QO‘LLASH BO‘YICHA YO‘RIQNOMA
SITIRIV
CITIRIV
Preparatning savdo nomi: Sitiriv
Ta‘sir etuvchi modda (XPN): sitikolin
Dori shakli: in‘eksiya uchun eritma
Tarkibi:
Har 1 ml eritma quyidagilarni saqlaydi:
faol modda: sitikolin natriy – 250 mg;
yordamchi moddalar: dinatriy edetati, natriy metabisulfiti, propilenglikol, metilparaben, propilparaben, in‘eksiya uchun suv.
Ta‘rifi: tiniq, rangsiz eritma.
Farmakoterapevtik guruhi: nootrop vosita.
ATX kodi: N06BX06
Farmakologik xususiyatlari
Sitikolin xujayra membranasining (asosan fosfolipidlarning) asosiy ultrastruktur komponentlarining o‘tmishdoshi bo‘lib, keng ta‘sir doirasiga ega – hujayralarning shikastlangan membranalarini tiklanishiga yordam beradi, fosfolipazalarning ta‘sirini ingibisiya qiladi, erkin radikallarning ortiqcha hosil bo‘lishiga to‘sqinlik qiladi, shuningdek apoptoz mexanizmlariga ta‘sir ko‘rsatib, hujayralarning halok bo‘lishini oldini oladi. Insultning o‘tkir davrida bosh miya to‘qimasining shikastlanish hajmini kamaytiradi, xolinergik impulslarni o‘tkazilishini yaxshilaydi. Bosh-miya jarohatida postravmatik komaning davomiyligini va nevrologik belgilarining yaqqoligini kamaytiradi, bundan tashqari, tiklanish davrining davomiyligini kamayishiga yordam beradi.
Bosh miyaning surunkali gipoksiyasida sitikolin xotirani yomonlashishi, tashabbussizlik, kundalik harakatlarni bajarishda va o‘z-o‘ziga xizmat ko‘rsatishdagi qiyinchiliklar kabi kognitiv buzilishlarni davolashda samaralidir. Diqqat va ong darajasini oshiradi, shuningdek amneziyaning ko‘rinishlarini kamaytiradi.
Degenerativ va qon-tomir etiologiyali nevrologik sezgi va harakat buzilishlarini davolashda samaralidir.
Farmakokinetikasi
So‘rilishi
Sitikolin vena ichiga va mushak ichiga yuborilganda yaxshi so‘riladi.
Metabolizmi
Vena ichiga va mushak ichiga yuborilganida xolin va sitidinni hosil qilish bilan jigarda metabolizmga uchraydi. Yuborilganidan keyin qon plazmasida xolinning konsentrasiyasi sezilarli oshadi.
Taqsimlanishi
Sitikolin bosh miya strukturalarida, xolin fraksiyalarini struktur fosfolipidlarga va sitidin fraksiyalariga – sitidin nukleotidlari va nuklein kislotalariga tez kirishi bilan ahamiyatli darajada taqsimlanadi. Sitikolin bosh miyaga o‘tadi va hujayra, sitoplazmatik va mitoxondrial membranalarga faol kirib, struktur fosfolipidlarning fraksiyasini bir qismini tashkil qiladi.
Chiqarilishi
Sitikolinning yuborilgan dozasini faqat 15% odam organizmidan chiqariladi: 3% dan kami buyraklar orqali va taxminan 12% – nafas orqali chiqarilayotgan SO2 bilan chiqariladi.
Sitikolinni siydik bilan chiqarilishida 2 fazani ajratish mumkin: taxminan 36 soat davom etuvchi birinchi faza, unda chiqarilish tezligi tez pasayadi, va ikkinchi faza, unda chiqarilish tezligi asta-sekin pasayadi. Xuddi shu holat nafas orqali chiqarilayotgan SO2 bilan ham kuzatiladi – chiqarilish tezligi taxminan 15 soatdan keyin tez pasayadi, so‘ngra esa ancha sekinroq pasayadi.
Qo‘llanilishi
Qo‘llash usuli va dozalari
Preparat vena ichiga yoki mushak ichiga buyuriladi.
Vena ichiga preparat asta-sekin vena ichiga in‘eksiya (buyurilgan dozaga qarab, 3-5 minut davomida) yoki vena ichiga tomchilab yuborish (minutiga 40-60 tomchi) ko‘rinishida buyuriladi. Vena ichiga yuborish usuli mushak ichiga yuborishga nisbatan afzalroq. Mushak ichiga yuborishda, preparatni aynan bir joyga takror yuborishdan saqlanish kerak.
Tavsiya etilgan dozalash tartibi
Ishemik insult va bosh-miya jarohati (BMJ) ning o‘tkir davri:
Tashhis qo‘yilganidan keyin birinchi sutkalardan boshlab har 12 soatda 1000 mg buyuriladi, davolash davomiyligi kamida 6 hafta. Davolash boshlanganidan keyin 3-5 kundan so‘ng (agar yutish faoliyati buzilmagan bo‘lsa) Sitiriv preparatining peroral shakllarini qabul qilishga o‘tish mumkin.
Ishemik va gemorragik insultlarning tiklanish davri, bosh-miya jarohatining tiklanish davri, bosh miyaning degenerativ va qon-tomir oqibatidagi kasalliklaridagi kognitiv va xulqiy buzilishlar:
Kuniga 500-2000 mg buyuriladi. Doza va davolash davomiyligi kasallik simptomlarining og‘irligiga bog‘liq. Sitiriv preparatining peroral shakllarini qo‘llash mumkin.
Keksa pasientlar
Sitiriv preparati keksa pasientlarga buyurilganida dozaga tuzatish kiritish talab qilinmaydi.
Ampuladagi eritma bir marta qo‘llash uchun mo‘ljallangan. U ampula ochilganidan keyin darhol ishlatilishi lozim.
Preparat barcha turdagi vena ichiga yuboriladigan izotonik eritmalar va dekstroza eritmasi bilan mutanosibdir.
Nojo‘ya ta‘sirlari
Noxush nojo‘ya reaksiyalar (NNR) ning tez-tezligi
Juda kam hollarda (<1/10000) (shu jumladan individual holatlar):
Allergik reaksiyalar (toshma, terini qichishishi, anafilaktik shok), bosh og‘rig‘i, bosh aylanishi, qizib ketish hissi, tremor, ko‘ngil aynishi, qusish, diareya, gallyusinasiyalar, shishlar, hansirash, uyqusizlik, qo‘zg‘alish, ishtaxani pasayishi, falajlangan qo‘l-oyoqlarda uvishish, jigar fermentlari faolligini o‘zgarishi. Ayrim hollarda Sitiriv parasimpatik nerv tizimini rag‘batlantirishi, shuningdek arterial bosimni qisqa muddatli o‘zgarishini chaqirishi mumkin.
Agar yo‘riqnomada ko‘rsatilgan nojo‘ya samaralardan birontasi og‘irlashsa, yoki yo‘riqnomada ko‘rsatilmagan har qanday boshqa nojo‘ya samaralari aniqlangan bo‘lsa, bu haqida shifokorga xabar berish kerak.
Qo‘llash mumkin bo‘lmagan holatlar
Yaqqol vagotoniyasi (vegetativ nerv tizimining parasimpatik qismning tonusini ustunligi) bo‘lgan bemorlarga va preparatning har qanday komponentlariga o‘ta yuqori sezuvchanlikda buyurish mumkin emas.
Yetarli klinik ma‘lumotlarning yo‘qligi tufayli, 18 yoshgacha bo‘lgan bolalarda qo‘llash tavsiya qilinmaydi.
Dorilarning o‘zaro ta‘siri
Sitikolin levodopaning samarasini kuchaytiradi. Meklofenoksat saqlovchi dori vositalari bilan bir vaqtda qo‘llash mumkin emas.
Maxsus ko‘rsatmalar
Davolanish davrida alohida diqqatni va tezkor reaksiyalarni talab qiluvchi potensial xavfi faoliyat turlarini (avtomobil va boshqa transport vositalarini boshqarish, harakatlanuvchi mexanizmlar bilan ishlash, dispetcher va operatorning ishi va xokazolar) bajarishda ehtiyotkorlikka rioya qilish kerak.
Homiladorlikda va emizish davrida qo‘llanishi
Sitikolinni homilador ayollarda qo‘llash bo‘yicha yetarli ma‘lumotlar yo‘q.
Garchi hayvonlarda o‘tkazilgan tadqiqotlarda salbiy ta‘siri aniqlanmagan bo‘lsada, homiladorlik davrida Sitiriv preparati faqat ona uchun kutiladigan foyda, homila uchun potensial xavfdan ustun bo‘lgan hollardagina buyuriladi. Sitiriv laktasiya davrida ayollarga buyurilganida emizishni to‘xtatish kerak, chunki sitikolinni ayollar suti bilan chiqarilishi bo‘yicha ma‘lumotlar yo‘q.
Preparat bolalar ololmaydigan joyda saqlansin va yaroqlilik muddati o‘tgach ishlatilmasin.
Dozani oshirib yuborilishi
Preparatning kam zaharliligini hisobga olib, dozani oshirib yuborilish hollari ta‘riflanmagan.
Chiqarilish shakli
4 ml dan to‘q rangli shisha ampulalarda. 5 ampula qo‘llash bo‘yicha yo‘riqnomasi bilan birga karton qutiga joylanadi.
Saqlash sharoiti
Yorug‘likdan himoyalangan joyda, 25oS dan yuqori bo‘lmagan haroratda saqlansin.
Yaroqlilik muddati
2 yil.
Dorixonalardan berish tartibi
Resept bo‘yicha