QO‘LLASH BO‘YICHA YO‘RIQNOMA
ANASTROZOL-TL
ANASTROZOLE-TL
Preparatning savdo nomi: Anastrozol-TL
Ta‘sir etuvchi modda (XPN): anastrozol
Dori shakli: plyonka qobiq bilan qoplangan tabletkalar
Tarkibi:
Bir tabletka quyidagilarni saqlaydi:
faol modda: anastrozol – 1,0 mg;
yordamchi moddalar: laktoza monogidrati, karboksimetilkraxmal natriy, gipromelloza, magniy stearati;
plyonka qobig‘i: Advantiya Praym 190100VA01 [gipromelloza – 65%, titan dioksidi – 25%, makrogol – 10%].
Ta‘rifi: Dumaloq, ikki tomonlama qavariq, oq rangli plyonka qobiq bilan qoplangan tabletkalar. Tabletkaning yadrosi oq yoki deyarli oq rangli.
Farmakoterapevtik guruhi: o‘smalarga qarshi vosita. estrogenlar sintezi ingibitori.
ATX kodi: L02BG03
Farmakologik xususiyatlari
Farmakodinamikasi
Aromatazaning selektiv nosteroid ingibitoridir. Ayollarda postmenopauza davrida sut bezining estrogenlarga bog‘liq o‘smalariga nisbatan o‘smalarga qarshi faollikka ega. Qondagi estradiolning miqdorini kamaytiradi. Progestogen, androgen va estrogen faollikka ega emas, endogen glyukokortikosteroidlar (GKS) va mineralokortikoidlarni (MKS) sekresiyasiga ta‘sir qilmaydi.
Farmakokinetikasi
So‘rilishi – yuqori (ichga qabul qilinganidan so‘ng qabul qilingan dozaning 83-85% so‘riladi), maksimal konsentrasiyasiga (TCmax) erishish vaqti – 2 soat. Plazma oqsillari bilan bog‘lanishi – 40%. Plazmadagi doimiy konsentrasiyasining taxminan 90-95% ga preparat qabul qilingandan so‘ng 7 sutkadan keyin erishiladi. Organizmda to‘planishi mumkinligi yuzasidan ma‘lumotlar yo‘q.
Postmenopauza davridagi ayollarda metabolizmga yaxshi uchraydi. Metabolizmi N-alkilsizlanish, gidroksillanish va glyukuron kislotasi bilan kon‘yugasiya bo‘lishidan iborat. Asosiy metaboliti – plazmada va siydikda aniqlanadigan triazol bo‘lib, aromatazani ingibisiya qilmaydi. Yarim chiqarilish davri (T1/2) – 50 soat. Metabolitlari asosan buyrak orqali chiqariladi, dozasining 10% dan kamroq qismi siydik bilan o‘zgarmagan holda 72 soat davomida chiqariladi.
Turg‘un jigar sirrozi yoki buyrak faoliyatini buzilishi bo‘lgan ko‘ngillilarda anastrozol ichga qabul qilinganidan so‘ng uning klirensi sog‘lom ko‘ngillilarda aniqlanadigan klirensidan farqlanmaydi.
Qo‘llanilishi
Ayollarda postmenopauza davrida sut bezini ijobiy gormonal reseptorlari bo‘lgan erta rakini, shu jumladan tamoksifen bilan 2-3 yil davomida ad‘yuvant davolashdan keyin ad‘yuvant davolash uchun qo‘llanadi. Ayollarda postmenopauza davrida sut bezini ijobiy yoki aniqlanmagan gormonal reseptorlari bo‘lgan mahalliy-tarqoq yoki metastatik rakini birinchi qator dori vositasi sifatida davolash uchun qo‘llanadi. Ayollarda postmenopauza davrida sut bezini, tamoksifen bilan davolashdan keyin zo‘rayib boruvchi tarqoq rakini ikkinchi qator dori vositasi sifatida davolash uchun qo‘llanadi.
Qo‘llash usuli va dozalari
Ichga, ovqatlanishdan qat‘iy nazar, aynan bir vaqtda 1 mg dan sutkada 1 marta qabul qilinadi. Tabletkani butun holda suv bilan ichish kerak. Davolash davomiyligi kasallikning shakli va og‘irligiga bog‘liq (ad‘yuvant davolashda tavsiya etilgan davolash davomiyligi – 5 yilni tashkil etadi). Kasallikni avj olishi belgilari paydo bo‘lganida preparatni qabul qilishni to‘xtatish kerak.
Buyrak faoliyatini buzilishi: yengil va o‘rtacha darajadagi buyrak yetishmovchiligi bo‘lgan pasientlarda preparatning dozasiga tuzatish kiritish talab etilmaydi. Og‘ir darajadagi buyrak yetishmovchiligi bo‘lgan pasientlarda preparatni ehtiyotkorlik bilan qo‘llash kerak.
Jigar faoliyatini buzilishi: jigar faoliyatini yengil va o‘rtacha darajadagi buzilishlari bo‘lgan pasientlarda preparatning dozasiga tuzatish kiritish talab etilmaydi.
Nojo‘ya ta‘sirlari
Quyida keltirilgan nojo‘ya reaksiyalarning tez-tezligi quyidagi mezonlarga muvofiq aniqlangan: juda tez-tez (10% dan ko‘p), tez-tez (1-10%), kam hollarda (0,1-1%), juda kam hollarda (0,1% dan kam), shu jumladan ayrim xabarlar.
Yurak-qon tomir tizimi tomonidan: juda tez-tez – yuzni qizib ketishi.
Suyak-mushak tizimi tomonidan: juda tez-tez – artralgiya; kam hollarda – trigger (“tepkili”) barmoq.
Reproduktiv tizimi tomonidan: tez-tez – qin shilliq qavatini qurishi, qindan qon ketishlar (asosan preparat bekor qilingandan yoki dastlabki gormonal davolash anastrozolga o‘zgartirilgandan so‘ng birinchi haftalar davomida).
Teri va terining hosilalari tomonidan: juda tez-tez – teri toshmasi; tez-tez – sochlarni noziklashishi, alopesiya; juda kam hollarda – polimorf eritema (Stivens-Djonson sindromi).
Ovqat hazm qilish tizimi tomonidan: juda tez-tez – ko‘ngil aynishi; tez-tez – diareya, qusish, anoreksiya.
Gepatobiliar tizimi tomonidan: tez-tez – alaninaminotrasferaza (ALT), aspartataminotransferaza (AST) va ishqoriy fosfataza (IF) ning faolligini oshishi; kam hollarda – gamma-glutamiltransferazaning faolligini va bilirubinning konsentrasiyasini oshishi, gepatit.
Nerv tizimi tomonidan: juda tez-tez – bosh og‘rig‘i; tez-tez – uyquchanlik, “bilak kanali” sindromi (ushbu kasallik bo‘yicha havf omillari bo‘lgan pasientlarda).
Moddalar almashinuvi tomonidan: tez-tez – giperxolesterinemiya; qonda aylanib yurgan estradiolning konsentrasiyasini kamayishi tufayli suyak to‘qimasining mineral zichligini pasayishi – osteoporoz va suyaklarni sinishini rivojlanish xavfi mavjud.
Allergik reaksiyalar: tez-tez – allergik reaksiyalar; juda kam hollarda – anafilaktoid reaksiyalar, angionevrotik shish, eshakemi, anafilaktik shok.
Boshqalar: juda tez-tez – asteniya.
Qo‘llash mumkin bo‘lmagan holatlar
Anastrozol yoki preparatning boshqa komponentlariga yuqori sezuvchanlik, ayollarda premenopauza davrida sut bezining estrogenga bog‘liq o‘smasi, yaqqol jigar yetishmovchiligi (qo‘llash xavfsizligi va samaradorligi aniqlanmagan), tamoksifen yoki tarkibida estrogenlarni saqlovchi preparatlar bilan yondosh davolash, bolalar (qo‘llash xavfsizligi va samaradorligi o‘rganilmagan) da qo‘llash mumkin emas.
Ehtiyotkorlik bilan
Osteoporoz, giperxolesterinemiya, yurak ishemik kasalligi (YUIK), jigar faoliyatini buzilishi, og‘ir darajadagi buyrak yetishmovchiligi (kreatinin klirensi (KK) minutiga 20 ml dan kam).
Tarkibida laktoza saqlovchi dori shakliga qo‘shimcha: laktaza yetishmovchiligi, laktozani o‘zlashtirolmaslik, glyukoza-galaktoza malabsorbsiyasi.
Dorilarning o‘zaro ta‘siri
Fenazon (antipirin) va varfarin bilan o‘zaro ta‘siri bo‘yicha o‘tkazilgan tadqiqotlar, anastrozolni boshqa preparatlar bilan birga qo‘llash sitoxrom R450 (CYP) fermentlar tizimi ta‘sirida metabolizmga uchraydigan preparatlar bilan klinik jihatdan ahamiyatli o‘zaro ta‘sir qilishga olib kelish ehtimoli yo‘qligini ko‘rsatdi.
CYP nospesifik kuchsiz ingibitori simetidin anastrozolning plazmadagi konsentrasiyasiga ta‘sir qilmaydi. CYP kuchli ingibitorlarining anastrozolning konsentrasiyasiga nisbatan samarasi noma‘lum.
Tarkibida estrogen saqlovchi preparatlar anastrozolning farmakologik ta‘sirini kamaytiradilar, shu sababli ularni anastrozol bilan bir vaqtda buyurish mumkin emas. Tamoksifenni anastrozol bilan bir vaqtda buyurish mumkin emas, chunki u anastrozolning farmakologik ta‘sirini susaytirishi mumkin. Hozirgi vaqtda anastrozolni o‘smalarga qarshi boshqa preparatlar bilan majmuada qo‘llash yuzasidan ma‘lumotlar yo‘q.
Maxsus ko‘rsatmalar
Estrogenlarga reseptor manfiy o‘smasi bo‘lgan ayollarda anastrozolning samaradorligi namoyish etilmagan, tamoksifenga nisbatan ilgari ijobiy klinik javob kuzatilgan hollar bundan mustasno.
Pasient ayolning gormonal statusiga shubha bo‘lsa, menopauza qon zardobida jinsiy gormonlarning miqdorini aniqlash bilan tasdiqlanishi kerak.
Tarkibida estrogenlarni saqlovchi preparatlarni anastrozol bilan bir vaqtda buyurish mumkin emas, chunki ular anastrozolning farmakologik ta‘sirini susaytiradi. Anastrozol va tamoksifen bir vaqtda qo‘llanganida ularning samaradorligi va xavfsizligi gormonal reseptorlarning statusidan qat‘iy nazar, faqat tamoksifen qo‘llanganida uning samaradorligi va xavfsizligi bilan bir xildir. Ushbu ko‘rinishning aniq mexanizmi hali noma‘lum.
Anastrozolni qabul qilish fonida bachadondan qon ketishi saqlanib tursa, ginekologning maslahati va kuzatuvi kerak.
Anastrozol qonda aylanib yurgan estradiolning darajasini kamaytirib, suyak to‘qimasining mineral zichligini pasaytirishi mumkin.
Osteoporoz bilan xastalangan yoki osteoporozni rivojlanish xavfi bo‘lgan pasientlarda suyak to‘qimasining mineral zichligi davolash boshlanishida va dinamikada densitometriya usuli (masalan, ikki energetik rentgen absorbsiometriya usuli bilan DEXA skanerlash) bilan baholanishi kerak. Zarurat bo‘lganida osteoporozni oldini olish yoki davolashni shifokorning sinchkov nazorati ostida boshlash kerak. Hozirgi vaqtga kelib, suyak to‘qimasining mineral zichligini anastrozol tomonidan chaqirilgan yo‘qolishiga bisfosfonatlarning ijobiy ta‘siri, yoki oldini olish maqsadida qo‘llanganida ularning foydasi yuzasidan yetarli ma‘lumotlar yo‘q.
Anastrozol va gonadotropin-rilizing gormon (GnRG) ning analog preparatlarini bir vaqtda qo‘llash mumkinligi yuzasidan ma‘lumotlar yo‘q.
Kimyoterapiya bilan birga qo‘llanganida anastrozol davolash natijalarini yaxshilashi noma‘lum.
Homiladorlik va emizish davrida qo‘llanishi
Homiladorlikda qo‘llash mumkin emas. Davolanish vaqtida emizishni to‘xtatish kerak.
Avtotransportni haydash va mexanizmlarni boshqarish qobiliyatiga ta‘siri
Anastrozolning asteniya va uyquchanlik kabi ba‘zi nojo‘ya ta‘sirlari diqqatni jamlash va psixomotor reaksiyalar tezligini talab etuvchi potensial havfli faoliyat turlarini bajarish qobiliyatiga salbiy ta‘sir qilishi mumkin. Shu sababli bu simptomlar paydo bo‘lganida transport vositalari va mexanizmlarni boshqarishda ehtiyotkorlikka rioya qilish kerak.
Preparat bolalar olaolmaydigan joyda saqlansin va yaroqlilik muddati o‘tgach qo‘llanilmasin.
Dozani oshirib yuborilishi
Anastrozolning, hayot uchun xavf tug‘diruvchi simptomlarga olib kelishi mumkin bo‘lgan bir martalik dozasi aniqlanmagan. Davolash: qusishni qo‘zg‘atish, dializ, erishilgan samarani bir maromda tutib turuvchi davolash, hayot uchun muhim bo‘lgan a‘zolar va tizimlarning faoliyatini nazorat qilish. Spesifik antidoti yo‘q.
Chiqarilish shakli
1 mg dan plyonka qobiq bilan qoplangan tabletkalar.
14 tabletkadan polivinilxlorid plyonkali va bosma laklangan alyuminiy folgali kontur uyali o‘ramda.
28 tabletka dori vositalari uchun polimer bankada.
Bankadagi bo‘shliq gigroskopik tibbiy paxta bilan to‘ldiriladi.
Har bir banka, 2 kontur uyali o‘ram davlat va rus tillaridagi qo‘llash bo‘yicha yo‘riqnomalari bilan birga karton qutiga joylanadi.
Saqlash sharoiti
Quruq, yorug‘likdan himoyalangan joyda 25oS dan yuqori bo‘lmagan haroratda saqlansin.
Yaroqlilik muddati
2 yil.
Dorixonalardan berish tartibi
Resept bo‘yicha beriladi.