Fariktan analoglari

Ибупрофен

Ибупрофенни қўллаш билан боғлиқ бўлган нохуш реакциялар қуйида аъзолар-тизими синфлари бўйича, асосан терминлар ва учраш тезлиги бўйича келтирилган.

Нохуш реакцияларни учраш тезлигини кўрсаткичлари қуйидаги тарзда аниқланади: жуда тез-тез (≥ 1/10); тез-тез (≥ 1/100, аммо < 1/10); тез-тез эмас (≥ 1/1000, аммо < 1/100); кам ҳолларда (≥ 1/10000, аммо < 1/1000); жуда кам ҳолларда (< 1/10000); учраш тезлиги номаълум (мавжуд маълумотлар асосида баҳолаш мумкин эмас). Ҳар бир учраш тезлиги гуруҳида нохуш реакциялар жиддийлигини камайиши тартибида келтирилган. Энг кўп учраган нохуш реакциялар бўлиб МИЙ томонидан кузатиладиган бузилишлар ҳисобланади.

Қон ва лимфа тизимлари томонидан: жуда кам ҳолларда – қон яратилишини бузилиши, анемия, лейкопения, тромбоцитопения, панцитопения ва агранулоцитоз¹.

Иммун тизими томонидан: тез-тез эмас – эшакеми ва чиқишиш² билан кечувчи ўта юқори сезувчанлик; жуда кам ҳолларда – оғир даражадаги ўта юқори сезувчанлик реакциялари, жумладан юз, тил ва томоқни шиши, ҳансираш, тахикардия ва гипотензия (анафилаксия, ангионевротик шиш ва оғир шок)².

Нерв тизими томонидан: тез-тез эмас – бош оғриғи; жуда кам ҳолларда – асептик менингит³.

Юрак томонидан: учраш тезлиги номаълум – юрак етишмовчилиги ва шиш⁴.

Қон-томирлари томонидан: учраш тезлиги номаълум – гипертензия⁴.

Нафас тизими, кўкрак қафаси ва кўкс оралиғи аъзолари томонидан: учраш тезиги номаълум – нафас йўлларининг реактивлиги, жумладан астма, бронхоспазм ёки ҳансираш².

Меъда-ичак йўллари томонидан: тез-тез эмас – қоринда оғриқ, кўнгил айниши ва диспепсия⁵; кам ҳолларда – диарея, метеоризм, қабзият ва қусиш; жуда кам ҳолларда – меъда яра касаллиги, меъда-ичак йўллари перфорацияси ёки қон кетиши, мелена ва гематемезис⁶. Оғизда яараларни ҳосил бўлиши ва гастрит. Колитни зўрайиши ва Крон касаллиги⁷.

Жигар ва ўт чиқариш йўллари томонидан: жуда кам ҳолларда – жигар касаллиги.

Тери ва тери ости тўқималари томонидан: тез-тез эмас – тери тошмаси²; жуда кам ҳолларда – буллёз реакциялар, жумладан Стивенс-Джосон синдроми, кўп шаклли эритема ва токсик эпидермал некролиз²; учраш тезлиги номаълум – эозонофилия ва тизимли симптомлар билан кечувчи дори воситалари оқибатидаги реакциялар (DRESS синдром), ўткир тарқоқ экзантематоз пустулёз.

Буйрак ва сийдик чиқариш йўллари томонидан: жуда кам ҳолларда – ўткир буйрак етишмовчилиги, папилляр некроз, айниқса узоқ муддат қўлланганида қон зардобида мочевинанинг ошиши билан боғлиқ бўлади ва шиш⁸.

Лаборатор ва инструментал текширувларнинг натижаларига таъсири: жуда кам ҳолларда – гемоглобинни пасайиши.

Инфекцион ва паразитар касалликлар: учраш тезлиги номаълум – яллиғланиш билан боғлиқ бўлган инфекцияларни зўрайиш ҳолатлари таърифланган, айрим ҳолатларда сувчечак инфекцияси вақтида оғир даражадаги тери инфекциялари ва юмшоқ тўқималарни зўрайиш ҳолатлари ривожланиши мумкин.

Танланган нохуш реакцияларни таърифи

¹ Дастлабки белгилари бўлиб ичитма, томоқда оғриқ, оғизда юзаки яраларни ҳосил бўлиши, грипп симптомлари, кучли озиб кетиш, тушунтириб бўлмайдиган қон кетишлар ва қон талашишлар.

² Ўта юқори сезувчанлик реакциялари: улар (а) носпецифик аллергик реакциялар ва анафилаксия, (б) нафас йўлларининг реактивлиги, астма, оғир астма, бронхоспазм ва ҳансираш, ёки (в) турли тери реакциялари, жумладан қичишиш, эшакеми, пурпура, ангионевротик шиш, ва кам ҳолларда эксфолиатив ва буллёз дерматозлар, жумладан токсик эпидермал некролиз, Стивенс-Джонсон синдроми ва кўп шаклли эритемадан иборат бўлиши мумкин.

³. Дори воситалари таъсирида индукцияланган асептик менингитни патоген механизми охригача ўрганилмаган. Бироқ НЯҚВ ни қабул қилиш билан боғлиқ бўлган асептик менингит хақида мавжуд маълумотлар, ўта юқори сезувчанлик реакцияларидан (дори воситаларни қабул қилишга вақтинчалик боғлиқлиги ва препарат бекор қилинганидан сўнг симптомларни йўқолиши туфайли) далолат беради. Мавжуд аутоиммун касалликлари (тизимли қизил югурик ва бириктирувчи тўқималарни аралаш касалликлари кабилар) бўлган пациентларда ибупрофен билан даволаш вақтида асептик менингитнинг симптомлари (энса мушаклари регидлиги, бош оғриғи, кўнгил айниши, қусиш, иситма ёки дезориентация кабилар) нинг ягона ҳолатлари кузатилганлигини таъкидлаш керак.

⁴. Клиник тадқиқотлар ва эпидемиологик маълумотлар, ибупрофен айниқса юқори дозаларда (суткада 2400 мг) қўллаш ва узоқ муддат даволаш артериал тромботик кўринишлар (масалан, миокард инфаркти ёки инсульт) ривожланиш ҳавфини бироз ошиши билан боғлиқ бўлиши мумкинлигидан далолат беради.

⁵. Кузатиладиган нохуш кўринишлар кўпинча меъда-ичак табиатига эга бўлади.

⁶. Баъзида ўлим билан якунланган.

⁷. “Махсус кўрсатмалар” бўлимига қаранг.

⁸. Айниқса узоқ муддат қўлланганида, қон зардобида мочевинанинг даражасини ошиши ва шишлар билан боғлиқ. Шунингдек папилляр некроз ҳам ўз ичига олади.

Парацетамол

Клиник тадқиқотлар вақтида аниқланган нохуш реакциялар ва парацетамолни постмаркетинг қўллаш тажрибаси қуйида аъзолар-тизими синфлари бўйича, терминлар ва учраш тезлиги бўйича келтирилган.

Нохуш реакцияларни учраш тезлигини кўрсаткичлари қуйидаги тарзда аниқланади: жуда тез-тез (≥ 1/10); тез-тез (≥ 1/100, аммо < 1/10); тез-тез эмас (≥ 1/1000, аммо < 1/100); кам ҳолларда (≥ 1/10000, аммо < 1/1000); жуда кам ҳолларда (< 1/10000); учраш тезлиги номаълум (мавжуд маълумотлар асосида баҳолаш мумкин эмас).

Нохуш реакциялар учраш тезлиги бўйича қуйидагиларга асосан келтирилган: 1) адекват режалаштирилган клиник тадқиқотларда ёки агар мавжуд бўлса, эпидемиологик тадқиқотларда учраш тезлиги, ёки 2) учраш тезлигини аниқлаш имкони бўлмаганида, учраш тезлиги мезони “учраш тезлиги номаълум” сифатида кўрсатилган.

Қон ва лимфа тизимлари томонидан: учраш тезлиги номаълум – қон касалликлари (жумладан тромбоцитопения ва агранулоцитоз)¹.

Иммун тизими томонидан: жуда кам ҳолларда – анафилактик реакция; жуда кам ҳолларда – ўта юқори сезувчанлик.

Жигар ва ўт чиқариш йўллари томонидан: учраш тезлиги номаълум – жигарни шикастланиши².

Тери ва тери ости тўқималари томонидан: жуда кам ҳолларда – тошма, учраш тезлиги номаълум – қичишадиган тошма, эшакеми.

Жигар ва ўт чиқариш йўллари томонидан: тез-тез эмас – токсик нефропатия; учраш тезлиги номаълум – буйракни папилляр некрози³.

Лаборатор ва инструментал текширув натижаларига таъсири: учраш тезлиги номаълум – трансаминазаларнинг даражасини ошиши⁴.

¹. Парацетамол қўлланганидан кейин хабар берилган, аммо препаратни қўллаш туфайли бўлиши шарт эмас.

². Парацетамолнинг терапевтик дозаларини ҳар куни тахминан бир йил давомида қабул қилган пациентда жигарни сурункали некрози ривожланганлиги хақида хабар берилган.

³. Узоқ муддат қўлланганидан кейин хабар берилган.

⁴. парацетамолни терапевтик дозаларда қабул қилган айрим пациентларда трансаминазалар-нинг даражасини ошиши кузатилиши мумкин; бундай ошиш жигар етишмовчилиги билан кечмайди ва одатда парацетамол билан даволаш давом эттирилганидан ёки бекор қилинганидан сўнг ўтиб кетади.

Жиддий тери реакцияларини жуда кам ҳолатлари хақида хабар берилган.

Шубҳа қилинган нохуш реакциялар бўйича хабарлар

Дори воситаси рўйхатдан ўтказилгандан кейин шубҳа қилинган нохуш реакциялар бўйича хабарлар муҳим ҳисобланадилар. Пациентда дори воситасига нисбатан жиддий нохуш реакция аниқланганида ёки ушбу бўлимда таърифланмаган янги нохуш реакция пайдо бўлганида, Миллий фармакологик назорат тизимига мувофиқ хабар беришингизни сўраймиз.

Ma'lumot topilmadi

Agar preparatni qisqa kurslar bilan, simptomlarni bartaraf etish uchun zarur minimal samarali dozada qabul qilinsa, nojo‘ya samaralar yuzaga kelishi xavfini minimumga yetkazish mumkin.
Keksa yoshdagi odamlarda NYaQP qo‘llash fonida nojo‘ya reaktsiyalar, ayniqsa me'da-ichak yo‘llaridan qon ketishi va perforatsiya tez-tezligini oshishi kuzatiladi.
Nojo‘ya samaralar dozaga bog‘liq bo‘lib hisoblanadi. Xususan, me'da-ichak yo‘llaridan qon ketishi dozalar diapazoniga va davolash davomiyligiga bog‘liq.
Ibuprofenni va drotaverin qo‘llash tajribasiga asoslangan kuzatilishi mumkin bo‘lgan nojo‘ya samaralar Jahon sog‘liqni saqlash tashkilotining nojo‘ya samaralarning tasnifiga muvofiq keltirilgan. Ularning tez-tezligi quyidagicha belgilanadi: juda tez-tez (>1/10 buyurishlar) tez-tez (1/10 – 1/100 buyurishlar); tez-tez emas (1/100 – 1/1000 buyurishlar); kam xollarda (1/1 000 – 1/10 000 buyurishlar); juda kam xollarda (<1/10 000 buyurishlar); tez-tezligi noma'lum – mavjud ma'lumotlar asosida tez-tezligini aniqlash imkoniyati yo‘q. 
Ibuprofen
Quyida sanab o‘tilgan nojo‘ya reaktsiyalar ibuprofenni sutkada 1200 mg dan oshmaydigan dozalarda qisqa muddatli qabul qilganda kuzatilgan.
Qon va limfatik tizim tomonidan buzilishlar
Juda kam xollarda – qon yaratishni buzilishi (anemiya, leykopeniya, aplastik anemiya, gemolitik anemiya, trombotsitopeniya, pantsitopeniya, agranulotsitoz). 
Immun tizimi tomonidan buzilishlar
Tez-tez emas – o‘ta yuqori sezuvchanlik reaktsiyalari: nospetsifik allergik reaktsiyalar va anafilaktik reaktsiyalar, nafas yo‘llari tomonidan reaktsiyalar (bronxial astma, shu jumladan uni zo‘rayishi, bronxospazm, hansirash, dispnoe), teri reaktsiyalari (qichishish, eshakemi, purpura, Kvinke shishi, eksfoliativ va bullyoz dermatozlar, shu jumladan toksik epidermal nekroliz (Layell sindromi), Stiven-Djonson sindromi, ko‘p shaklli eritema), allergik rinit, eozinofiliya; juda kam xollarda – o‘ta yuqori sezuvchanlikning og‘ir reaktsiyalari, shu jumladan yuzni shishi, til va hiqildoqni shishi, hansirash, taxikardiya, arterial gipotenziya (anafilaksiya, Kvinke shishi yoki og‘ir darajadagi anafilaktik shok).
Me'da-ichak yo‘llari tomonidan buzilishlar
Tez-tez emas – qorinda og‘riq, ko‘ngil aynishi, dispepsiya (shu jumladan jig‘ildon qaynashi, qorinni dam bo‘lishi); kam xollarda – diareya, meteorizm, qabziyat, qusish; juda kam xollarda – peptik yara, perforatsiya yoki me'da-ichak yo‘llaridan qon ketishi, melena, qon aralash qusish, ayrim holatlarda o‘limga olib keluvchi, ayniqsa keksa yoshdagi patsiyentlarda, yarali stomatit, gastrit; tez-tezligi noma'lum – kolit va Kron kasalligini zo‘rayishi.
Jigar va o‘t chiqarish yo‘llari tomonidan buzilishlar
Juda kam xollarda – jigar funktsiyasini buzilishi, “jigar” transaminazalari faolligini oshishi, gepatit va sariqlik.
Buyrak va siydik chiqarish yo‘llari tomonidan buzilishlar
Juda kam xollarda – o‘tkir buyrak yetishmovchiligi (kompensatsiyalangan va dekompensatsiyalangan) ayniqsa uzoq vaqt qo‘llaganda, qon plazmasida mochevina kontsentratsiyasini oshishi va shishlarni paydo bo‘lishi, gematuriya va proteinuriya bilan bilan kechuvchi, nefritik sindrom, nefrotik sindrom, papillyar nekroz, interstitsial nefrit, sistit.
Nerv tizimi tomonidan buzilishlar
Tez-tez emas – bosh og‘rig‘i; juda kam xollarda – aseptik meningit.
Yurak va qon-tomirlar tomonidan buzilishlar
Tez-tezligi noma'lum – yurak yetishmovchiligi, periferik shish, uzoq vaqt qo‘llaganda trombotik asoratlar (masalan miokard infarkti) xavfi kuzatilishi mumkin, arterial bosimni oshishi.
Nafas tizimi va ko‘ks oralig‘i a'zolari tomonidan buzilishlar
Tez-tezligi noma'lum – bronxial astma, bronxospazm, hansirash.
Laborator ko‘rsatkichlar
Gematokrit yoki gemoglobin (pasayishi mumkin), qon ketishi vaqti (oshishi mumkin), qon plazmasida glyukoza kontsentratsiyasi (pasayishi mumkin), kreatinin klirensi (pasayishi mumkin), kreatininning plazmadagi kontsentratsiyasi (oshishi mumkin), “jigar” transaminazalari faolligi (oshishi mumkin).
Drotaverin
Immun tizimi tomonidan buzilishlar
Kam xollarda – allergik reaktsiyalar (angionevrotik shish, eshakemi, toshma, qichishish).
Me'da-ichak yo‘llari tomonidan buzilishlar
Kam xollarda – ko‘ngil aynishi, qabziyat.
Nerv tizimi tomonidan buzilishlar
Kam xollarda – bosh og‘rig‘i, bosh aylanishi, uyqusizlik.
Yurak va qon-tomirlar tomonidan buzilishlar
Kam xollarda –yurak urishini his qilish, arterial bosimni pasayishi.
Agar Sizda yo‘riqnomada ko‘rsatilgan nojo‘ya samaralar kuzatilsa yoki ular chuqurlashsa yoki Siz yo‘riqnomada ko‘rsatilmagan har qanday boshqa nojo‘ya samalarni sezsangiz, preparatni qo‘llashni to‘xtatish va shifokorga murojaat etish kerak