VITAMIN V12

Dori shakli

1 мл дан ампулаларда.

Farmakokinetikasi

В₁₂ витамини парентерал қўлланганида тизимли қон оқимига тез тушади. Қонда В12 витаминини I ва II транскобаламинлар билан боғланади, улар уни тўқималарга ташийди. Асосан жигарда тўпланади. Қон плазмаси оқсиллари билан боғланиши – 90%. Тери остига ёки мушак ичига юборилганидан кейин қон плазмасида максимал концентрацияга эришиш вақти 1 соатдан кейин эришилади. Жигардан ичакка сафро билан чиқарилади ва яна қонга қайта сўрилади.

Жигардан ярим чиқарилиш даври – 500 кун. Буйракнинг нормал функциясида 7-10% буйраклар орқали, тахминан 50% - аҳлат билан чиқарилади; буйрак функцияси пасайганида – 0-7% буйрак орқали, 70-100% аҳлат билан чиқарилади. Йўлдош тўсиғи орқали кўкрак сутига ўтади.

Maxsus shartlar

В₁₂ витаминини танқислиги препаратни диагностик буюришдан олдин тасдиқланиши керак, чунки у фолат кислотасини етишмовчилигини яшириши мумкин.

Даволаш даврида периферик қон кўрсаткичларини назорат қилиш зарур: даволашни 5-8 куни ретикулоцитлар сони, темир концентрацияси аниқланади. Эритроцитлар сони, гемоглобин ва ранг кўрсаткичини ҳафтада 1-2 марта 1 ой давомида, кейинчалик  – бир ойда 2-4 марта назорат қилиш лозим. Эритроцитлар сонини 4-4,5 млн/мкл гача ошганида, эритроцитлар нормал ўлчамларга эришганида, анизо- ва пойкилоцитоз йўқолганида, ретикулоцитар криздан кейин ретикулоцитар сони нормаллашганда ремиссияга эришилади. Гематологик ремиссияга эришилгандан кейин периферик қон назоратини камида 4-6 ойда 1 марта ўтказилади.

Лейко- ва эритроцитозни ривожланишга тенденция бўлганда препарат дозасини камайтириш ёки препарат билан даволашни вақтинча тўхтатиш лозим.

Тромб ҳосил бўлишига мойиллиги, стенокардияси бўлган шахсларда (дозалар бир инекцияга 100 мкг дан кўп бўлмаган миқдоргача камайтириш керак).

Ҳомиладорлик, эмизиш даврида, шунингдек кекса ёшли одамларда тавсия этилган дозада қўлланилганда юқорида кўрсатиб ўтилгандан ташқари ножўя таъсирлари аниқланмаган.

Ножўя таъсирлар пайдо бўлган ҳолда цианокобаламинни қўллашни вақтинча тўхтатилади ёки бекор қилинади. Зарур бўлганда даволашни кичик дозаларда - 50 мкг дан бошлаб тикланади.

Ҳомиладорлик ва лактация даврида

В гуруҳи витаминларини юқори дозаларда мумкин бўлган тератоген таъсири тўғрисида алоҳида кўрсатмалар мавжуд, шунинг учун препаратни қўллаш тавсия этилмайди.

Цианокобаламин кўкрак сутига ажралади, шунинг учун лактация даврида қўлланилиши мумкин эмас ёки эмизишни даволаш жараёнида вақтинча тўхтатиш тавсия этилади.

Транспорт воситаларини ва механизмларни бошқариш қобилиятига таъсири.

Препаратнинг ножўя таъсирларини ҳисобга олган ҳолда транспорт воситаларини ва диққат концентрациясини талаб қиладиган ишларни бошқаришда эҳтиёткорликка риоя қилиш лозим.

Homiladorlik va laktatsiya davrida qullanishi

В гуруҳи витаминларини юқори дозаларда мумкин бўлган тератоген таъсири тўғрисида алоҳида кўрсатмалар мавжуд, шунинг учун препаратни қўллаш тавсия этилмайди.

Цианокобаламин кўкрак сутига ажралади, шунинг учун лактация даврида қўлланилиши мумкин эмас ёки эмизишни даволаш жараёнида вақтинча тўхтатиш тавсия этилади.

Umumiy ma'lumot

QO‘LLASH BO‘YICHA YO‘RIQNOMA

VITAMIN V₁₂

VITAMINUM B₁₂

Preparatning savdo nomi: Vitamin V₁₂

Ta‘sir etuvchi modda (XPN): sianokobalamin

Dori shakli: in‘eksiya uchun eritma

Tarkibi:

Har bir ampula quyidagilarni saqlaydi:

faol modda: sianokobalamin – 0,5 mg;

yordamchi moddalar: natriy gidrosulfiti, in‘eksiya uchun suv.

Ta‘rifi: qizil rangli tiniq eritma.

Farmakoterapevtik guruhi: Vitamin.

ATX kodi: V03VA01.

Farmakologik xususiyatlari

Farmakodinamikasi

V₁₂ vitamini metabolik va gemopoetik ta‘sir ko‘rsatadi. Organizmda (asosan jigarda) koferment shakli – V₁₂ vitaminining faol shakli bo‘lgan adenozilkobalaminga yoki kobamamidga aylanadi va ko‘p sonli fermentlarning, shu jumladan folat kislotasini tetragidrofolatga aylantiruvchi reduktazaning tarkibiga kiradi.

Yuqori biologik faollikka ega.

Kobamamid metil va boshqa bir uglevodli fragmentlarni tashilishida ishtirok etadi, shuning uchun u dezoksiriboza va DNK, kreatin, metil guruhlarining donori – metioninni hosil bo‘lishi uchun, lipotrop omil – xolinning sintezida, metilmalon kislotasini mielinning tarkibiga kiruvchi qahrabo kislotasiga aylantirish uchun, propion kislotasini utilizasiya uchun kerak. Normal qon yaratilishi uchun kerak – chunki eritrositlarni yetilishiga yordam beradi.

Eritrositlarda sulfgidril guruhlarni saqlovchi birikmalarni to‘planishiga yordam beradi ularning gemolizga nisbatan tolerantligini oshiradi. Qon ivish tizimini faollashtiradi, yuqori dozalarda tromboplastik faollikni va protrombinning faolligini oshiradi. Qonda xolesterinning darajasini pasaytiradi. Nerv tizimi va jigar faoliyatiga ijobiy ta‘sir ko‘rsatadi. To‘qimalarning regenerasiyalanish qobiliyatini oshiradi.

V₁₂ vitaminiga sutkalik talab: katta yoshdagi erkaklar uchun – 1-2 mg; keksa yoshdagilar uchun – 1,2-1,4 mg; ayollar uchun – 1-2 mg (homiladorlarda 0,5 mg ga ko‘proq, emizayotganlarda – 0,6 mg ga) ko‘proq; bolalar uchun yoshiga qarab – 0,3-1,4 mg ni tashkil qiladi.

Farmakokinetikasi

Qonda V₁₂ vitamini uni to‘qimalarga tashuvchi I va II transkobalaminlar bilan bog‘lanadi. Asosan jigarda to‘planadi.

Plazma oqsillari bilan bog‘lanishi – 90%. Teri ostiga yoki mushak ichiga yuborilganidan keyin maksimal konsentrasiyaga 1 soatdan keyin erishiladi.

Jigardan ichakka safro bilan chiqariladi va yana qonga so‘riladi. Yarim chiqarilish davri – 500 kun. Buyrakning faoliyati normal bo‘lganida 7-10% buyrak orqali, taxminan 50% – axlat bilan chiqariladi; buyraklar faoliyati pasayganida – 0-7% buyrak orqali, 70-100% axlat bilan chiqariladi. Yo‘ldosh to‘sig‘i orqali, ko‘krak sutiga o‘tadi.

Qo‘llanilishi

V₁₂ vitaminini tanqisligi bilan kechuvchi xolatlar: V₁₂ vitaminini tanqisligi bilan kechuvchi surunkali anemiyalar (Addison-Birmer kasalligi, alimentar makrositar anemiya) anemiyalarni majmuaviy davolash tarkibida (shu jumladan, temir tanqisligi, postgemorragik, aplastik anemiya, toksik moddalar va/yoki dori vositalari chaqirgan anemiyalar).

Majmuaviy davolashda: surunkali gepatit, jigar sirrozi, jigar yetishmovchiligi.

Nevrologiyada: polinevrit, radikulit, nevralgiya (shu jumladan uch shoxli nerv nevralgiyasi), funikulyar mieloz, periferik nerv tizimini jarohatlanishi oqibatidagi kasalliklari, amiotrofik yon sklerozi, bolalar serebral falaji, Daun kasalligi.

Dermatologiyada: psoriaz, fotodermatoz, gerpesga o‘xshash dermatit, atopik dermatit.

Profilaktika maqsadida – biguanidlar, paraaminosalisil kislotasi, askorbin kislotasini yuqori dozalarda buyurilganda, V₁₂ vitaminini so‘rilishini buzilishi bilan kechuvchi, me‘da va ichak kasalliklari (me‘da va ingichka ichakning bir qismini rezeksiyasi, Kron kasalligi, malabsorbsiya sindromi, spru), enterit, diareya, nur kasalligida qo‘llaniladi.

Qo‘llash usuli va dozalari

Preparat teri ostiga, mushak ichiga, vena ichiga va intralyumbal yuboriladi.

Addison-Birmer kasalligida – sutkada 100-200 mkg dan, kunora teri ostiga; funikulyar mielozda nerv tizimini faoliyatini buzilishi bilan kechuvchi makrositar anemiyalarda – birinchi haftada sutkada 400-500 mkg dan har kuni, so‘ngra – 5-7 kunda 1 marta (bir vaqtda folat kislotasi buyuriladi); remissiya davrida samarasini bir maromda ushlab turuvchi doza – sutkada 100 mkg dan bir oyda 2 marta, nevr tizimi faoliyatini buzilishlarida – 200-400 mkg dan bir oyda 2-4 marta buyuriladi.

O‘tkir postgemorragik va temir tanqisligi anemiyalarida – 30-100 mkg dan haftada 2-3 marta; aplastik anemiyada 100 mkg dan klinik-gematologik yaxshilanish bo‘lgunicha yuboriladi. Nerv tizimi buzilishlari tomonidan – 200 – 400 mkg dan bir oyda 2-4 marta qo‘llaniladi.

Markaziy nerv tizimi va periferik nerv tizimi kasalliklarida – 200-500 mkg dan kunora 2 xafta davomida yuboriladi.

Periferik nerv tizimining travmatik shikastlanishlarida – 200-400 mkg kunora 40-45 kun davomida qo‘llaniladi.

Gepatitlar va jigar sirrozida sutkada 30-60 mkg yoki 100 mkg kunora, 25-40 kun davomida yuboriladi.

Nur kasalligida – 60-100 mkg dan har kuni 20-30 kun davomida qo‘llaniladi. Funikulyar mielozda, amiotrofik yon sklerozda – 15-30 mkg dan intralyumbal, dozasi asta-sekin 200-250 mkg gacha oshiriladi.

V₁₂ vitamini tanqisligini bartaraf qilish uchun V₁₂ vitamini 1 mg dan har kuni 1-2 hafta davomida mushak ichiga yoki vena ichiga yuboriladi.

Erta yoshdagi bolalarga alimentar anemiya va chala tug‘ilgan bolalar anemiyasida – teri ostiga kuniga 30 mkg har kuni 15 kun davomida yuboriladi. Kichik yoshdagi bolalar distrofiyasida, Daun kasalligi va bolalar serebral falajida – teri ostiga 15-30 mkg dan kunora yuboriladi.

Nojo‘ya ta‘sirlari

Allergik reaksiyalar, ruxiy qo‘zg‘aluvchanlik, kardialgiya, taxikardiya, diareya, bosh og‘rig‘i, bosh aylanishi. Yuqori dozalarda qo‘llanganda – giperkoagulyasiya, purin almashinuvini buzilishi bo‘lishi mumkin.

Qo‘llash mumkin bo‘lmagan holatlar

Preparatning komponentlariga yuqori sezuvchanlik, tromboemboliya, eritremiya, eritrositoz, homiladorlik (V guruh vitaminlari katta dozalarda qo‘llanganda teratogen ta‘siri qilish ehtimoli yuzasidan ayrim ko‘rsatmalar bor), laktasiya davrida qo‘llash mumkin emas.

Dorilarning o‘zaro ta‘siri

Askorbin kislotasi, og‘ir metall tuzlari (sianokobalaminni faolsizlanishi), tiamin bromidi, piridoksin, riboflavin (sianokobalamin molekulasida saqlanuvchi kobalt ioni boshqa vitaminlarni buzadi) bilan farmasevtik jihatdan nomutanosibdir. Qon ivish xususiyatini oshiradigan preparatlar bilan birga qo‘llash mumkin emas. Aminoglikozidlar, salisilatlar, tutqanoqqa qarshi preparatlar, kolxisin, kaliy preparatlari preparatni so‘rilishini pasaytiradi. Tiamin chaqirgan allergik reaksiyalarning rivojlanish xavfini oshiradi. Xloramfenikol – preparatga nisbatan gemopoetik javobni pasaytiradi. Folat kislotasi bilan majmuada toksik ta‘sirini kuchaytiradi.

Maxsus ko‘rsatmalar

Folat kislotasi yetishmovchiligini yashirishi mumkinligi sababli, preparatni buyurishdan oldin V₁₂ vitamini tanqisligi diagnostik tasdiqlangan bo‘lishi kerak. Davolash vaqtida periferik qon ko‘rsatkichlarini nazorat qilish kerak: davolashning 5-8 kuni retikulositlarning soni, temir konsentrasiyasi aniqlanadi. Gemoglobin, eritrositlarning miqdori va rangli ko‘rsatkichni bir haftada 1-2 marta 1 oy davomida, so‘ngra – bir oyda 2-4 marta nazorat qilish kerak. Eritrositlarning miqdori 4-4,5 mln/mkl gacha oshganida, eritrositlarning normal o‘lchamlarga erishilganida, anizo- va poykilositoz yo‘qolgani, retikulositar krizdan keyin retikulositlarning soni normal bo‘lganida remissiyaga erishiladi. Gematologik remissiyaga erishilgandan keyin periferik qon nazorati 4-6 oyda kamida 1 marta o‘tkaziladi.

Tromb hosil bo‘lishiga moyilligi bo‘lgan shaxslarda va stenokardiyasi bo‘lgan bemorlarda (in‘eksiyaga 0,1 mg gacha kam dozalarda) ehtiyotkorlikka rioya qilish kerak.

Pernisioz anemiyada, me‘da-ichak yo‘llarida (MIY) o‘tkaziladigan operasiyalarda uzoq vaqt qo‘llaniladi. Homiladorlik, emizish davrida, shuningdek keksa yoshdagi odamlarda tavsiya etilgan dozalarda qabul qilinganda, yuqorida sanab o‘tilgan nojo‘ya reaksiyalardan tashqari, reaksiyalar kuzatilmagan.

Preparat bolalar ololmaydigan joyda saqlansin va yaroqlilik muddati o‘tgach qo‘llanilmasin.

Dozani oshirib yuborilishi

Simptomlari: nojo‘ya reaksiyalar kuchayishi mumkin.

Davolash: simptomatik davolash o‘tkaziladi.

Chiqarilish shakli

In‘eksiya uchun eritma.

Saqlash sharoiti

Yorug‘likdan himoyalangan joyda, 25°S dan yuqori bo‘lmagan haroratda saqlansin.

Yaroqlilik muddati

3 yil.

Dorixonalardan berish tartibi

Resept bo‘yicha.

Dozirovkasi

В₁₂ витаминини тери остига, мушак ичига, вена ичига ва интралюмбал қўлланилади.

Тери остига

Катталар:

-                Аддисон-Бирмер анемиясида (В₁₂ – танқислиги анемиясида) – суткада 100-200 мкг дан кунора;

-                Фуникуляр миелозда, нерв тизими функциясини шикастланиши билан кечувчи макроцитар анемияларда – биринчи ҳафтада суткада 400-500 мкг дан ҳар куни, сўнгра юборишлар ўртасида – 5-7 кунгача бўлган интервал билан (бир вақтда фолат кислотаси буюрилади); Ремиссия даврида тутиб турувчи доза суткада – 100 мкг дан бир ойда 2 марта, неврологик ҳолатлар бўлганида – 200-400 мкг дан бир ойда 2-4 марта буюрилади.

-                Ўткир постгеморрагик ва темир танқислиги анемияларида В₁₂ витаминни - 30-100 мкг дозада ҳафтада 2-3 марта; апластик анемияда - 100 мкг дан клиник-гематологик холат яхшиланишига қадар буюрилади;

-                Марказий нерв тизимининг ва периферик нерв тизимининг касалликларида – кунора 200-500 мкг дан кунора 2 ҳафта давомида;

-                Периферик нерв тизимининг травматик генезли шикастланиш касалликларида, 200-400 мкг дан кунора 40-45 кун давомида;

-                Гепатитда ва жигар циррозида суткада 30-60 мкг ёки 100 мкг дан кунора 25-40 кун давомида;

-                Нур касаллигида, диабетик невропатияда, спруда –60-100 мкг дан хар куни 20-30 кун давомида қўлланади;

Интралюмбал

-                Фуникуляр миелозда, ён амиотрофик склерозда – интралюмбал, дозани аста-секин 15-30 мкг дан юборишга, 200-250 мкг гача аста-секин оширилади (50, 100, 150, 200 мкг).

Интралюмбал инъекцияларни хар 3 кунда қилинади, барча курс учун 8-10 инъекция зарур. Ремиссия даврида фуникуляр миелоз ҳолати бўлмаганида ушлаб турувчи даволаш учун бир ойда икки марта 100 мкг дан, неврологик симптоматика бўлганда бир ойда 2-4 марта 200-400 мкг дан буюрилади.

Мушак ичига ва вена ичига

-                В₁₂ витамини танқислигини бартараф этиш учун, 1-2 ҳафта давомида хар куни 1 мг дан мушак ичига ёки вена ичига юборилади; ушлаб турувчи доза ҳафтада 1 марта 1-2 мг дан бир ойда 1 мартагача; профилактика қилиш учун бир ойда 1 марта 1 мг дан мушак ичига ёки вена ичига юборилади.

Даволаш давомийлигини индивидуал аниқланади.

Катталар учун максимал суткалик доза – 500 мкг.

Болалар

Тери остига 1 мкг/кг дозада юборилади. Дозлари ва қўллаш тартиби патологияга боғлиқ ва суткада 30 мкг дан 100 мкг чегарасида ўзгариб туради. Максимал суткалик дозаси – 100 мкг.

-        Чала туғилган болаларда анемия ва алиментар анемияда – кунига 30 мкг дан тери остига 15 кун давомида;

-        Апластик анемияда – клинико-гематологик яхшиланиш бошлангунга қадар 100 мкг дан;

-        Касалликдан кейинги дистрофик ҳолатларда, Даун касаллигида ва болалар церебрал фалажида – тери остига 15-30 мкг дан кунора;

-        Гепатитда ва жигар циррозида суткада 30-60 мкг дан ёки кунора 100 мкг дан 25-40 кун давомида юборилади.

500 мкг/мл дори шаклини 3 ёшгача бўлган болаларга қўллаш мумкин эмас.

Nojo'ya samaralari

·               гематологик бузилишлар: юқори дозаларда қўлланилганда – гиперкоагуляция;

·               юрак-қон томир тизими томонидан: кам холларда – юрак соҳасида оғриқлар, тахикардия;

·               нерв тизими томонидан: бош оғриғи, бош айланиши, кам холларда – нерв қўзғалиш холати;

·               меъда-ичак тизими томонидан: кўнгил айниши, диарея;

·               аллергик реакциялар: кам холларда – эшакеми, тошма, қичишиш, анафилактик шок;

·               алмашинув жараёнларини бузилиши: юқори дозаларда В₁₂ витаминни қўлланилганда – пурин алмашинишини бузилиши, кўп терлаш;

·               умумий бузилишлар: лохаслик, иситма;

·               маҳаллий реакциялар: оғриқ, инъекция жойини қатиқлашиши.

Dori vositalarining o'zaro ta'siri

В₁₂ витамини фармацевтик номутаносиб (бир шприцда):

-                аскорбин кислотаси билан;

-                оғир металлар тузлари (цианокобаламинни фаолсизланиш);

-                В гуруҳининг бошқа витаминлари (тиамин бромид, пиридоксин, рибофлавин), чунки цианокобаламинни молекуласида сақлайдиган кобальт ионини уларни парчалайди.

Аминогликозидлар, полимиксин, тетрацикинлар, салицилатлар, тутқаноққа қарши дори воситалари, колхицин, калий препаратлари цианокобаламинни пасайтиради.

Цианокобаламин тиамин билан чақирилган аллергик реакцияларни ривожланишини кучайтиради.

Анемияда хлорамфениколни парентерал қўлланилганда цианокобаламин гемопоэтик таъсирини камайтириши мумкин.

Қон ивишини оширувчи препаратлар билан биргаликда қўллаш мумкин эмас.

Перорал контрацептивлар - қонда цианокобаламинни концентрациясини пасайтиради.

Tarkibi va ishlab chiqarilish shakli

Дори шакли: инъекция учун эритма

Таркиби:

бир ампула (1 мл) қуйидагиларни сақлайди:

фаол модда: цианокобаламин - 200 ёки 500 мкг;

ёрдамчи моддалар: натрия хлорид – 9 мг; инъекция учун сув – 1 мл.

Farmakodinamikasi

В₁₂ Витамини (цианокобаламин) метаболик ва гемопоэтик таъсир кўрсатади. Организмда (асосан жигарда) коэнзим шакли – аденозилокобаламин ёки кобамамидга айланади, у В₁₂ витаминнинг фаол шакли ҳисобланади ва кўп сонли ферментларнинг таркибига, шу жумладан фолат кислотасининг тетрагидрофолатга қадар тиклайдиган редуктазани таркибига киради. Кобамамид метил ва бошқа бир карбонли фрагментларни ташилишида иштирок этади, шунинг учун у дезоксирибозалар ва ДНК ни ҳосил бўлиши учун, креатинин, метил гуруҳларининг донори – метионинни ҳосил бўлиши учун, липотроп омил – холиннинг синтезида, метилмалон кислотасини миелиннинг таркибига кирувчи қаҳрабо кислотасига айлантириш учун пропион кислотасини утилизацияси учун зарурдир. Кобамамид нормал қон яратилиши учун керак, эритроцитларни етилишига ёрдам беради. Эритроцитларда сульфгидрил гуруҳларини сақловчи бирикмаларни тўпланишига ёрдам беради, бу уларнинг гемолизга нисбатан толерантлигини оширади. Қон ивиш тизимини фаоллаштиради, юқори дозаларда тромбопластик фаолликни ва протромбиннинг фаоллигини ошишини чақиради. Қонда холестериннинг концентрациясини пасайтиради. Нерв тизими ва жигар функциясига ижобий таъсир кўрсатади. Тўқималарнинг регенерацияга бўлган хусусиятини оширади.

Maxsus saqlash sharoitlari

Қуруқ, ёруғликдан ҳимояланган жойда, 25⁰С дан юқори бўлмаган ҳароратда сақлансин.

Препаратни болалар ололмайдиган жойда сақлансин.

Музлатилмасин!

Яроқлилик муддати

3 йил.

Яроқлилик муддати ўтганидан кейин ишлатмасин.

Dozani oshirib yuborilishi

Терапевтик дозаларда қўлланилганда цианокобаламинни дозасини ошириб юборилиши тўғрисида хабарлар йўқ.

Дозани ошириб юборилганда симптомлар (бўлиши мумкин): ўпка шиши, периферик томирларни тромбози, димланган юрак етишмовчилиги, эшакеми, кам холларда  - анафилактик шок. Дозани ошириб юборилган холтларда – препаратни бекор қилиш.

Даволаш: симптоматик.