QO‘LLASH BO‘YICHA YO‘RIQNOMA
SUKROFER
SUCROFER
Preparatning savdo nomi: Sukrofer
Ta‘sir etuvchi modda (XPN): temir (III) gidroksidini saxaroza kompleksi
Dori shakli: vena ichiga yuborish uchun eritma
Tarkibi:
Har ml eritma quyidagilarni saqlaydi:
faol modda: temir (III) gidroksidini saxaroza kompleksi – 20 mg;
yordamchi moddalar: natriy gidroksidi, in‘eksiya uchun suv.
Ta‘rifi: to‘q jigarrang rangli, biroz qovushqoq, ko‘zga ko‘rinadigan yod zarrachalardan deyarli holi bo‘lgan suyuqlik.
Farmakoterpevtik guruhi: eritropoezni rag‘batlantiruvchi vosita.
ATX kodi: V03AYe
Farmakologik xususiyatlari
Qon oqimida temir transferrin bilan bog‘lanadi, to‘qimalarda ferritin ko‘rinishida saqlanadi, suyak ko‘migida gemoglobinning tarkibiga kiradi va eritropoez jarayonida ishlatiladi. Organizmdan faqat ko‘p bo‘lmagan miqdorda temir chiqariladi.
Kam miqdorlarda o‘zgarmagan kompleks yo‘ldosh to‘sig‘idan o‘tishi va uning ozgina miqdorigina ko‘krak suti bilan ajralib chiqishi mumkin. Ferritin yoki transferritin bilan bog‘langan temir yo‘ldosh to‘sig‘i orqali o‘tishi mumkin, laktoferrin tarkibida esa ozgina miqdorlarda ko‘krak sutiga tushadi.
Farmakokinetikasi
Sukrofer preparati vena ichiga yuborilganida preparatning yarim chiqarilish davri 6 soatni, umumiy klirensi soatiga 1,2 l ni tashkil etadi. Plazmadan temirni yo‘qolishi organizmning temirga bo‘lgan talabi, temir zaxiralari va organizmning to‘qimalari tomonidan temirni ishlatilishiga bog‘liq bo‘lganligi sababli, temir tanqisligi bo‘lgan pasientlarda, temirning plazmadagi klirensi sog‘lom pasientlarga nisbatan tezroq bo‘ladi. Samarasini yoshga va jinsga bog‘liqligi o‘rganilmagan.
Qo‘llanilishi
Temir tanqisligi holatlari: organizmda temirni tez to‘ldirish zarurati bo‘lganida; peroral temir preparatlari o‘zlashtira olinmaganida; ichakni faol yallig‘lanish kasalliklari mavjud bo‘lgan holatda, peroral temir preparatlarini qabul qilish samarasiz bo‘lganida qo‘llanadi.
Qo‘llash usuli va dozalari
Dozalash: V/i tomchilab, v/i asta-sekin oqim bilan va m/i faqat stasionarda reanimasiya sharoitlari va shokka qarshi davolash vositalari bo‘lganida, yuborish vaqtida va yuborilgandan so‘ng (1 soat davomida) shifokor nazorati ostida yuboriladi. O‘ta yuqori sezuvchanlik va o‘zlashtira olmaslik reaksiyalarining har qanday ko‘rinishlarida yuborish darhol to‘xtatiladi.
Davolash tartibi elementar Fe ga qarab hisoblanadi. Umumiy doza formula yordamida yoki jadval yordamida aniqlanadi.
M/i (suyultirilmagan preparat) sekin, chuqur, dumbaning faqat yuqori tashqi kvadratiga yuboriladi. Tavsiya qilingan doza – 100-200 mg temir (2-4 ml) ni tashkil etadi, haftada 2-3 marta, faol pasientlarga – har kuni (yuborish joyini almashtirib), immobilizasiyalangan pasientlarga haftada 1-2 marta yuboriladi.
Uzunligi 50 mm li 20-21 G ignadan foydalanish kerak, semiz pasientlar uchun uzunligi 80-100 mm, o‘smirlar uchun o‘lchami kichik va kaltaroq – 23 G va uzunligi 32 mm bo‘lgan igna qo‘llanadi. Pasient yonboshlab yotishi yoki turishi kerak (og‘irlik in‘eksiya qilinmayotgan oyoqqa o‘tkaziladi). In‘eksiyadan oldin terini Z-simon yig‘ish texnikasi (teri osti to‘qimasiga preparatni sizib o‘tmasligini oldini olish uchun) tavsiya etiladi. Asta-sekin yuboriladi. Mushak preparatning yuborilgan hajmiga moslashishi uchun, ignani sug‘urib olishdan oldin bir necha sekund kutish kerak. In‘eksiya joyini ishqalash tavsiya etilmaydi. Sinama doza (birinchi marta qo‘llanganida) – 25 mg temirni (0,5 ml eritma) tashkil etadi. O‘zlashtiraolmaslikning belgilari kuzatilmasa, qolgan doza 60 minutdan keyin yuboriladi.
V/i tomchilab yuborish: 100-200 mg Fe 100 ml gacha bo‘lgan 0,9% li NaCl da yoki 5% li dekstroza eritmasida suyultiriladi. Birinchi 25 mg Fe 15 min davomida yuboriladi, o‘zlashtiraolmaslik belgilari kuzatilmasa, qolgan qismi 30 minut davomida 100 ml dan katta bo‘lmagan tezlikda yuboriladi.
V/i sekin oqim bilan yuborish: 100-200 mg Fe 10-20 ml 0,9% li NaCl yoki 5% dekstroza eritmasida suyultiriladi. Birinchi 25 mg Fe 1-2 minut davomida sekin yuboriladi, o‘zlashtiraolmaslik belgilari kuzatilmasa – qolgan qismi 15 minut davomida minutiga 0,2 ml tezlikda yuboriladi.
Umumiy doza formula yoki jadval yordamida aniqlanadi.
Preparatning umumiy miqdori (tana vazniga 20 mg/kg gacha) v/i tomchilab, 4-6 soat davomida minutiga 45-60 tezlikda yuboriladi. Yuborish tezligi oshirilganida in‘eksiyadan keyin 1 soat davomida pasientni kuzatish kerak. V/i tomchilab yuborish avzalroq (arterial gipotenziyani rivojlanish xavfi pasayadi) hisoblanadi.
Preparatni bevosita dializatorning venoz konturiga yuborish mumkin (yuborish muolajasi xuddi v/i yuborilgandagi bo‘ladi).
Dozaning hisobi (temir tanqisligi anemiyasida) Nb ning dastlabki ko‘rsatkichlariga bog‘liq.
Umumiy doza (Fe mg)=tana vazni (kg) x (bo‘lishi kerak bo‘lgan Nb – xaqiqiy Nb) (g/l) x 0,24 + 1000 mg (Fe zaxirasi).
Omil 0,24 = 0,0034 (Nb dagi temir miqdori 0,34 % ni tashkil qiladi.) x 0,07 (qon xajmi tana vaznining 7% ni tashkil etadi) x 1000 (g dan mg ga o‘tishi).
Kurs dozasi ml da (temir tanqisligi anemiyasida) tana vazniga (kg) va Nb ko‘rsatkichlari (g/l), 60, 75, 90, 105, 120, 135 g/l ga muvofiq bo‘lgan qiymatlariga qarab, qayta hisoblaganda:
| Tana vazni (kg) |
Gemoglobinni ko‘rsatkichi Hb (g/l)
|
| 60 |
75 |
90 |
105 |
120 |
135 |
| 35 |
25 ml |
23 ml |
20 ml |
18 ml |
15 ml |
12,5 ml |
| 40 |
27 ml |
24 ml |
22 ml |
19 ml |
16 ml |
13 ml |
| 45 |
29 ml |
26 ml |
23 ml |
20 ml |
16,5 ml |
13 ml |
| 50 |
32 ml |
28 ml |
24 ml |
21 ml |
17 ml |
13,5 ml |
| 55 |
34 ml |
30 ml |
26 ml |
22 ml |
18 ml |
14 ml |
| 60 |
36 ml |
32 ml |
27 ml |
23 ml |
18,5 ml |
14,5 ml |
| 65 |
38 ml |
33 ml |
29 ml |
24 ml |
19,5 ml |
14,5 ml |
| 70 |
40 ml |
35 ml |
30 ml |
25 ml |
20 ml |
15 ml |
| 75 |
42 ml |
37 ml |
32 ml |
26 ml |
21 ml |
15,5 ml |
| 80 |
45 ml |
39 ml |
33 ml |
27 ml |
21,5 ml |
16 ml |
| 85 |
47 ml |
41 ml |
34 ml |
28 ml |
22 ml |
16 ml |
| 90 |
49 ml |
42 ml |
36 ml |
29 ml |
23 ml |
16,5 ml |
Hisoblar kutilgan Nb – 150 g/l, temir zahiralari – 500 mg uchun keltirilgan.
Muvofiq formula va jadval temir tanqisligi anemiyasi bo‘lgan pasientlarda dozalarini aniqlash uchun qo‘llanadi, va qon ketganida Fe o‘rnini bosish holatlarida dozani aniqlash uchun ishlatilmaydi.
Dializdagi pasientlarda korrelyasiya namoyon bo‘lmasligi mumkin.
Qon ketishlarda Fe ning o‘rnini to‘ldirilishi yo‘qotilgan Fe miqdoriga ekvivalent bo‘lishi kerak. Preparatning umumiy dozasi qon yo‘qotilganida Fe tanqisligini kompensasiya qilish uchun quyidagi formula bo‘yicha hisoblanadi:
Agar yo‘qotilgan qon hajmi noma‘lum bo‘lsa – 200 mg Fe v/i yuborilganida Nb 1 birlik qonga teng miqdorda (400 ml 150 g/l Nb saqlovchi, bu 0,34% 0,4 x 150 dan yoki 204 mg Fe teng bo‘lgan holda) oshiradi.
Fe (mg) o‘rnini bosish uchun kerakli miqdor = qon birligining yo‘qotilgan miqdori x 4.
Agar Nb pasaygan bo‘lsa:
Fe (mg o‘rnini bosish uchun kerakli miqdor = tana vazni (kg) x (kutilgan Nb – haqiqiy Nb) (g/l) x 0,24.
Yoki:
Fe (mg) o‘rnini bosish uchun kerakli miqdor = tana vazni (kg) x (kutilgan Nb – xaqiqiy Nb) (mmol/l) x 3,84.
Nojo‘ya ta‘sirlari
Hozirgi vaqtda Sukrofer preparatini yuborilishi bilan bog‘liq bo‘lgan quyidagi noxush ko‘rinishlar ma‘lum. Xamma belgilari juda kam hollarda kuzatilgan (rivojlanish tezligi 0,01% dan kam va 0,001% dan katta yoki teng).
Nerv tizimi tomonidan: bosh aylanishi, bosh og‘rig‘i, xushdan ketish, paresteziyalar.
Yurak-qon tomir tizimi tomonidan: yurak urishini his etish, taxikardiya, AB pasayishi, kollaptoid holatlar, qizib ketish xissi, yuzni qizib ketishi.
Nafas a‘zolari tomonidan: bronxospazm, hansirash.
Me‘da-ichak yo‘llari tomonidan: qorinda tarqoq og‘riqlar, epigastral sohada og‘riq, diareya, ta‘m bilishni buzilishi, ko‘ngil aynishi, qusish.
Teri qoplamlari tomonidan: eritema, qichishish, toshma, pigmentasiyani buzilishi, ko‘p terlash.
Tayanch-harakat apparati tomonidan: artralgiya, belda og‘riq, bo‘g‘imlarni shishi, mialgiya, oyoq-qo‘llarda og‘riq.
Immun tizimi tomonidan: anafilaktoid reaksiyalar, yuzni shishi, hiqildoqni shishi.
Umumiy xarakterga ega bo‘lgan buzilishlar va in‘eksiya joyidagi reaksiyalar: asteniya, ko‘krakda og‘riq, ko‘krakda og‘irlik xissi, xolsizlik, periferik shishlar, yuborilgan joyda og‘riq va shish (preparat ayniqsa ekstravazal bo‘shliqqa tushganida), lohaslik hissi, terini oqarishi, tana haroratini ko‘tarilishi, etni uvishishi bo‘lishi mumkin.
Qo‘llash mumkin bo‘lmagan holatlar
Preparatga yoki uning nofaol komponentlariga yuqori sezuvchanlik; temir tanqisligi bilan bog‘liq bo‘lmagan anemiya; temir miqdorini ortib ketish belgilari (gemosideroz, gemoxromatoz) yoki uni utilizasiya qilish jarayonini buzilishi; surunkali poliartrit; broxial astma; buyraklarning o‘tkir bosqichdagi infeksion kasalliklari; nazorat qilib bo‘lmaydigan giperparatireoz; dekompensasiyalangan jigar sirrozi, infeksion gepatit, homiladorlikning I uch oyligida preparatni qo‘llash mumkin emas.
Dorilarning o‘zaro ta‘siri
Preparatni temirni ichga qabul qilish uchun mo‘ljallangan dori shakllari bilan bir vaqtda buyurish mumkin emas (temirni MIY dan so‘rilishi kamayadi). Peroral temir preparatlari bilan davolashni oxirgi in‘eksiya qilinganidan so‘ng kamida 5 kundan keyin boshlash mumkin.
Maxsus ko‘rsatmalar
Qo‘llashdan oldin ampulaning butunligini tekshirish kerak. Ampula ochilganidan so‘ng preparat darhol yuborilishi kerak.
Ehtiyotkorlik bilan: allergik reaksiyalar, buyrak va jigar yetishmovchiligi.
Emizikli ayollar preparatni qabul qilganida, bolada kam hollarda nojo‘ya ta‘sirlarning ko‘rinishlariga olib keladi.
Preparat bolalar ololmaydigan joyda saqlansin va yaroqlilik muddati tugaganidan so‘ng ishlatilmasin.
Dozani oshirib yuborilishi
Simptomlari: gemosideroz kuzatilishi mumkin.
Davolash: simptomatik vositalarni va, agar zarur bo‘lsa, temirni bog‘lab oluvchi moddalar (xelatlar), masalan deferoksaminni v/i yuborish tavsiya etiladi.
Chiqarilish shakli
Vena ichiga yuborish uchun eritma; 5 ml dan ampulalarda, 25 ampula qo‘llash bo‘yicha yo‘riqnomasi bilan karton qutiga joylangan.
Saqlash sharoiti
Original o‘ramida, 25°S dan yuqori bo‘lmagan haroratda saqlansin.
Muzlatilmasin.
Yaroqlilik muddati
3 yil.
Dorixonalardan berish tartibi
Resept bo‘yicha beriladi.
