buzmaydi. Shuningdek u sut emizuvchilarda α- va β-DNK-polimerazalarining kuchsiz ingibitori hisoblanadi. Lamivudin trifosfati sut emizuvchilarning hujayralarida DNKga sezilarli ta‘sir ko‘rsatmaydi.

Lamivudinda mitoxondriyalar strukturasiga, shuningdek DNK miqdori va faoliyatiga sezilarli toksik ta‘sirlar aniqlanmagan. Lamivudin mitoxondrial DNK tarkibini pasaytirish bo‘yicha juda kuchsiz faollikka ega, uning zanjiriga kirishmaydi va -polimerazani ingibirlamaydi.

Farmakokinetikasi

So‘rilishi

Lamivudin me‘da-ichak yo‘llaridan yaxshi so‘riladi. Uning kattalarda ichga qabul qilinganidan keyin biokiraolishligi odatda 80–85% ni tashkil etadi, qon zardobida (S_max) maksimal konsentrasiyasiga erishishning o‘rtacha vaqti (T_max) esa, taxminan 1 soatni tashkil etadi. Preparat terapevtik dozalarda, ya‘ni sutkasiga bir marta 100 mg dozada tayinlanganida, S_max  (qon zardobidagi konsentrasiya) 1,1–1,5 mkg/ml ni tashkil etadi, konsentrasiyaning eng past darajasi 0,015–0,20 mkg/ml bo‘lgan.

Lamivudin ovqat bilan birga qabul qilinganda T_max ni uzaytiradi va S_max ni (47% gacha) kamaytiradi, bunda ovqat qabul qilinishi lamivudinning umumiy so‘rilish darajasiga (AUC «konsentrasiya-vaqt» farmakokinetik chizig‘i asosida hisoblangan) ta‘sir ko‘rsatmaydi, shu bois lamivudinni ovqat paytida ham, ovqat qabul qilinmaydigan paytda ham tayinlash mumkin.

Taqsimlanishi

Vena ichiga yuborilganida, lamivudinni taqsimlanish hajmi o‘rtacha 1,3 l/kg ni tashkil etadi. Terapevtik dozalar diapazonida lamivudin bir tekis farmakokinetikaga ega bo‘lib, plazma oqsillari bilan oz miqdorda bog‘lanadi.

Lamivudin markaziy nerv tizimiga va orqa miya suyuqligiga o‘tadi. Ichga qabul qilinganidan keyin 2-4 soatdan so‘ng lamivudinning likvor va zardobdagi konsentrasiyasining nisbati taxminan 0,12 ni tashkil etadi.

Metabolizmi

Lamivudinning katta qismi buyrak tomonidan o‘zgarmagan ko‘rinishda chiqariladi. Dorilarning lamivudin bilan o‘zaro ta‘sir qilish ehtimoli, jigardagi sezilarli bo‘lmagan (5-10%) metabolizmi va plazma oqsillari bilan kuchsiz bog‘lanish tufayli past.

Chiqarilishi

Lamivudinning tizimli klirensi o‘rtacha qariyb, 0,3 l/soat/kg ni tashkil etadi. Yarim chiqarilish davri – taxminan 5-7 soat. Lamivudinning katta qismi kalava filtrasiyasi va organik kationlar transporti tizimi yordamida faol sekresiya yordamida o‘zgarmagan holda buyrak orqali chiqariladi.

Buyrak klirensi ulushiga lamivudin eliminasiyasining 70% ga yaqini to‘g‘ri keladi.

Bemorlarning alohida guruhlari

• Bolalar

Bolalarda lamivudin farmakokinetikasi kattalardagi farmakokinetikadan farq qilmaydi. Biroq bolalarda vazniga qarab, tuzatish kiritilgan lamivudinning klirensi kattalarnikiga qaraganda yuqoriroq bo‘lib, bu AUC ko‘rsatkichining pasayishida ifodalanadi. Lamivudinning eng yuqori klirensi 2 yoshdagi bolalarda kuzatiladi va u 12 yoshga kelib pasayadi, chunki bu paytda uning qiymati kattalarniki kabi bo‘ladi. Lamivudinning sutkada bir marta 3 mg/kg dozasi teng miqdordagi lamivudinning konsentrasiyasini ta‘minlashga qodir bo‘lib, bu kattalarda sutkada 100 mg dozani qo‘llagandagi konsentrasiyaga teng. 2-11 yoshdagi bolalar uchun lamivudinning tavsiya etilgan dozasi sutkasiga bir marta 3 mg/kg ni tashkil etadi (maksimal darajada – sutkasiga 100 mg gacha), bu kattalardagi lamivudin ekspozisiyasi dozasi (sutkada 100 mg) bilan teng miqdorni ta‘minlaydi. Lamivudinning 2 yoshdan kichik bolalardagi farmakokinetikasi bo‘yicha ma‘lumotlar ko‘p emas.

• Keksa yoshdagi bemorlar

Keksa yoshdagi bemorlarda, lamivudinning farmakokinetik profili asosida, buyrak faoliyatining yosh bo‘yicha pasayishi, lamivudinni chiqarilishiga sezilarli ta‘sir ko‘rsatmaydi, kreatinin klirensi minutiga 50 ml dan past bo‘lgan bemorlar bundan mustasno (“Qo‘llash usullari va dozalari”ga qarang).

• Buyrak faoliyatini buzilishi bo‘lgan pasientlar

Buyrak yetishmovchiligi ega bo‘lgan bemorlarda olib borilgan tadqiqotlar, buyrak yetishmovchiligi lamivudinni chiqarilishiga ta‘sir qilishini namoyish etdi. Kreatinin klirensi minutiga 50 ml dan past bo‘lgan bemorlarda lamivudinning dozasini kamaytirish zarur (“Qo‘llash usullari va dozalari”ga qarang).

• Jigar faoliyatini buzilishi bo‘lgan pasientlar

Jigar yetishmovchiligi bo‘lgan (OIV va V gepatiti bilan infeksiyalanmagan) pasientlarda olib borilgan tadqiqotlar bunday pasientlar lamivudinni yaxshi o‘zlashtira olishini namoyish etdi. Laboratoriya ko‘rsatkichlari va nojo‘ya ta‘sirlarda o‘zgarishlar qayd etilmagan. Jigar faoliyatini buzilishi lamivudinning farmakokinetikasiga ta‘sir qilmaydi.

Jigar transplantasiyasi o‘tkazilgan bemorlardan olingan kam miqdordagi ma‘lumotlar jigar faoliyatini buzilishi, agar u buyrak yetishmovchiligi bilan birga kechmasa, lamivudinning farmakokinetikasiga ta‘sir qilmasligini ko‘rsatdi

• Homilador ayollar

Homiladorlikning oxirgi muddatlaridagi ayollarda lamivudinning farmakokinetikasi, ichga qabul qilinganida homilador bo‘lmagan ayollarnikiga o‘xshash bo‘lgan.

Klinik tadqiqotlar

Lamivudin in vivo sharoitda virusga qarshi juda kuchli faollikka ega, u davolash boshlanganidan keyin V gepatiti virusining replikasiyasini tez bosadi, bu V gepatiti virusi supressiyasini davom etishini, zardobdagi aminotransferaza darajasini normallashishini, jigardagi nekro-yallig‘lanish faolligining sezilarli darajada pasayishini, fibroz rivojlanishini pasayishini va HBeAg serokonversiyasini oshishini ta‘minlaydi. Klinik tadqiqotlar davomida lamivudin 4 yil davomida surunkali V gepatiti bo‘lgan bemorlarda qo‘llangan. Turli etnik guruhlarga mansub bemorlarda bir xil natija olingan.

800 dan ortiq HBeAg-musbat bo‘lgan pasientlar ishtirokidagi nazorat qilinadigan tadqiqotlarda bir yil davomida lamivudin bilan davolash, V gepatiti virusi DNK replikasiyasini sezilarli darajada (34-57% pasientlarda) susaytirgan, ALT darajasini normallashtirgan (40-72% pasientlarda), HBeAg serokonversiyasini keltirib chiqargan (16-18% pasientlarda HBeAg DNK va V gepatiti virusini yo‘qolishi, HbeAb ni aniqlanishi bilan birga), gistologik ko‘rsatkichlarni yaxshilagan (38-52% pasientlarda) hamda fibroz (3-17% pasientlarda) va sirrozi (1,8% bemorlarda) rivojlanishini pasaytirgan.

HBeAg serokonversiyasi taxminan ikki yildan keyin davolash ishlarini to‘xtatgandan so‘ng pasientlarning 81% (34/42) da saqlanib qolgan. Bundan tashqari, pasientlarning 21% (9/42) da HBsAg serokonversiyasiga erishilgan.

2 yil davomida lamivudin qabul qilgan HBeAg bo‘yicha serokonversiyasi bo‘lmagan HBeAg-musbat bo‘lgan bemorlarda, bir yil davomida o‘tkazilgan nazorat qilinuvchi tadqiqotlar jarayonida pasientlarning 77/128 (60%) da jigar faoliyati ko‘rsatkichlari yaxshilangani va 26/51 (51%) da ko‘priksimon fibroz yaxshilangani kuzatilgan.

Qo‘shimcha tadqiqotda, lamivudin bilan 4 yil davolashdan keyin HbeAg serokonversiyasi (HbeAg ni yo‘qolishi va HbeAb ni aniqlanishi) pasientlarning 47% (27/58) da qayd etilgan (tadqiqot boshida patologik ALT ko‘rsatkichlar pasientlarning 59% [24/41] da aniqlangan).

HBeAg serokonversiyasi bo‘lmagan bemorlarda davolash paytida lamivudinni qabul qilishni to‘xtatilishi V gepatiti virusi replikasiyasining tiklanishiga olib kelgan, bunda V gepatiti virusi DNKsi ham, zardob aminotransferazalar darajasi ham 2-6 oy davomida davolashdan oldingi ko‘rsatkichlarga qaytgan.

Davolash to‘xtatilganidan keyin 16 hafta davomida kuzatilgan pasientlarda ALT ni oshishi lamivudin qabul qilgan pasientlarda plasebo qabul qilgan pasientlarga  nisbatan ko‘proq qayd etilgan.

Tadqiqotning 52 va 68 haftalari oralig‘ida 52-haftada lamivudinni qabul qilishni to‘xtatgan bemorlarda va xuddi shu tadqiqotlar davomida plasebo qabul qilgan bemorlarda ALT darajasini oshishini taqqoslanishi 1-jadvalda keltirilgan.

^#Har bir pasient bir yoki bir nechta toifaga kiritilishi mumkin.

JSSTning modifikasiyalangan mezonlariga binoan 3 toksiklik darajasi bilan qiyoslanadi.

NYUCH = Normaning yuqori chegarasi.

V gepatitiga chalingan 2-17 yoshdagi 286 nafar bemor ishtirokidagi plasebo-nazoratli tadqiqot jarayonida, 1 yil davomida lamivudin qabul qilgan pasientlarda plasebo qabul qilgan pasientlarga nisbatan (23% [44/191] va 13% [12/95]) yaqqolroq ifodalangan virologik javob kuzatilgan (HBeAg va V gepatiti virusi DNK sini yo‘qolishi). ALTning zardobdagi darajasining normallashishi, plasebo guruhiga qaraganda, ko‘proq lamivudin qabul qilgan bemorlarda qayd etilgan (55% [100/183] va 13% [11/88]). Stratifikasiyalangan qo‘shimcha 6 oylik tadqiqotda to‘liq virologik javob pasientlarning 83% [33/40] da saqlangan bo‘lib, bunda lamivudin bilan bir yillik davolash va keyin preparatni qabul qilish to‘xtatilganidan so‘ng javob bo‘lgan. Lamivudinni qabul qilgan va bir yildan so‘ng davolashga javob bermagan pasientlar yana 6 oy davomida davolash muolajasini davom ettirishgan, bu 18 oy davomida virusologik javobga ega bo‘lgan yana 10% (12/123) pasient aniqlanishiga va umumiy virusologik javobi 28% (45/163) ga teng bo‘lishiga olib kelgan.

Lamivudinga in vitro chidamli bo‘lgan V gepatiti virusining subpopulyasiyasi aniqlangan. V gepatiti virusi (V VG ning YMDD varianti) ning bunday variantlari lamivudin bilan davolash paytida zardobda V VG DNK si ko‘rsatkichlarining aniqlanadigan darajalariga qaytilishi qayd etilgan V gepatiti bo‘lgan bemorlarda ham uchraydi. Polimerazali zanjirli reaksiya yordamida aniqlanadigan V VG YMDD variantini uchrash tez-tezligi (“Maxsus ko‘rsatmalar”ga qarang) davolash davrida oshgan; bir yil davolashdan keyin 20% ga, 3 yil davolashdan keyin – 53% ga, 4 yil davolashdan keyin – 70% ga oshgan bo‘lib, immuniteti past bemorlarda esa, yuqoriroq bo‘lishi mumkin.

V VG ning YMDD varianti paydo bo‘lishiga qaramasdan, yil davomida davolangan bemorlarda zardobdagi V VG DNK sining darajasi va ALT darajalari ancha past bo‘lgani kuzatilgan, plasebo guruhidagi pasientlar bilan solishtirganda, gistologik ko‘rsatkichlar bo‘yicha yaxshilanish namoyish etilgan. Lamivudin bilan davolangandan keyin, 2 yil o‘tgach V VG ning YMDD varianti bo‘lgan pasientlarning ko‘pchiligida, davolashdan oldingi shunday pasientlarga nisbatan, zardobdagi V VG DNK va ALT ning past darajalari saqlanib turgan, ayrim pasientlarda esa  HbeAg serokonversiyasi kuzatilgan. Nojo‘ya holatlar profili pasientlarda V VG ning YMDD varianti mavjudligidan qat‘iy nazar bir xil bo‘lgan.

V VG ning YMDD varianti rivojlanganidan keyin lamivudinni qabul qilishni to‘xtatish lamivudinga sezgir bo‘lgan V VG ning yovvoyi tipi takror paydo bo‘lishiga olib keladi (“Maxsus ko‘rsatmalar”ga qarang).

Shunday qilib, V VG ning YMDD varianti rivojlanishiga qaramasdan, lamivudin bilan davolashni davom ettirish, virusning yovvoyi turini susaytiradi va bunday pasientlar qo‘shimcha afzalliklar ega bo‘lishi mumkin. V GVning YMDD varianti in-vitro va in-vivo replikasiyalarga unchalik qodir emas, demak, V VGning yovvoyi turidan ko‘ra kamroq virulentroq hisoblanadi.

HBeAg-manfiy bo‘lgan surunkali V gepatiti bo‘lgan bemorlarda lamivudinning samarasi yovvoyi tipdagi V VG ga ega bemorlarniki bilan o‘xshash bo‘lgan (bir yillik davolashdan keyin V VG DNK sining supressiyasi pasientlarning 71% da, ALT normallashishi pasientlarning 67% da va Knodell gistologik faollik indeksi ko‘rsatkichining yaxshilanishi pasientlarning 38% da). Bir yillik davolashdan keyin lamivudin bilan davolash to‘xtatilganida, HBeAg-manfiy surunkali V gepatiti bo‘lgan pasientlarning ko‘pchiligida virusni qayta replikasiyasi qayd etilgan. Cheklangan ma‘lumotlar shuni ko‘rsatdiki, lamivudin bilan uzoqroq davr davomida (ikki yil) davolash V VG DNK si supressiyasini tutib turish va ushbu guruhda ALT ni normallashtirish imkonini beradi. Davolash paytida va undan keyin istalgan davrda jiddiy nojo‘ya holatlarni uchrash tez-tezligi HBeAg-manfiy surunkali V gepatiti bo‘lgan, V VG ning YMDD variantiga ega va usiz pasientlarda past va bir xil bo‘lgan.

Jigari ko‘chirib o‘tkazilgan, transplantasiyadan oldin va transplantasiya paytida lamivudinni qabul qilgan pasientlardagi nazorat qilinmaydigan tadqiqotlarda V VG DNK sining samarali supressiyasi va ALT normallashishi kuzatilgan. Transplantasiyadan keyin lamivudin preparatini qabul qilish davom ettirilganda, V VG transplantati bilan qayta infeksiyalanishini kamayishi,  HBsAg yo‘qolish tezligining oshishi qayd etilgan va yil davomida tirik qolish darajasi 76-100% ni tashkil etgan. Tadqiqot ma‘lumotlari plasebo nazoratisiz o‘tkazilgan, chunki tadqiqotning bunday dizayni dekompensasiyalangan jigar kasalligiga bo‘lgan pasientlarda yo‘l qo‘yilmaydigan dizayn hisoblanadi.

Yo‘ldosh immunosupressiya bilan bog‘lq natijalarga ko‘ra, V VG ning YMDD varianti paydo bo‘lish tez−tezligi 52 haftalik davolashdan keyin surunkali V gepatiti bo‘lgan immunokomponent pasientlar (14-32%) bilan solishtirilganda, jigari ko‘chirib o‘tkazilgan pasientlarda yuqoriroq (36%-64%) bo‘lgan. Tadqiqotlar YMDD variantining paydo bo‘lishi har doim ham jigar kasalligini rivojlanishi bilan bog‘liq emasligi va pasientlarning ko‘pchiligi lamivudin bilan davolanishdan foyda olishda davom etishi mumkinligini ko‘rsatdi.

Surunkali V gepatitini davolashda lamivudin monoterapiyasi alfa-interferon monoterapiyasiga nisatan yoki ularning kombinasiyasi tadqiq qilinganida, tadqiq qilinayotgan guruhlar orasida gistologik reaksiyalardagi yoki HBeAg serokonversiyasining tez-tez uchrashida yaqqol ifodalangan tafovutlar yo‘qligi aniqlandi. Lamivudinning xavfsizlik profili alfa-interferon bilan davolash tartiblarida qo‘llangan paytidan ko‘ra yuqoriroq bo‘lgan.

Yo‘ldosh delta gepatiti bo‘lgan pasientlarda lamivudinning samaradorligi bo‘yicha klinik ma‘lumotlar mavjud emas.

Klinikagacha bo‘lgan ma‘lumotlar

Hayvonlarda o‘tkazilgan toksiklikni o‘rganish bo‘yicha tadqiqotlarda lamivudinni yuqori dozalarda qo‘llanishi asosiy a‘zolariga nisbatan toksik ta‘sir bilan kechmagan. Maksimal dozalarda jigar va buyrak faoliyatiga nisbatan va jigar massasini davriy kamayishi bilan kechuvchi ahamiyatsiz samaralar qayd etilgan. Eritrositlar va neytrofillar sonini kamayishi qayd etilgan bo‘lib, bunday samaralar, ehtimoli klinik ahamiyatga ega bo‘lgan bo‘lishi mumkin. Ba‘zida shunga o‘xshash holatlar klinik tadqiqotlarda xam kuzatilgan.

Lamivudin bakterial testlarda mutagen xususiyatlarni namoyon etmagan, biroq nukleozidning ko‘pgina analoglariga o‘xshab, u xam in vitro sharoitlarda sitogenetik tahlilda va sichqon limfomalaridagi tahlil vaqtida faollikka ega bo‘lgan. Lamivudin qon plazmasidagi konsentrasiyani ta‘minlovchi, klinik amaliyotda kutilayotganidan 60-70 marta oshuvchi dozalarda in vivo sharoitda genotoksik xususiyatlarga ega bo‘lmagan. Lamivudinning in vitro sharoitdagi mutagen faolligini in vivo sinovlarda tasdiqlashning imkoni bo‘lmagani tufayli, lamivudinni qo‘llash, davolanayotgan pasientlar uchun genotoksik xavfga ega emas, degan xulosaga kelindi.

Lamivudinning kanserogenligini o‘rganish bo‘yicha kalamushlar va sichqonlarda o‘tkazilgan uzoq muddatli tadqiqotlar natijalari preparatning biror bir kanserogen xususiyatini aniqlamadi.

Qo‘llanilishi

Lamivudin surunkali V gepatitini V gepatiti virusi (V GV)ning replikasiyasi fonida davolash uchun qo‘llanadi.

Qo‘llash usuli va dozalari

Lamivudinni ovqat qabul qilishdan qat‘iy nazar qabul qilish mumkin.  

Lamivudin bilan davolash paytida davolash tartibi amal qilinishini nazorat qilish zarur.

HBeAg va/yoki HBsAg serokonversiyasiga erishilganidan keyin normal immunitet ko‘rsatkichlariga ega bemorlarda lamivudin bilan davolashni to‘xtatish mumkin. Lamivudinni shuningdek, keyingi davolash samarasiz (gepatitning zo‘rayish belgilari) bo‘lganida ham bekor qilish mumkin.

Lamivudin bekor qilinganida, pasientlar gepatitni qaytalanishi alomatlarini aniqlash uchun shifokor nazorati ostida bo‘lishlari lozim (“Maxsus ko‘rsatmalar”ga qarang).

Davolashni to‘xtatish gepatit dekompensasiyasiga ega pasientlarga tavsiya etilmaydi. Ayni paytda lamivudin bekor qilinganidan keyin uzoq vaqt serokonversiyaning saqlanishi bo‘yicha ma‘lumotlar yetarli emas.

Lamivudinni rasmiy tavsiyalarga muvofiq qabul qilish zarur.

Ichga qabul qilish uchun eritma shaklidagi lamivudin bolalarda va tabletkalar to‘g‘ri kelmaydigan bemorlarda qo‘llash uchun mo‘ljallangan.

Pasientlarning alohida guruhlari

• Kattalar va 12 va undan katta yoshdagi o‘smirlar

Lamivudinning tavsiya etilgan dozasi sutkada bir marta 100 mg ni tashkil etadi.

• 2-11 yoshdagi bolalar

Lamivudinning tavsiya etilgan dozasi sutkada bir marta 3 mg/kg ni tashkil etadi, biroq u sutkada 100 mg dan oshmasligi kerak.

• 2 yoshdan kichik bolalar

Ushbu yosh guruhiga dozalarni tavsiya etish uchun ma‘lumotlar yetarli emas.

• Buyrak faoliyati buzilgan bemorlar

Lamivudinning zardobdagi konsentrasiyasi (AUC) buyrak faoliyatini buzilishi o‘rtacha yoki og‘ir bo‘lgan bemorlarda buyrak klirensini pasayishi oqibatida oshgan bo‘ladi. Kreatinin klirensi minutiga 50 ml dan kam bo‘lgan bemorlarda lamivudinning dozasini kamaytirish lozim. Preparatni davriy gemodializ oladigan bemorlarda (haftasiga 2-3 marta ≤ 4 soat dializ) qo‘llash haqidagi mavjud ma‘lumotlar shundan dalolat beradiki, kreatinin klirensini to‘g‘rilash uchun doza birinchi marta kamaytirilganidan keyin dializ paytida bemorlarda dozani keyingi o‘zgartirish talab etilmaydi.

100 mg dan kam dozani qabul qilish zarurati tug‘ilganida, ichga qabul qilish uchun eritmani qo‘llash tavsiya etiladi.

• Jigar faoliyati buzilgan bemorlar

Jigar faoliyatini buzilishlari bo‘lgan bemorlardan, shu jumladan og‘ir darajadagi buzilishi, a‘zo ko‘chirilishini kutayotgan bemorlardan, olingan ma‘lumotlar, lamivudinning farmakokinetikasi jigar disfunksiyasiga biroz ta‘sir qilishini ko‘rsatdi.

Ushbu ma‘lumotlar asosida, jigar yetishmovchiligida, agar u buyrak yetishmovchiligi bilan birga kechmayotgan bo‘lsa, lamivudinning dozasiga o‘zgartish kiritish talab etilmaydi.

Nojo‘ya ta‘sirlari

Klinik tadqiqotlardan olingan ma‘lumotlar

Surunkali V gepatitiga ega bemorlarda o‘tkazilgan klinik tadqiqotlar davomida lamivudinni yaxshi o‘zlashtira olinishi qayd etilgan. Laboratoriya ko‘rsatkichlarida (alanin-aminotransferazalar va kreatinfosfokinazalar oshishi bundan mustasno, quyidagiga qarang) nojo‘ya holatlar va siljishlarni rivojlanish tez-tezligi plasebo va lamivudin guruhlarida bir xil bo‘lgan (2-jadval). Eng keng tarqalgan nojo‘ya holatlarga lohaslik va toliqish, nafas yo‘llarning infeksiyalari, bosh og‘rig‘i, qorin bo‘shlig‘ida diskomfort va og‘riq, ko‘ngil aynishi, qusish va diareya kiritilgan.

2-jadval.

davolanish paytida laboratoriya ko‘rsatkichlarining III va IV darajali siljishlari bo‘lgan pasientlar foizi.

davolanishdan keyin III va IV darajali ALT oshgan pasientlar foizi.

Quyida keltirilgan nojo‘ya holatlar tizimlar va a‘zolar tasnifiga muvofiq hamda uchrash tez-tezligi bo‘yicha sanab o‘tilgan. Uchrash tez-tezligi taxminan kamida lamivudinni qo‘llash bilan bog‘langan bo‘lishi mumkin bo‘lgan nojo‘ya reaksiyalar uchun aniqlangan xolos. Uchrash tez-tezligi quyidagi tarzda aniqlanadi: juda tez-tez (≥1/10), tez-tez (≥1/100 va <1/10), tez-tez emas (≥1/1 000 va <1/100), kam (≥1/10 000 va <1/1 000), juda kam (<1/10 000). Quyida keltirilgan nojo‘ya holatlarning uchrash tez-tezligi taxminiy hisoblanadi: ko‘p hollarda uchrash tez-tezligi aniqlash uchun zarur ma‘lumotlarni olishning imkoni yo‘q. Dorilarning juda tez-tez va tez-tez uchraydigan nojo‘ya reaksiyalari klinik tadqiqotlar ma‘lumotlaridan kelib chiqqan holda aniqlangan, biroq ularning plasebo guruhida uchrash tez-tezligi hisobga olinmagan. Postregistrasion davrda dorining nojo‘ya reaksiyalari kam va juda kam guruhlariga kiritilgan.

Jigar va o‘t chiqarish yo‘llari tomonidan buzilishlar

Juda tez−tez:                                ALT darajasini oshishi

ALT darajasini oshishi plasebo guruhidagi pasientlarga qaraganda ko‘proq lamivudin bilan davolash kursi tugaganidan keyingi pasientlar uchun xosdir. Biroq nazoratli tadqiqotlar davomida kompensasiyalangan jigar kasalligi bo‘lgan pasientlarda davolanishdan keyin lamivudin va plasebo orasidagi bilirubin darajasini oshishi va/yoki jigar yetishmovchiligi belgilari bilan bog‘liq bo‘lgan ALT ni klinik jihatdan ahamiyatli oshishidagi yorqin ifodalangan tafovut bo‘lmagan. Qaytalangan gepatitga xos bo‘lgan bunday holatlarning lamivudin yoki bundan oldingi fonli kasallik bilan bog‘liqligi noma‘lum (“Maxsus ko‘rsatmalar”ga qarang).

Skelet-mushak va biriktiruvchi to‘qimalar tomonidan buzilishlar

Tez-tez:                                              KFK darajasini oshishi

Postregistrasion tadqiqotlarning ma‘lumotlari

Klinik tadqiqotlar jarayonida aniqlangan nojo‘ya holatlardan tashqari, lamivudinni postregistrasion qo‘llash paytida quyidagi nojo‘ya ta‘sirlar qayd etilgan.

Qon va limfa tizimi tomonidan buzilishlar

Juda kam: Trombositopeniya.

Skelet-mushak va biriktiruvchi to‘qimalar tomonidan buzilishlar

Tez-tez: Mushakdagi buzilishlar, shu jumladan mialgiya va spazmlar.

Juda kam: Rabdomioliz.

OITV-infeksiyasi bo‘lgan pasientlarda pankreatit va periferik neyropatiya (yoki paresteziya) rivojlanishi holatlari kuzatilgan, biroq ushbu asoratlarning lamivudin bilan davolash bilan bog‘liqligi isbotlanmagan. Lamivudin yoki plasebo qabul qilgan surunkali V gepatiti bo‘lgan pasientlar guruhlarida ushbu asoratlarning uchrash tez-tezligida sezilarli farq aniqlanmagan.

Nukleozidlar analoglari bilan kombinasiyalashgan terapiyani olgan OITV-infeksiyasi bo‘lgan pasientlarda sut kislotasi asidozi holatlari qayd etilgan bo‘lib, odatda u yorqin ifodalangan gepatomegaliya va jigarning yog‘li distrofiyasi bilan birga kechgan. Jigar yetishmovchiligi bilan kechuvchi V gepatitiga chalingan pasientlarda ham xuddi shunday nojo‘ya ta‘sirlar bo‘lgani haqidagi alohida xabarlar mavjud, biroq ushbu asoratlar lamivudinni qo‘llash bilan bog‘liqligini tasdiqlovchi ma‘lumotlar yo‘q.

Qo‘llash mumkin bo‘lmagan holatlar

Anamnezda lamivudinga va preparatning boshqa har qanday komponentiga o‘ta yuqori sezuvchanlik.

Dorilarning o‘zaro ta‘siri

Lamivudinning boshqa preparatlar bilan metabolik o‘zaro ta‘siri ehtimoli lamivudinning cheklangan metabolizmi, uning qon plazmasi oqsillari bilan sezilarsiz darajada bog‘lanishi hamda preparatning asosan buyrak orqali o‘zgarmagan holda deyarli to‘liq chiqarilishi tufayli unchalik yuqori emas.

Lamivudinning katta qismi organik kationlarning faol sekresiyasi orqali chiqariladi. Asosiy chiqarilish mexanizmi organik kationlarni transporti tizimi yordamida faol buyrak sekresiyasi bo‘lgan boshqa bir vaqtda buyuriladigan preparalar, masalan, trimetoprim bilan o‘zaro ta‘siri bo‘lishi mumkinligini hisobga olish lozim.

Boshqa preparatlar (xususan, ranitidin va simetidin) yuqorida ko‘rsatilgan mexanizm orqali faqat qisman chiqariladi va lamivudin bilan o‘zaro ta‘sirga kirishmaydi.

Asosan organik anionlarning faol transporti orqali yoki kalavalar filtrasiyasi yo‘li bilan chiqariladigan preparatlar ehtimol, lamivudin bilan klinik ahamiyatga ega bo‘lgan o‘zaro ta‘sirga kirishmasligi mumkin.

Trimetoprim + sulfametoksazol:

trimetoprim + sulfametoksazolni 160 mg + 800 mg dozada bir vaqtda qo‘llanishi lamivudinning ekspozisiyasini 40% ga oshishiga olib keladi. Lamivudin trimetoprim va sulfametoksazolning farmakokinetikasiga ta‘sir qilmaydi. Ammo buyrak yetishmovchiligi mavjud bo‘lmaganida, lamivudinning dozasini kamaytirishga xojat yo‘q.

Zidovudin:

Lamivudin va zidovudin bir vaqtda qo‘llanganida, zidovudinning Cmax ko‘rsatkichi mo‘‘tadil (28% ga) oshgani kuzatilgan, biroq AUC sezilarli darajada o‘zgarmagan. Zidovudin lamivudinning farmakokinetikasiga ta‘sir qilmagan (“Farmakokinetikasi” ga qarang).

Alfa-interferon:

Lamivudin va interferon-alfa bir vaqtda qo‘llanganida, farmakokinetik o‘zaro ta‘sir kuzatilmagan. Bir vaqtning o‘zida lamivudin va immunodepressantlarni (masalan, siklosporin A) qabul qilgan bemorlarda klinik jihatdan ahamiyatli bo‘lgan nojo‘ya o‘zaro ta‘sirlar qayd etilmagan, ammo bu borada maxsus tadqiqotlar o‘tkazilmagan.

Zalsitabin:

Ushbu ikkita preparatni bir vaqtda qabul qilinganda, lamivudin zalsitabinning hujayra ichidagi fosforlanishini susaytirishi mumkin. Shu boisdan lamivudin va zalsitabinni bir vaqtda qo‘llash tavsiya etilmaydi.

Emtrisitabin:

Bir vaqtda qabul qilinganida lamivudin emtrisitabinning hujayra ichidagi fosforillanishini ingibirlashi mumkin. Lamivudinni emtrisitabin bilan bir vaqtda qo‘llash tavsiya etilmaydi.

Maxsus ko‘rsatmalar

Preparat bilan davolashni boshida va davolash jarayonida pasientning holatini surunkali V gepatitini davolash tajribasiga ega shifokor muntazam ravishda nazorat qilib borishi lozim.

Agar lamivudin bekor qilingan bo‘lsa yoki u samara bermasa, ayrim bemorlarda qayta qo‘zg‘alayotgan gepatitni tasdiqlovchi klinik alomatlar yoki laboratoriya ko‘rsatkichlari aniqlanishi mumkin. Gepatitni zo‘rayishi, eng avvalo, V gepatiti virusi DNK si darajasini takroriy oshishiga qo‘shimcha ravishda zardobdagi ALT darajasini ko‘tarilishi bilan namoyon bo‘ladi. Davolanishdan keyingi ALT ning oshish chastotasi bo‘yicha batafsil ma‘lumotlar “Klinik tadqiqotlar” bo‘limidagi 1-jadvalda keltirilgan. Aksariyat holatlar o‘z-o‘zidan bartaraf bo‘lgan. Muvaffaqiyatsizliklar kamdan-kam bo‘lgan, lamivudin bilan davolashni bekor qilish bilan bog‘liq sabab-oqibat aloqasi noma‘lum.

Lamivudin bilan davolash to‘xtailganidan keyin pasientlarning umumiy holatini muntazam ravishda kuzatib borish, shuningdek gepatitni zo‘rayishi mumkinligi belgilarini aniqlash uchun 4 oy davomida funksional jigar sinamalari (ALT va bilirubin miqdori) ning ko‘rsatkichlarini nazorat qilish lozim, keyinchalik pasientlarni ko‘rsatmalarga muvofiq, kuzatib borish kerak. Hozirgi vaqtda davolash kursi tugaganidan keyin gepatit zo‘rayishi yuz bergan pasientlarni lamivudin bilan takroriy davolashning samaradorligi borasidagi ishonchli ma‘lumotlar yo‘q.

Buyrak faoliyatini o‘rtacha va og‘ir buzilishlar bo‘lgan pasientlarda lamivudinning zardobdagi konsentrasiyasi (AUC)  buyrak klirensinipasayishi sababli oshadi, shu boisdan kreatinin klirensi minutiga 50 ml kam bo‘lgan pasientlarni davolashda dozani kamaytirish lozim (“Qo‘llash usuli va dozalari”ga qarang).

A‘zo transplantasiyasini o‘tkazgan yoki oxirgi bosqichdagi jigar kasalligi bo‘lgan pasientlar viruslarning faol replikasiyasi xavfi yuqori bo‘lgan guruhga kiradi. Bunday pasientlarda jigar faoliyati juda susaygani tufayli, lamivudinni qo‘llash to‘xtatilganida yoki davolash paytida ushbu preparatning samaradorligi yo‘qolganida, gepatitni qayta faollashuvi og‘ir dekompensasiyaga sabab bo‘lishi va bu hatto o‘lim bilan yakunlanishi mumkin. Bunday pasientlar uchun V gepatiti bilan bog‘liq parametrlarni, jigar va buyrak faoliyati ko‘rsatkichlarini hamda davolash paytida virusga qarshi javobni monitoring qilish tavsiya etiladi. Har qanday sabab tufayli davolash to‘xtatilgan hollarda ham bunday pasientlarni davolash to‘xtatilganidan keyin kamida 6 oy davomida monitoringni davom ettirish tavsiya qilinadi. Jigar yetishmovchiligi belgilari bo‘lgan pasientlarning holatini davolash paytida yoki undan keyin; zaruratga ko‘ra, tez−tez monitoring qilish kerak.

Yo‘ldosh immunosupressiv davolash, shu jumladan, kimyoterapiyani olayotgan bemorlarda lamivudinni qo‘llash haqidagi ma‘lumotlar unchalik ko‘p emas.

Lamivudin bilan davomiy davolash jarayonida lamivudinga sezuvchanligi past bo‘lgan V VG (YMDD shtammi) subpopulyasiyasi identifikasiya qilingan (“Farmakologik xususiyatlari”, “Klinik tadqiqotlar”ga qarang). Ba‘zida virusning ushbu turi gepatitni zo‘rayishini chiqarishi mumkin.

O‘z ichiga lamivudinni olgan antiretrovirus davolash olayotgan yoki endi oladigan OITV-infeksiyasi bilan birga V virusli gepatiti bo‘lgan pasientlarni davolashda, odatda OIVT-infeksiyasini davolash uchun tayinlanadigan lamivudinning dozasini saqlab qolish zarur.

Lamivudinni qabul qiluvchi homilador ayollarda V gepatiti virusining transplasentar o‘tishi haqidagi ma‘lumotlar mavjud emas. Yangi tug‘ilgan chaqaloqlarni V gepatitiga qarshi immunizasiyalash bo‘yicha standart prosedurani o‘tkazish tavsiya etiladi.

Lamivudin bilan davolanish V gepatitining boshqa odamlarga yuqish xavfini kamaytirmasligi va shu boisdan, tegishli ehtiyot choralariga amal qilish zarurligi haqida bemorlarni ogohlantirish lozim.

Homiladorlik va laktasiya davrida qo‘llanishi

Fertillik

Hayvonlardagi reproduktiv faoliyatni o‘rganish bo‘yicha o‘tkazilgan tadqiqotlarda erkak yoki urg‘ochilarning fertilligiga ta‘siri aniqlanmagan.

Homiladorlik

Homilador ayollarda o‘tkazilgan tadqiqotlar lamivudin yo‘ldosh orqali o‘tishini ko‘rsatdi. Yangi tug‘ilgan chaqaloqlarning tug‘ilgan paytidagi zardobida lamivudin konsentrasiyasi ona qoni zardobi va kindik qonidagidek miqdorda bo‘lgan.

Hayvonlarning reproduktiv faoliyatini o‘rganish yuzasidan tadqiqotlarda, teratogen ta‘sirlar aniqlanmagan. Lamivudin homilador quyonlarga yuborilganida, u insonda erishilgan daraja bilan qiyoslanadigan darajada ta‘sir qilganida, embrionlarni erta o‘limi ko‘rsatkichlarini biroz oshishini chaqirgan. Shunga qaramasdan, kalamushlarda, klinik ekspozisiyadan taxminan 60 marta oshuvchi ekspozisiyada (C_max asosida), embrionlarni o‘limi yuzasidan dalillar yo‘q.

Lamivudinni homiladorlik paytida faqat ona uchun kutilayotgan foyda, homila uchun bo‘lishi mumkin bo‘lgan xavfdan ustun bo‘lgan hollardagina qo‘llash mumkin. Hayvonlarda o‘tkazilgan tadqiqot natijalari inson uchun yaqqol to‘g‘ri kelmasligiga qaramasdan, quyonlardan olingan ma‘lumotlar embrionlarni erta o‘lishi xavfi mavjudligini taxmin qilish imkonini beradi. Demak, lamivudin preparatini homiladorlikning birinchi uch oyligi davomida qo‘llash tavsiya etilmaydi.

Agar homiladorlik lamivudin bilan davolash paytida yuz bergan bo‘lsa, unda preparat bekor qilinganidan keyin V gepatiti zo‘rayishi mumkinligini inobatga olish lozim (“Maxsus ko‘rsatmalar”ga qarang).

Laktasiya davri

Lamivudinni sutkada 2 marta 150 mg yoki 300 mg dozalarda takroran peroral qo‘llaganda, lamivudin ona sutida xuddi qon zardobidagi miqdorda (0,5 dan 8,2 mkg/ml gacha) mavjud bo‘ladi. Boshqa tadqiqotlarda lamivudinni sutkada 2 marta 150 mg dozada takroran peroral qo‘llashdan keyin ona qoni plazmasi va ko‘krak sutidagi miqdorlar orasidagi nisbat 0,6 dan 3,3 gacha bo‘lgan. Chaqaloqlar qoni zardobidagi o‘rtacha konsentrasiyalar 18 dan 28 ng/ml gacha bo‘lgan hamda birortayam tadqiqotda aniqlanmagan (tahlil ta‘sirchanligi 7 ng/ml). Ushbu natijaning klinik ahamiyati noma‘lum.

Ona suti orqali sezilarli darajadagi yuqori konsentrasiyalarda lamivudin olgan yangi tug‘ilgan kalamushlarda o‘tkazilgan tadqiqot natijalariga ko‘ra, shuni taxmin qilish mumkinki, shunday konsentrasiyalarga ega inson suti bilan emizganda lamivudin chaqaloqlarga toksik ta‘sir qilishi mumkin ekan.

Shunday qilib, ona uchun kutilayotgan foyda bola uchun ehtimoliy xavfdan yuqori bo‘lgan taqdirdagina emizish mumkin. Bola uchun ko‘krak sutining foydasini va ayol uchun davolashning foydasini inobatga olgan holda, emizishni to‘xtatish yoki lamivudin bilan davolanishni to‘xtatish/davolanishdan saqlanish haqida qaror qabul qilinishi lozim.

Transport vositalari, mexanizmlarni boshqarish qobiliyati yoki kognitiv qobiliyatlarga ta‘siri

Lamivudinning avtomobilni boshqarish va texnika bilan ishlash qobiliyatiga ta‘sirini o‘ranish bo‘yicha maxsus tadqiqotlar olib borilmagan. Preparatning farmakologik xususiyatlari bunday ta‘sir mavjudligini taxmin qilish imkonini bermaydi.

Preparat bolalar olaolmaydigan joyda saqlansin va yaroqlilik muddati o‘tgach qo‘llanilmasin.

Dozani oshirib yuborilishi

Simptomlari

Eksperimental tadqiqotlar, lamivudinning juda yuqori dozalari toksik ta‘sir ko‘rsatmasligini namoyish etdi. Odamlarda lamivudinning yuqori dozalarini qabul qilishning keyingi oqibatlari haqidagi ma‘lumotlar yetarli emas. Shunday bo‘lsada, o‘lim bilan yakunlangan holatlar qayd etilmagan, barcha bemorlarning holati normallashgan. Lamivudinning dozasini oshirib yuborilishining spesifik simptomlari aniqlanmagan.

Davolash

Doza oshirib yuborilganida, pasientning holatini nazorat qilish va standart davolashni o‘tkazish tavsiya etiladi. Lamivudinni chiqarish uchun uzluksiz gemodializni qo‘llash mumkin, biroq bu borada maxsus tadqiqotlar o‘tkazilmagan.

Chiqarilish shakli

14 plyonka qobiq bilan qoplangan tabletkadan ikki yoklama alyuminiy folga va PVX plyonkasidan tayyorlangan blisterda.

2 blisterdan (2x14) qo‘llash bo‘yicha yo‘riqnomasi bilan birga karton qutida.

Saqlash sharoitlari

30°C dan past haroratda saqlansin.

Yaroqlilik muddati

36 oy.

Dorixonadan berish tartibi

Resept bo‘yicha.