QO‘LLASH BO‘YICHA YO‘RIQNOMA
ZEFAMIN
ZEFAMIN
Preparatning savdo nomi: Zefamin
Ta‘sir etuvchi moddalar (XPN): Aminokislotalar: L-prolin, L-serin, L-alanin, L-izoleysin, L-leysin, L-asparagin kislotasi, L-tirozin, L-glutamin kislotasi, L-fenilalanin, L-arginin gidroxloridi, L-lizin gidroxloridi, L-valin, L-treonin, L-gistidin gidroxloridi monogidrati, L-triptofan, L-metionin, L-sistin; glisin, sorbit, natriy disulfiti.
Dori shakli: infuzion eritma.
Tarkibi:
1000 ml infuzion eritmada quyidagilar saqlanadi:
L-prolin (C5H9NO2) – 1,00 g
L-serin (C3H7NO3) – 1,00 g
L-alanin (C3H7NO2) – 2,00 g
L-izoleysin (C6H13NO2) – 3,52 g
L-leysin (C6H13NO2) – 4,90 g
L-asparagin kislotasi (C4H7NO4) – 2,50 g
L-tirozin (C9H11NO3) – 0,25 g
L-glutamin kislotasi (C5H9NO4) – 0,75 g
L-fenilalanin (C9H11NO2) – 5,33 g
L-arginin gidroxloridi (C6H14N4O2*HCl) – 5,00 g
L-lizin gidroxloridi (C6H14N2O2 HCl) – 4,30 g
L-valin (C5H11NO2) – 3,60 g
L-treonin (C4H9NO3) – 2,50 g
L-gistidin gidroxloridi monogidrati (C6H9N3O2.HCl.H2O) – 2,50 g
L-triptofan (C11H12N2O2) – 0,90 g
L-metionin (C5H11NO2S) – 2,25 g
L-sistin (C6H12N2O4S2) – 0,10 g
Glisin (C2H5NO2 ) – 7,60 g
Sorbit (C6H14NO6) – 50,00 g
Natriy disulfiti (NaHSO3) – 0,50 g
In‘eksiya uchun suv – 1000 ml gacha.
Ta‘rifi: rangsiz yoki deyarli rangsiz, tinik eritma.
Farmakoterapevtik guruhi: Parenteral oziqlantirish uchun preparatlar, aminokislotalar.
ATX kodi: V05VA01
Farmakologik xususiyatlari
Parenteral oziqlantirish uchun L-aminokislotalarning infuzion eritmasi. Aminokislotalar – bu oqsillar sintezi uchun zarur bo‘lgan komponentlardir. Preparatda saqlanuvchi aminokislotalar L – shaklda bo‘ladi, bu oqsil biosintezida ularning to‘g‘ridan-to‘g‘ri ishtirok etish imkoniyatini ta‘minlaydi. Aminokislotalarni saqlovchi eritmalar, energiyani tashuvchilar, elektrolitlar va suyuqlik bilan bir vaqtda organizmning holatini yaxshilash yoki tutib turish yoki tana vaznining yo‘qotilishini minimumga kamaytirish maqsadida parenteral oziqlantirish uchun qo‘llanadi. Patologik holatlarda aminokislotalarni ekzogen yuborishning iloji bo‘lmagan sharoitlarda qon plazmasida aminokislotalarning to‘plamini ham, ayrim aminokislotalarning mutloq konsentrasiyasi ham, ularning qon plazmasidagi foiz nisbatini tipik yaqqol o‘zgarishi rivojlanadi.
Preparat eritmasining 1 litrida 50 g aminokislota, 8 g umumiy azot saqlanadi.
Preparat barcha sakkizta almashtirib bo‘lmaydigan aminokislotalarni, shuningdek shartli almashtirilishi mumkin bo‘lgan L-arginin va L-gistidinni saqlaydi. L-arginin ammiakning mochevinaga aylanishiga yordam beradi, jigarda oqsillarning katabolizmida hosil bo‘luvchi ammoniyning zaharli ionlarini bog‘lab oladi. L-aminokislotalar anabolik jarayonlarda (oqsillar sintezi) qatnashadi, katabolik jarayonlarni sekinlashtiradi, reparasiya jarayonlarini tezlashtiradi, organizmning ekstra- va intrasellyulyar suyuqliklarining gemostazini boshqaruvchi bufer tizimining bir qismi hisoblanadi. Sorbit energiya tashuvchisi hisoblanadi, jigarda fosforlanadi va fruktoza-6-fosfatga aylanadi. Sorbit aldegid va keton guruhlarini saqlamasligi tufayli glyukozaga nisbatan aminokislotalarni erituvchisi sifatida yaxshiroqdir, chunki ular aminokislotalarning aminoguruhlari bilan majmuada aminokislotalarning ta‘sirini pasaytiruvchi komplekslarni hosil qilmaydi.
Farmakokinetikasi
Preparatning biokiraolishligi 100% ni tashkil qiladi. Preparat yuborilganidan keyin aminokislotalar oqsil sinteziga kirishadilar. Proteinlar va boshqa biomolekulalarning sinteziga kirishmagan aminokislotalarning ortiqcha miqdori to‘planmaydi (yog‘ kislotalari va glyukozadan farqli ravishda), balki α-aminoguruh dezaminlanishi yo‘li bilan parchalanadi va mochevinani hosil bo‘lishi bilan metabolizmga uchraydi. Ohirgisi buyraklar orqali chiqariladi. Aminokislotalarning ozgina qismi (5%) o‘zgarmagan xolda chiqariladi.
Qo‘llanilishi
Quyidagilarda parenteral oqsilli oziqlantirish uchun qo‘llanadi:
– turli genezli gipoproteinemiyalar va suyuqlikni yo‘qotishlari;
– operasiyadan oldingi va keyingi davrda ovqatni odatdagidek qabul qilishni imkoniyati yo‘qligi yoki keskin cheklangani;
– katta chuqur kuyishlar (ayniqsa, kuyish oqibatidagi holdan toyish);
– jarohatlar, sinishlar, yiringli jarayonlar, sepsis;
– ichakning yallig‘lanish kasalliklari, kaxeksiya, zaharlanishlar;
– me‘da-ichak yo‘llarining (MIY) havfli o‘smalari, doimiy isitmali holatlar;
– bolalarda oqsilli distrofiyalar, gipotrofiyalar, MIY nuqsonlari;
Operasiyadan keyingi davrda metabolik va reparativ jarayonlarni yaxshilash zarurati tug‘ilganida qo‘llanadi.
Ovqat hazm qilish, so‘rilish va chiqarilish jarayonlaridagi oqsillar almashinuvining buzilishida va unga yuqori ehtiyoj yoki uni sarf etilishi oqibatida paydo bo‘ladigan oqsil tanqisligini to‘ldirish yoki bartaraf qilish.
Qo‘llash usuli va dozalari
Preparat vena ichiga (v/i) tomchilab, bemorning holatini sinchkov kuzatuvi ostida asta-sekin
Yuboriladi. Preparat pasientning klinik holati va uning aminokislotalar va suyuqlikka bo‘lgan ehtiyoji, tana vazni va katabolizm darajasiga qarab dozalanadi.
Kattalar: 0,6 dan 1,0 g gacha aminokislotalar (sutkada 1 kg tana vazniga 20 ml eritma).
Katabolik holatlarda – 1,3-2 g aminokislotalar (sutkada 1 kg tana vazniga 40 ml eritma).
2-18 yoshli bolalar: 1,0-2,0 g aminokislotalar (sutkada 1 kg tana vazniga 40 ml eritma).
Maksimal sutkalik doza – 2,0 g aminokislotalar (sutkada 1 kg tana vazniga 40 ml eritma).
Infuziyaning maksimal tezligi: soatiga 1 kg tana vazniga 2 ml, bu tana vazniga 0,1 g/kg aminokislotaga tengdir.
Kattalarda parenteral oziqlantirishda yuboriladigan suyuqlikning umumiy miqdori tana vazniga sutkada 40 ml/kg dan oshmasligi kerak.
Preparat pasientni enteral yoki peroral oziqlanishga to‘liq o‘tkazilgunga qadar qo‘llanadi.
Nojo‘ya ta‘sirlari
Preparat odatda yaxshi o‘zlashtiriladi.
Yakka hollarda – ko‘ngil aynishi, qusish, etni uvishishi, flebit (ayniqsa tez yuborilganida). Preparatda natriy disulfiti saqlanishi tufayli yakka hollarda (ayniqsa bronxial astmali pasientlarda) giperergik reaksiyalar, qusish, diareya, dispnoe, bronxial astma hurujlari, ongni buzilishi, shok bo‘lishi mumkin. Bundan tashqari, natriy disulfitini preparatning boshqa komponenti – triptofan bilan o‘zaro ta‘sirining mahsulotlari – qon plazmasida bilirubinning miqdorini va jigar fermentlarining faolligini oshirishi mumkin.
Qo‘llash mumkin bo‘lmagan holatlar
– Hayot uchun havf tug‘diruvchi noturg‘un qon aylanishi (shok);
– Gipoksiya (hujayralarni kislorod bilan yetarlicha ta‘minlanmasligi);
– Og‘ir jigar va buyrak yetishmovchiligi;
– Dekompensasiya bosqichidagi yurak yetishmovchiligi;
– Aminokislotalar almashinuvining buzilishi;
– Metabolik asidoz;
– Kalla suyagi-miya jarohatining o‘tkir davri
– Preparatning komponentlariga yuqori sezuvchanlik, koma yoki komatoz holatni chaqirishi mumkin bo‘lgan bosh miya faoliyatini buzilishlari.
Dorilarning o‘zaro ta‘siri
Boshqa dori vositalari bilan bir eritmada aralashtirish mumkin emas.
Maxsus ko‘rsatmalar
Homiladorlik va laktasiya davrida ko‘rsatmalarga ko‘ra qo‘llash mumkin.
Preparat faqat stasionar sharoitlarida qo‘llanadi.
Zardobning yuqori osmolyarligida ehtiyotkorlik bilan qo‘llash kerak.
Jigar va buyrakni o‘rtacha yetishmovchiligida dozalash tartibini to‘g‘rilash talab qilinadi.
Qonning suv va elektrolit balansini, qonda glyukozaning konsentrasiyasini va kislota-ishqor tarkibini nazorat qilish lozim.
To‘liq parenteral oziqlantirishni o‘tkazish uchun bir vaqtda energiya tashuvchilar, elektrolitlar, vitaminlar va mikroelementlarni qo‘shish kerak.
Preparatni bolalar olaolmaydigan joyda saqlash va uni yaroqlilik muddati o‘tgach ishlatmaslik lozim. Faqat shikastlanmagan flakondagi tiniq eritmalar ishlatilsin.
Flakon ochilganidan keyin preparatni darhol ishlatish kerak. Ochilgan flakon saqlanmasin. Avval ishlatilgan flakondagi preparat qayta qo‘llanilmasin.
Dozani oshirib yuborilishi
Preparatning dozasini oshirib yuborilishi to‘g‘risida ma‘lumotlar keltirilmagan.
Chiqarilish shakli
250 ml va 500 ml dan infuzion eritma shisha flakonlarda.
Saqlash sharoiti
Yorug‘likdan himoyalangan joyda, 25°S dan yuqori bo‘lmagan haroratda saqlansin.
Muzlatilmasin.
Yaroqlilik muddati
2 yil.
Dorixonalardan berish tartibi
Resept bo‘yicha.
