QO‘LLASH BO‘YICHA YO‘RIQNOMA
NEYROMAK
NEYROMACUM
Preparatning savdo nomi: Neyromak
Ta‘sir etuvchi modda (XPN): Sitikolin
Dori shakli: In‘eksiya uchun eritma.
Tarkibi:
1 ampula quyidagilarni saqlaydi:
faol modda: Sitikolin natriy 500 mg yoki 1000 mg.
yordamchi moddalar: xlorid kislotasi, in‘eksiya uchun suv.
Ta‘rifi: Tiniq, rangsiz yoki biroz sarg‘ish-yashil tusli eritma.
Farmakoterapevtik guruhi: Nootrop vosita.
Farmakologik hususiyatlari
Hujayra membranasining (asosan fosfolipidlarning) asosiy ultrastruktur komponentlarini o‘tmishdoshi bo‘lib, keng ta‘sir doirasiga ega – shikastlangan hujayra membranalarini tiklanishiga yordam beradi, erkin radikallarni ortiqcha hosil bo‘lishiga qarshilik ko‘rsatib, fosfolipazalarning ta‘sirini ingibirlaydi, shuningdek apoptoz mexanizmiga ta‘sir ko‘rsatib, hujayralarning o‘limini oldini oladi. Insultning o‘tkir davrida shikastlangan to‘qimalar hajmini kamaytiradi, xolinergik o‘tkazuvchanlikni yaxshilaydi. Bosh miya jarohatlarida posttravmatik komaning davomiyligi va nevrologik simptomlarning yaqqolligini kamaytiradi. Bosh miyani surunkali gipoksiyasida sitikolin xotirani yomonlashishi, tashabbussizlik, kundalik harakatlarni bajarishda va o‘z-o‘ziga xizmat ko‘rsatishda rivojlanadigan qiyinchiliklar kabi kognitiv buzilishlarni davolashda samaralidir. Preparat bilan uzoq muddat davolash mumkin, chunki sitikolin nafas jarayoniga, puls va arterial bosimga ta‘sir qilmaydi.
Farmakokinetikasi
Sitikolin vena ichiga va mushak ichiga yuborilganida yaxshi so‘riladi. Jigarda xolin va sitidin hosil qilib metabolizmga uchraydi. Parenteral yuborilganidan so‘ng plazmada xolinning konsentrasiyasi sezilarli darajada oshadi. Sitikolin bosh miyaning tuzilmalariga ahamiyatli darajada taqsimlanib, xolin fraksiyasi fosfolipid strukturalariga va sitidin fraksiyasi – sitidin nukleotidlari va nuklein kislotalariga tez kirishadi. Sitikolinning yuborilgan dozasini faqat 15% odam organizmidan chiqariladi: 3% dan kamroq qismi buyraklar orqali va taxminan 12% – SO2 bilan birga chiqariladi.
Qo‘llanilishi
- ishemik insultning o‘tkir davrida;
- ishemik va gemorragik insultni tiklanish davrida;
- bosh miya jarohatlari, o‘tkir va tiklanish davrida;
- bosh miyani degenerativ va tomirli kasalliklaridagi kognitiv buzilishlarda qo‘llanadi.
Qo‘llash usuli va dozalari
Vena ichiga (v/i) va mushak ichiga (m/i) yuborish uchun eritma.
Preparat vena ichiga in‘eksiya holida sekin (5 minut davomida) yoki vena ichiga tomchilab (minutiga 40-60 tomchidan) buyuriladi. Vena ichiga yuborish usuli mushak ichiga yuborish usuliga nisbatan afzal hisoblanadi. Mushak ichiga yuborilganida preparatni aynan bir joyga takroran yuborishdan saqlanish kerak.
Ishemik insult va bosh miya jarohatini o‘tkir davri: tavsiya etilgan dozasi 1000 mg ni tashkil etadi, tashhis qo‘yilganidan so‘ng birinchi sutkadan boshlab har 12 soat yuboriladi; davolash davomiyligi – kamida 6 hafta. Davolash boshlanganidan so‘ng 3-7 kundan keyin mushak ichiga yuborish (sutkada 1-2 in‘eksiya) yoki og‘iz orqali qabul qilishga (agar yutish faoliyati buzilmagan bo‘lsa) o‘tish mumkin.
Ishemik va gemorragik insultni tiklanish davri, bosh miya jarohatlaridagi tiklanish davri, bosh miyani degenerativ va tomirli kasalliklaridagi kognitiv buzilishlar: tavsiya etilgan dozasi sutkada 500-2000 mg ni tashkil etadi. Preparatning dozasi va davolash davomiyligi kasallik simptomlarini og‘irligiga bog‘liq.
Ongni davomli buzilishlarida kasallikning birinchi bosqichlaridan boshlab preparatni uzluksiz qo‘llash mumkin.
Keksa yoshdagi pasientlarga Neyromak preparati vena ichiga yoki mushak ichiga yuborilganida uning dozasiga tuzatish kiritish talab qilinmaydi.
Vena ichiga va mushak ichiga yuborish uchun eritma bir marta qo‘llash uchun mo‘ljallangan. Ampula ochilganidan so‘ng eritmani zudlik bilan ishlatish kerak. Preparat vena ichiga yuboriladigan izotonik eritmalar va dekstroza eritmasining barcha turlari bilan mutanosibdir.
Nojo‘ya ta‘sirlari
Markaziy nerv tizimi va periferik nerv tizimi tomonidan: uyqusizlik, bosh og‘rig‘i, bosh aylanishi, qo‘zg‘aluvchanlik, tremor, falaj bo‘lgan qo‘l-oyoqlarni uvishishi.
Ovqat hazm qilish tizimi tomonidan: ko‘ngil aynishi, ishtahani pasayishi, jigar fermentlari faolligini o‘zgarishi.
Allergik reaksiyalar: teri toshmasi, terini qichishishi, anafilaktik shok.
Boshqalar: isitma; ayrim hollarda – qisqa muddatli gipotenziv ta‘siri, parasimpatik nerv tizimini rag‘batlanishi bo‘lishi mumkin.
Qo‘llash mumkin bo‘lmagan holatlar
- preparatning komponentlariga yuqori sezuvchanlikda;
- vagotoniyada (vegetativ nerv tizimining parasimpatik qismi tonusini yuqori bo‘lganida) qo‘llash mumkin emas.
Dorilarning o‘zaro ta‘siri
Sitikolin levodopaning samarasini kuchaytiradi.
Preparatni meklofenoksat saqlovchi dori vositalar bilan bir vaqtda buyurish mumkin emas.
Neyromakni qon ketishini to‘xtatuvchi vositalar, bosh miya gipertenziyasida qo‘llanadigan antigipertenziv vositalar va oddiy perfuzion suyuqliklar bilan bir vaqtda qo‘llash mumkin.
Maxsus ko‘rsatmalar
Bosh miya jarohatlarida bosh miya ichki bosimini pasaytirish uchun mannitol va kortikosteroid vositalar kabi dori vositalarni buyurish kerak.
Bosh miyaga qon quyilganida sitikolinning bir marta qo‘llanadigan 500 mg dozasini oshirish mumkin emas, bunday holatda dozasini bo‘lib (100-200 mg dan sutkada 2-3 marta) qo‘llash mumkin.
Homiladorlik va laktasiyada qo‘llanishi.
Homiladorlik vaqtida ona uchun kutilgan foyda, homila uchun potensial havfdan ustun bo‘lgan holdagina preparatni qo‘llash mumkin.
Laktasiya davrida preparatni qo‘llash zarurati bo‘lganida emizishni to‘xtatish masalasini hal qilish kerak.
Pediatriyada qo‘llanishi.
Bolalar va 18 yoshgacha bo‘lgan o‘smirlarda preparatni qo‘llash samaradorligi va havfsizligi aniqlanmagan.
Avtotransportni haydash va mexanizmlarni boshqarish qobiliyatiga ta‘siri.
Davolanish vaqtida pasientlar avtomobilni boshqarish va psixomotor reaksiyalar tezligini talab qiluvchi ishlarni bajarishda ehtiyotkorlikka rioya qilishlari kerak.
Preparat bolalar olaolmaydigan joyda saqlansin va yaroqlilik muddati o‘tganidan keyin ishlatilmasin.
Dozani oshirib yuborilishi
Preparatning zaharliligi past bo‘lganligi sababli, hatto terapevtik dozalardan ortiq dozalarda qo‘llanganida ham dozasini oshirib yuborish hollari ta‘riflanmagan.
Chiqarilish shakli
In‘eksiya uchun eritma 500 mg/4 ml, 1000 mg/4 ml dan neytral shishali ampulada. 10 dona ampula qo‘llash bo‘yicha yo‘riqnomasi va ochish uchun pichoq yoki ampula skarifikatori bilan birga karton qutiga joylanadi.
Saqlash sharoiti
Yorug‘likdan himoyalangan joyda, 25oS dan yuqori bo‘lmagan haroratda saqlansin.
Yaroqlilik muddati
3 yil.
Dorixonalardan berish tartibi
Resept bo‘yicha.
