OKSAPIN tabletkalari 300mg N30

10 таблеткадан блистерда; 3 блистер қўллаш бўйича йўриқнома билан картон қутига жойланган.

Окскарбазепиннинг фармакологик фаоллиги биринчи навбатда унинг моногидрокси ҳосила (МГҲ) метаболити таъсиридан келиб чиқади. Окскарбазепин ва унинг МГҲ метаболитининг таъсир қилиш механизми асосан потенциал боғлиқ натрий каналларини блокада қилиш билан боғлиқ бўлиб, бу нейронларнинг ўта қўзғалган мембраналарини барқарорлашишига, серияли нейронал разрядлар юзага келишини ингибиция қилинишига ва импульсларнинг синаптик ўтказилишини пасайишига олиб келади. Препаратнинг тиришишларга қарши таъсирини амалга ошиши калий ионлари ўтказувчанлиги ошишига ва потенциал боғлиқ кальций каналлари модуляциясига ёрдам кўрсатади. Бош мия нейромедиаторлари билан сезиларли ўзаро таъсир ёки рецепторлар билан боғланиш қайд этилмаган.
Окскарбазепин ва унинг фаол метаболити (МГҲ) ҳайвонларда тутқаноққа қарши потенциал ва самарали восита ҳисобланади. Улар кемирувчиларни тарқоқ тоник-клоник ва кам даражада клоник хуружлардан ҳимоя қилган ва алюмин имплантантлари бўлган резус-макакаларда сурункали қайталанувчан парциал тутқаноқлар тез-тезлигини тўхтатган ёки камайтирган. Сичқонлар ва каламушларда тоник-клоник хуружларга нисбатан окскарбазепин ёки МГҲ билан даволашда мувофиқ равишда 5 кун ёки 4 ҳафта давомида чидамлилик (яъни тиришишларга қарши фаолликни сусайиши) кузатилмаган.

Сўрилиши
Окскарбазепин ичга қабул қилинганидан кейин тўлиқ сўрилади ва МГҲ фармакологик фаол метаболитни ҳосил қилган ҳолда сезиларли даражада метаболизмга учрайди.
Оксапин® препарати соғлом кўнгиллилар томонидан оч қоринга 600 мг дозада бир марта қабул қилинганидан кейин қон плазмасида МГҲ нинг максимал концентрацияси
34 мкмоль/л ни, максимал концентрациясига эришиш ўртача вақти тахминан 4,5 соатни ташкил этган.
Массалар мувозанати тадқиқотларида плазмада умумий радиофаолликнинг фақат 2% окскарбазепинга ва тахминан 70% МГҲ га; қолган қисми қон плазмасидан тезда чиқариладиган иккиламчи метаболитларга тўғри келиши кўрсатилган.
Овқатланиш окскарбазепин сўрилиши тезлиги ва даражасига таъсир қилмайди, шу сабабли окскарбазепинни овқатланиш вақтида ёки алоҳида қабул қилиш мумкин.
Тақсимланиши
МГҲ нинг тахминий тақсимланиш ҳажми 49 л ни ташкил этади. МГҲ нинг тахминан 40% қон плазмаси оқсиллари, асосан альбумин билан боғланади. Терапевтик диапазонда боғланиш даражаси қон зардобида препарат концентрациясига боғлиқ бўлмайди.
Окскарбазепин ва МГҲ α1-кислотали гликопротеин билан боғланмайди.
Окскарбазепин ва МГҲ йўлдош орқали ўтади. Бир ҳолатда МГҲ концентрациялари янги туғилган чақалоқ ва онанинг қон плазмасида бир хил бўлган.
Биотрансформацияси
Окскарбазепин жигарнинг цитозол ферментлари томонидан МГҲ метаболитига тезда метаболизмга учрайди, МГҲ Оксапин®нинг фармакологик натижаси учун асосий масъулиятни ўтайди. Кейинчалик МГҲ глюкурон кислотаси билан конъюгация йўли орқали метаболизмга учрайди. Унча катта бўлмаган миқдорлари (дозанинг 4%) фармакологик жиҳатдан нофаол метаболитигача (10,11-дигидроксиҳосиласи – ДГҲ га) оксидланади.
Чиқарилиши
Окскарбазепин организмдан энг аввало метаболитлар кўринишида, одатда буйраклар орқали чиқарилади. Дозанинг 95% дан ортиғи сийдик билан, шу билан бирга 1% дан камроғи ўзгармаган кўринишда чиқарилади. Ахлат билан чиқарилиши қабул қилинган дозанинг 4% дан камроғини ташкил этади. Дозанинг тахминан 80% сийдик билан МГҲ глюкуронидлари (49%) ёки ўзгармаган МГҲ (27%) кўринишида чиқарилади, нофаол ДГҲ миқдори тахминан 3% ни, окскарбазепин конъюгатлари эса дозанинг 13% ни ташкил этади. Окскарбазепин қон плазмасидан ярим парчаланиш даврининг аниқ қийматлари 1,3–2,3 соат бўлгани ҳолда тезда чиқарилади, бунда қон плазмасида МГҲ нинг ярим парчаланиш аниқ даври ўртача 9,3±1,8 соатни ташкил этган.
Дозалашнинг пропорционаллиги
Пациентларда МГҲ ни плазмадаги барқарор концентрацияларига Оксапин® суткада 2 марта қабул қилинганида 2–3 кун давомида эришилади. Барқарор ҳолатида МГҲ фармакокинетикаси пропорционал ҳисобланади ва суткада 300–2400 мг дозалар диапазонида дозалар пропорционаллигини намойиш этади.
Пациентларнинг алоҳида гуруҳлари
Жигар функциясини бузилиши бўлган пациентлар. Окскарбазепин ва МГҲ фармакокинетикаси ва метаболизми дори воситасининг 900 мг ли дозаси бир марта перорал қабул қилинганидан кейин соғлом кўнгиллиларда ва жигар функциясини бузилиши бўлган пациентларда баҳоланган. Жигар функциясини енгил ва ўртача даражада бузилиши окскарбазепин ва МГҲ фармакокинетикасига таъсир қилмайди. Жигар функциясини оғир бузилишлари бўлган пациентларда Оксапин®ни қўллаш ўрганилмаган.
Буйрак функциясини бузилиши бўлган пациентлар. Креатинин клиренси ва МГҲ буйрак клиренси ўртасида пропорционал боғлиқлик мавжуд. 300 мг Оксапин® бир марта қабул қилинганида буйрак функциясини бузилишлари (креатинин клиренси <30 мл/мин) бўлган пациентларда МГҲ нинг ярим чиқарилиши даври 60-90% га (16-19 соатга), AUC эса – буйрак функцияси нормал бўлган катта ёшдаги пациентларга нисбатан 2 марта (10 соатга) ошади.
Болалар. Оксапин® фармакокинетикаси Оксапин®ни суткада 10–60 мг/кг дозалар диапазонида қабул қилган болалар иштирокидаги клиник тадқиқотларда баҳоланган. МГҲ клиренси тана вазнини ҳисобга олган ҳолда пасайиши аниқланган, чунки катта ёшдаги пациентларнинг кўрсаткичларига яқинлашган ҳолда ёш ва тана вазни ошиб боради. Клиренс тана вазни ўртача бўлганида 4–12 ёшда катта ёшдаги пациентлардаги клиренсдан тахминан 40% га юқори бўлади. Шундай қилиб, ушбу болаларда МГҲ таъсири, кутилганидек, тана вазни ҳисобга олинган ҳолда айнан шундай дозалар билан даволанганда катталардаги кўрсаткичнинг 2/3 қисмини ташкил этади. Тана вазни ортиб бориши туфайли, 13 ёшдан катта ёшдаги пациентларда МГҲ клиренси тана вазнини ҳисобга олган ҳолда катта ёшдаги пациентлар кўрсаткичига эришади.
Ҳомиладорлик. Чекланган сонли аёлларда олинган маълумотлар ҳомиладорлик давомида плазмада МГҲ даражасини босқичма-босқич пасайишини кўрсатади.
Кекса ёшдаги пациентлар. Оксапин® бир марта (300 мг дозада) ва такроран (суткада 600 мг дозада) қабул қилинганидан кейин кекса ёшдаги (60–82 ёшдаги) кўнгиллиларда МГҲ учун плазмадаги концентрациялари ва AUC қийматлари ёш (18–32 ёшдаги) кўнгиллиларга нисбатан 30–60% га юқори бўлган. Ёш ва кекса ёшдаги кўнгиллиларда креатинин клиренси кўрсаткичларини таққослаш шуни кўрсатадики, бундай фарқланиш креатинин клиренсининг ёш ўтиши билан пасайишига боғлиқ. Дозалаш бўйича алоҳида тавсияларга зарурат йўқ, чунки даволаш дозалари индивидуал равишда танланади.
Жинс. Болалар, катталар ёки кекса ёшдаги шахсларда жинсга боғлиқ ҳолда ҳеч қандай фармакокинетик фарқлар қайд этилмаган.

Кўпинча уйқучанлик, бош оғриғи, бош айланиши, кўзларда иккиланиш пайдо бўлиши, кўнгил айниши, қусиш ва чарчоқ каби ножўя реакциялар ҳақида хабар берилган бўлиб, улар 10% дан ортиқ пациентларда юзага келган.

Организмнинг тизим синфлари бўйича ножўя самаралар профили клиник тадқиқотлар вақтида кузатиладиган ва Оксапин^® билан боғлиқ нохуш реакцияларга асосланади.

Препаратни тажрибада қўллаш дастурларида салбий ҳолатлар ҳақидаги клиник жиҳатдан аҳамиятли хабарлар ҳам индивидуал равишда ва қайд этилгандан кейинги қўллаш тажрибасидан келиб чиқиб ҳисобга олинган.

Ножўя самаралар жадвали

Учраш тез-тезлиги* тоифаси қуйидаги тарзда аниқланади: жуда тез-тез – ≥1/10; тез-тез – ≥1/100-<1/10; тез-тез эмас – ≥1/1000-<1/100; кам ҳолларда – ≥1/10 000- <1/1000; жуда кам ҳолларда – <1/10 000; тез-тезлиги номаълум – мавжуд маълумотлар бўйича аниқлаш мумкин эмас.

Ножўя самаралар ҳар бир тизим-аъзо синфи доирасида учраш тез-тезлигига боғлиқ ҳолда тақдим этилган бўлиб, аввал энг тез-тез учрайдиган самаралар кўрсатилади.

Ҳар бир гуруҳ доирасида тез-тезлиги бўйича ножўя реакциялар жиддийлиги камайиши тартибида тақдим этилган.

Қон тизими ва лимфатик тизим томонидан
Тез-тез эмас	лейкопения
Жуда кам ҳолларда	тромбоцитопения
Номаълум	суяк кўмиги функциясини сусайиши, апластик анемия, агранулоцитоз, панцитопения, нейтропения
Иммун тизими томонидан
Жуда кам ҳолларда	юқори сезувчанлик#
Номаълум	анафилактик реакциялар
Эндокрин тизими томонидан
Номаълум	гипотиреоз
Метаболизм ва озиқланиш томонидан
Тез-тез	гипонатриемия
Жуда кам ҳолларда	тиришишлар, энцефалопатия, онгни сусайиши каби белгилар ва симптомлар билан боғлиқ гипонатриемия (қўшимча нохуш самаралар Нерв тизими томонидан бўлимида ҳам кўрсатилган), кўришни бузилиши (хусусан тасвирнинг хиралиги), гипотиреоз, қусиш, кўнгил айниши†
Номаълум	летаргия, кўнгил айниши, бош айланиши белгилари ва симптомлари билан бирга антидиуретик гормоннинг ноадекват секрецияси синдроми, плазма осмолярлигини ошиши, қусиш, бош оғриғи, онгни хиралашиши ёки бошқа неврологик белгилар ва симптомлар
Руҳият томонидан
Тез-тез	қўзғалувчанлик (хусусан асабийлашиш), аффектив лабиллик, онгни хиралашиши, депрессия, апатия
Нерв тизими томонидан
Жуда тез-тез	уйқучанлик, бош оғриғи, бош айланиши.
Тез-тез	атаксия, тремор, нистагм, диққатни жамлашни  бузилиши, амнезия
Номаълум	нутқни бузилиши (шу жумладан дизартрия); кўпинча Оксапин® дозаси титрлашда
Кўриш аъзоси томонидан
Жуда тез-тез	диплопия
Тез-тез	тасвирнинг тиниқ эмаслиги, кўришни бузилиши
Эшитиш аъзоси ва мувозанат томонидан
Тез-тез	вертиго
Юрак-қон томир тизими томонидан
Жуда кам ҳолларда	атриовентрикуляр блокада, аритмия.
Қон томирлар томонидан бузилишлар
Номаълум	гипертония
Овқат ҳазм қилиш тизими томонидан
Жуда тез-тез	кўнгил айниши, қусиш
Тез-тез	диарея, қабзият, қоринда оғриқ
Жуда кам ҳолларда	панкреатит ва/ёки липаза ва/ёки амилаза даражасини ошиши
Гепатобилиар тизим томонидан
Жуда кам ҳолларда	гепатит
Тери ва тери ости тўқималари томонидан
Тез-тез	тошма, соч тўкилиши, акне
Тез-тез эмас	эшакеми
Жуда кам ҳолларда	Стивенс-Джонсон синдроми, токсик эпидермал некролиз (Лайелл синдроми), ангионевротик шиш, кўп шаклли эритема.
Номаълум
	Дори таъсирида эозинофилияли ва тизимли симптомли тошма (DRESS)**, ўткир тарқоқ экзентематоз пустулёз (AGEP)**
Суяк-мушак тизими, бириктирувчи тўқима ва суяклар томонидан
Жуда кам ҳолларда	тизимли қизил югурик
Номаълум	Оксапин® билан узоқ вақт даволанган пациентлар орасида суяк тўқимасининг минерал зичлиги пасайиши, остеогенез бузилиши, остеопороз, суяк синишлари ҳақида хабар берилган. Оксапин® суяклар метаболизмига қайдай тарзда таъсир кўрсатиши аниқ эмас.
Умумий бузилишлар ва препарат юборилган жойда асоратлар
Жуда тез-тез	толиқиш
Тез-тез	астения
Лаборатория ва инструментал текширувлар натижалари
Тез-тез эмас	жигар ферментлари, қонда ишқорий фосфатаза даражасини ошиши
Номаълум	Т4 даражасини пасайиши (клиник аҳамияти тушунарсиз)
Шикастланишлар, заҳарланишлар ва муолажалар асоратлари
Номаълум	йиқилиш

* CIOMS III бўйича учраш тез-тезлиги таснифига кўра.

^† Оксапин^®ни қўллаш даврида жуда кам ҳолларда клиник аҳамиятга эга гипонатриемия (натрий <125 ммоль/л) ривожланиши мумкин. Кўпинча у Оксапин^® билан даволанишнинг биринчи 3 ойи давомида ривожланган, гарчи плазмада натрий даражаси даволаш бошланганидан кейин 1 йилдан ортиқ вақт ўтган даврда биринчи бор <125 ммоль/л гача пасайиши бўлган пациентлар ҳам бўлган.

**Қайд этилгандан кейинги даврда Оксапин^®ни қўллаш тажрибасидан салбий таъсирлар ҳақидаги спонтан хабарлар ва адабиётларда баён қилинган ҳолатлардан (тез-тезлиги номаълум) қуйидаги ножўя таъсирлар ҳақида хабарлар келиб тушган. Хабарлар кўнгилли равишда келиб тушганлиги ҳамда улар қайд этилган популяция катталиги номаълум бўлганлиги туфайли, уларнинг учраши тез-тезлигини баҳолаш мумкин эмас, шу сабабли мазкур ножўя самаралар «Номаълум» тоифаси қаторига киради.

^#Юқори сезувчанлик (шу жумладан кўплаб ўта юқори сезувчанлик) тошма, иситма билан характерланади. Бошқа аъзолар ва тизимлар қамраб олиниши мумкин, масалан қон ва лимфатик тизим (эозинофилия, тромбоцитопения, лейкопения, лимфаденопатия, спленомегалия), жигар (гепатит, жигарнинг нормага мос келмайдиган функционал синамаси), мушаклар ва бўғимлар (бўғим шиши, миалгия, артралгия), нерв тизими (жигар энцефалопатияси), буйрак (буйрак етишмовчилиги, интерстициал нефрит, протеинурия), ўпка (ўпка шиши, астма, бронхоспазм, ўпканинг интерстициал касаллиги, ҳансираш), ангионевротик шиш.

Юқори сезувчанлик
I типдаги юқори сезувчанлик реакциялари (дарҳол юз берадиган реакциялар) тошма, қичишиш, эшакеми, ангионевротик шишни ўз ичига олган ҳамда анафилаксия ҳақидаги хабарлар қайд этилгандан кейинги даврда келиб тушган. Ҳиқилдоқ, товуш ёриғи, лаблар ва қовоқлар иштирок этадиган анафилаксия ва ангионевротик шиш ҳоллари пациентларда Оксапин®нинг биринчи дозаси ёки кейинги дозалари қабул қилинганидан кейин қайд этилган. Агар беморда Оксапин® билан даволашдан кейин бундай реакциялар ривожланса, препарат қўлланилишини бекор қилиш ва муқобил даволашни бошлаш лозим.
Карбамазепинга юқори сезувчанлик реакциялари кузатилган пациентларни Оксапин® қабул қилинганида уларнинг тахминан 25–30% да бундай реакция (хусусан тери реакциялари) юзага келиши эҳтимоли ҳақида хабардор қилиш лозим.
Юқори сезувчанлик реакциялари, шу жумладан мультиорган ўта юқори сезувчанлик реакциялари анамнезда карбамазепинга юқори сезувчанлиги бўлмаган пациентларда ҳам ривожланиши мумкин. Улар терига, жигарга, қон ва лимфатик тизимга ҳамда бошқа аъзоларга ёхуд алоҳида, ёхуд бирга тизимли реакция кўринишида таъсир кўрсатиши мумкин. Юқори сезувчанлик реакцияларини кўрсатувчи белгилар ва симптомлар пайдо бўлганида Оксапин® қўлланилишини тезда бекор қилиш лозим.
Дерматологик самаралар
Оксапин® қўлланилиши билан боғлиқ бўлган жиддий тери реакциялари, шу жумладан Стивенс–Джонсон синдроми, токсик эпидермал некролиз (Лайелл синдроми) ва кўп шаклли эритема ҳақида жуда кам ҳолларда хабар берилган. Жиддий тери реакциялари бўлган пациентларни госпитализация қилиш талаб қилиниши мумкин, чунки ушбу касалликлар ҳаётга хавф солиши ва жуда кам ҳолларда ўлим билан якунланиши мумкин. Оксапин® қўлланилиши билан боғлиқ бўлган ҳоллар болаларда ҳам, катталарда ҳам мавжуд бўлган. Реакция пайдо бўлишига қадар вақт медианаси 19 кунни ташкил этган. Оксапин® такрорий буюрилганида жиддий тери реакцияси қайталанишининг бир нечта алоҳида ҳоллари ҳақида хабар берилган. Оксапин® билан даволашга тери томонидан реакция ривожланадиган пациентларни тезкор равишда текшириш, препарат қўлланилишини эса тезда бекор қилиш талаб қилинади, тошма ва дори воситасини қабул қилиш ўртасида боғлиқликнинг мавжуд эмаслиги яққол аён бўлган ҳоллар бундан мустасно. Даволаш бекор қилинганида дори қўлланилиши бекор қилиниши оқибатида хуружлар пайдо бўлишини олдини олиш учун Оксапин®ни тутқаноққа қарши бошқа дори воситалари билан даволашга алмаштиришга эътибор қаратиш лозим. Юқори сезувчанлик реакциялари туфайли даволаш бекор қилинган пациентларга Оксапин®ни такроран буюриш мумкин эмас.
Хитойлик, таиландлик ва осиёлик популляцияларда HLA-B*1502 аллели
Хитойлик ва таиландлик бўлган беморларда, бу ерда HLA-B*1502 аллелини тарқалиши қайд этилади, карбамазепин қўлланилганида оғир дерматологик реакциялар, шу жумладан Стивенс–Джонсон синдроми ривожланиши тез-тезлигини ошиши аниқланган. Карбамазепинни кимёвий тузилиши окскарбазепиннинг кимёвий тузилишига ўхшаш, шу сабабли окскарбазепин билан даволанганда HLA-B*1502 аллели мусбат бўлган шахсларда ҳам Стивенс–Джонсон синдроми ривожланиши мумкинлиги эҳтимоли мавжуд. Окскарбазепин билан бундай боғлиқлик мавжудлиги ҳақида тахмин қилиш учун асос бўлиб хизмат қиладиган маълумотлар бор. HLA-B*1502 аллели ташувчилари хитойлик ва таиландлик популяциядаги шахсларнинг 10 фоизини ташкил этади. Шу сабабли мазкур шахслар карбамазепин ёки унга ўхшаш кимёвий тузилишга эга фаол модда билан даволаш бошланишигача ушбу аллель мавжудлигига скринингдан ўтишлари керак. Агар пациент HLA-B*1502 аллели ташувчиси эканлиги аниқланса, окскарбазепинни фақат даволашдан фойда эҳтимол қилинган хавфдан юқори бўлган ҳоллардагина буюриш лозим. Мазкур аллель осиёлик бошқа популяцияларда кўпроқ (Филиппинда, Малайзияда 15% дан ортиқ) тарқалганлиги сабабли мазкур аллель бўйича генотиплашни ўтказиш заруратини кўриб чиқиш керак.
Мазкур аллелнинг тарқалганлиги европеоид, негроид ирқларига мансуб шахсларда, шунингдек америкаликлар, японлар ва корейсларда унча сезиларли (< 1%) эмас. Аллелнинг учраш тез-тезлиги мазкур аллелнинг ташувчиси бўлган популяцияда хромосомаларнинг фоиз нисбатига боғлиқ. Ҳар бир хромосома иккита нусхага эга эканлиги сабабли, ҳатто HLA-B*1502 аллелининг битта нусхаси ҳам Стивенс–Джонсон синдроми намоён бўлиши учун етарли бўлиши мумкин ва хавф мавжуд бўлган пациентларнинг улуши аллель учраши тез-тезлигидан 2 марта юқори.
Европалик ва япониялик популяцияларда HLA-A*3101 аллели
HLA-A*3101 аллелини келиб чиқиши европалик ва япониялик бўлган шахсларда карбамазепин келтириб чиқарган дерматологик реакциялар, шу жумладан Стивенс–Джонсон синдроми, токсик эпидермал некролиз, эозинофилияли дори тошмаси (DRESS синдроми) ёки камроқ оғир бўлган ўткир тарқоқ экзентематоз пустулёз ва макулопапулёз тошмаси юқори хавфи билан боғлиқлигини назарда тутувчи айрим маълумотлар мавжуд.
HLA-A*3101 аллелининг учраш тез-тезлиги ҳар бир этник популяцияда фарқланади. Мазкур аллель европалик (2-5%) ва япон (10%) популяцияларида устун бўлади. Унинг иштироки карбамазепин келтириб чиқарган дерматологик реакциялар (асосан оғир шакллари) ривожланиши хавфини умуман аҳолида 5% дан келиб чиқиши европалик бўлган вакилларда 26% гача ошириши мумкин, айни вақтда унинг мавжуд бўлмаслиги хавфни 5% дан 3,8% гача қисқартириши мумкин.
Бошқа популяцияларда HLA-A*3101 аллели
Мазкур аллелнинг тарқалганлиги тез-тезлиги айрим истиснолар билан (5-12%) австралиялик, осиёлик, африкалик, шимолий америкалик популяциялардаги кўпчилик шахсларда 5% дан кам. 15% дан юқори тез-тезлик Жанубий Американинг (Аргентина, Бразилия), Шимолий Американинг (АҚШ да Навахо, Сиукс ва Мексикада Соноро, Сери) ва Жанубий Ҳиндистоннинг (Тамил Наду) айрим этник гуруҳларида ва 10-15% ушбу минтақаларнинг бошқа этник гуруҳларида учраши ҳақида хабар қилинган.
Аллелнинг учраш тез-тезлиги мазкур аллелнинг ташувчиси бўлган популяцияда хромосомаларнинг фоиз нисбатига боғлиқ. Ҳар бир хромосома иккита нусхага эга эканлиги сабабли, ҳатто HLA-A*3101 аллелининг битта нусхаси ҳам Стивенс–Джонсон синдроми намоён бўлиши учун етарли бўлиши мумкин ва хавф мавжуд бўлган пациентларнинг улуши аллель учраши тез-тезлигидан деярли 2 марта юқори.
Карбамазепин ёки унга ўхшаш кимёвий тузилишга эга фаол модда билан даволаш бошланишигача HLA-A*3101 аллели мавжудлигига скрининг ўтказилиши заруратини кўрсатадиган етарлича маълумотлар мавжуд эмас.
Агар европалик ёки япониялик пациентлар HLA-A*3101 аллелининг ташувчиси эканлиги аниқланган бўлса, окскарбазепинни фақат даволашдан фойда эҳтимол кутиладиган хавфдан ортиқ бўлган ҳоллардагина буюриш лозим.
Генотиплашнинг камчиликлари
Генотиплаш натижалари лозим даражада клиник ҳушёрликни ва пациентларга қарашни ўрнини босолмайди. HLA-B*1502 аллели бўйича мусбат бўлган ва Оксапин® билан даволанаётган осиёлик пациентларнинг кўпчилигида Стивенс–Джонсон синдроми/токсик эпидермал некролиз намоён бўлмайди, HLA-B*1502 аллели бўйича манфий бўлган бошқа этник гуруҳга мансуб пациентларда эса Стивенс–Джонсон синдроми/токсик эпидермал некролиз ривожланади. Бу HLA-A*3101 га ҳам ҳамда Стивенс–Джонсон синдроми, токсик эпидермал некролиз, эозинофилия ва тизимли намоён бўлишлари билан кечадиган дориларга тери реакцияси, ўткир тарқоқ экзентематоз пустуллёз ёки макулопапулёз тошма ривожланиши хавфига ҳам тааллуқлидир. Ушбу оғир дерматологик реакцияларнинг ривожланиши ва улар билан боғлиқ бўлган касалланиш тутқаноққа қарши препаратларнинг дозаси, тартибига риоя қилиш, бирга қўлланилувчи дори препаратлари, ёндош кечадиган касалликлар ва дерматологик мониторинг даражаси каби бошқа кутилиши мумкин бўлган омиллар сабабли ўрганилмаган.
Соғлиқни сақлаш ходимлари учун маълумот
Агар HLA-B*1502 аллели мавжудлигига тест ўтказилаётган бўлса, HLA-B*1502 нинг юқори даражадаги генотиплашини ўтказиш тавсия этилади. Агар 1 ёки 2 та HLA-B*1502 аллели аниқланган бўлса, натижа мусбат, агар бирон-бир HLA-B*1502 аллели аниқланмаган бўлса, натижа манфий бўлади. Худди шундай тарзда HLA-A*3101 аллели мавжудлигига тест ўтказилади, HLA-A*3101 нинг юқори даражадаги генотиплашини ўтказиш тавсия этилади. Агар 1 ёки 2 та HLA-A*3101 аллели аниқланган бўлса, натижа мусбат, агар бирон-бир HLA-A*3101 аллели аниқланмаган бўлса, натижа манфий бўлади.
Хуружларни кучайиши хавфи
Оксапин® билан хуружларни кучайиши хавфи ҳақида хабар берилган. Хуружларни кучайиши хавфи кўпроқ болаларда кузатилган, аммо катталарда ҳам учраши мумкин. Хуружлар кучайган тақдирда Оксапин® билан даволашни тўхтатиш зарур.
Гипонатриемия
Оксапин®ни қабул қилган 2,7% пациентларда қон плазмасида натрий даражаси 125 ммоль/л дан паст бўлиши кузатилган бўлиб, у кўпинча симптомсиз бўлган ва даволашга тузатиш киритишни талаб қилмаган. Клиник тадқиқотларнинг тажрибаси шуни кўрсатадики, плазмада натрий даражалари Оксапин® дозаси пасайтирилганидан, дори қўлланилиши бекор қилинганидан ёки пациентни консерватив даволанганидан (хусусан суюқлик истеъмол қилиниши чекланганидан) кейин нормага келади. Натрий даражаси паст бўлиши билан боғлиқ аввалги буйрак касалликлари бўлган пациентларда ёки бир вақтда натрий даражасини пасайтирувчи препаратларни (хусусан диуретиклар, десмопрессинни), шунингдек НЯҚП ни (хусусан индометацинни) қабул қилган пациентларда Оксапин® билан даволаш бошланишигача натрийнинг плазмадаги даражаларини аниқлаш зарур. Кейинчалик қон плазмасида унинг даражаларини ҳар 2 ҳафтада ва сўнгра даволашнинг дастлабки 3 ой давомида бир ойда 1 марта ёки клиник заруратга қараб назорат қилиш керак. Ушбу хавф омиллари кекса ёшдаги пациентларга тааллуқли бўлиши мумкин. Оксапин®ни қабул қилаётган пациентларга нисбатан натрий даражасини пасайтирувчи дори воситаларини қабул қилиш бошланишида натрий даражасини баҳолашга бўлган шундай ёндашувга амал қилиш керак. Агар гипонатриемия ривожланишини кўрсатувчи клиник симптомлар Оксапин® билан даволаш фонида кузатилса, қон плазмасида натрий даражасини ўзгартириш имкониятини кўриб чиқиш мақсадга мувофиқ. Бошқа пациентларда плазмадаги натрий даражасини баҳолашни стандарт лаборатория тадқиқотларининг бир қисми сифатида ўтказиш мумкин. Юрак етишмовчилиги ва иккиламчи юрак етишмовчилиги бўлган барча пациентларни уларда суюқлик ушланиб қолиниши мавжудлигини аниқлаш учун мунтазам равишда тана вазнини ўлчаш керак. Суюқлик ушланиб қолган ёки юрак функцияси ёмонлашган тақдирда, натрийнинг плазмадаги даражасини назорат қилиш лозим. Агар гипонатриемия кузатилса, у ҳолда сув миқдорини чекланиши унга қарши курашнинг муҳим чораси бўлиб ҳисобланади. Унча кўп бўлмаган ҳолларда окскарбазепин юракда қон ўтишини бузилишига олиб келиши мумкинлиги туфайли, илгариги қон ўтиши бузилиши бўлган (хусусан AV-блокадали, аритмияли) пациентларни синчковлик билан кузатиш тавсия этилади.
Гипотиреоз
Гипотиреоз окскарбазепин қўлланилганида салбий реакция бўлиб ҳисобланади. Қалқонсимон без гормонларининг болалар туғилганидан кейин ривожланишига таъсирини ҳисобга олган ҳолда, мазкур тоифадаги пациентларда Оксапин® билан даволаш вақтида қалқонсимон без функциясини мониторингини ўтказиш тавсия қилинган.
Жигар функцияси
Гепатитнинг кам ҳолларда учраши ҳақида хабар берилган бўлиб, у кўп ҳолларда ижобий якун билан ортга қайтган. Жигар касаллигига шубҳа қилинганида жигар функциясини баҳолаш ва Оксапин® қўлланилишини бекор қилиш имкониятини кўриб чиқиш лозим. Оғир жигар етишмовчилиги бўлган пациентларни даволашда эҳтиёткорликни намоён қилиш лозим.
Буйрак функцияси
Буйрак функциясини бузилиши (креатинин клиренси <30 мл/мин) бўлган пациентлар Оксапин® билан даволаниш вақтида, айниқса бошланғич дозага ва титрлашга нисбатан эҳтиёткорликни намоён қилишлари лозим. МГҲ нинг плазмадаги концентрациялари мониторинги талаб қилиниши мумкин.
Гематологик самаралар
Қайд этилгандан кейинги даврда жуда кам ҳолларда Оксапин® билан даволанган пациентларда кузатилган агранулоцитоз, апластик анемия ва панцитопения ҳақида хабар берилган. Яққол ифодаланган суяк кўмиги функциясини сусайишининг ҳар қандай белгиси ривожланганида, дори воситасини қўлланилишини бекор қилиш имкониятини кўриб чиқиш керак.
Ўз жонига қасд қилиш хулқ-атвори
Бир неча кўрсатмалар бўйича тутқаноққа қарши воситалар билан даволанган пациентларда ўз жонига қасд қилиш фикрлари ва хулқ-атвори ҳақида хабар берилган. Тутқаноққа қарши препаратларнинг рандомизацияланган плацебо назоратли тадқиқотларининг мета-таҳлили ўз жонига қасд қилиш фикрлари ва хулқ-атвори хавфининг катта бўлмаган даражада ошишини кўрсатади. Ушбу хавфнинг механизми номаълум, мавжуд маълумотлар эса окскарбазепин қабул қилинганида хавф ошиши имкониятини истисно қилмайди.
Шу сабабли пациентларни уларда ўз жонига қасд қилиш фикрлари ва хулқ-атвори мавжудлигига текшириш ҳамда тегишли даволашни буюриш имкониятини кўриб чиқиш тавсия этилади. Беморларга (ва уларни парваришлаётган шахсларга) ўз жонига қасд қилиш фикрлари ёки хулқ-атвори белгилари пайдо бўлганида, тиббий ёрдам олиш юзасидан мурожаат қилишни тавсия қилиш лозим.
Гормонал контрацептивлар
Репродуктив ёшдаги аёл пациентларни Оксапин®ни гормонал контрацептивлар билан бирга қабул қилиш бундай турдаги контрацепциянинг самарасизлигига олиб келиши мумкинлиги ҳақида огоҳлантириш зарур. Оксапин® қўлланилганида ҳомиладорликни олдини олишнинг бошқа усулларидан фойдаланиш тавсия этилган.
Алкоголь
Оксапин® билан даволаш фонида алкоголни истеъмол қилишда эҳтиёткорликни намоён қилиш тавсия этилади, чунки бу кумулятив седатив натижани келтириб чиқариши мумкин.
Даволашни бекор қилиниши
Тутқаноққа қарши барча дори воситаларидан фойдаланишдаги каби хуружлар тез-тезлигининг потенциал ошишини минималлаштириш учун Оксапин® қўлланилишини босқичма-босқич бекор қилиш тавсия этилади.
Плазмадаги даражаси мониторинги
Гарчи окскарбазепиннинг дозалари ва плазмадаги даражалари ҳамда клиник самарадорлиги ёки ўзлаштираолиниши ўртасида боғлиқлик етарлича сезиларли бўлмаса-да, плазмадаги даражаларининг мониторинги даволаш тартибини бузилишини истисно қилиш керак бўлганида ёки МГҲ клиренси кўрсаткичида ўзгариш кутилганида, масалан:
• жигар функцияси ўзгарганида;
• ҳомиладорликда;
•жигар ферментларини индукция қилувчи препаратлар билан бирга қўлланилганида фойдали бўлиши мумкин.

Оксапин® катталар ва 6 ёшдан катта болаларда иккиламчи тарқоқ тоник-клоник хуружлар билан ёки уларсиз парциал тутқаноқларни даволаш учун монотерапия ёки қўшимча даволаш сифатида қўлланилади.

Препаратнинг фаол моддаси ёки ёрдамчи моддаларига юқори сезувчанликда қўллаш мумкин эмас.

Ферментлар синтези индукцияси

Окскарбазепин ва унинг фармакологик фаол метаболити (моногидрокси-ҳосиласи, МГҲ) жуда кўп сонли препаратларнинг, хусусан иммунодепрессантлар (хусусан, циклоспорин, такролимус), перорал контрацептивлар ва тутқаноққа қарши айрим бошқа дориларнинг (хусусан, карбамазепиннинг) метаболизмига масъул бўлган P₄₅₀ цитохроми CYP 3A4 ва CYP 3A5 ферментларининг кучсиз in vitro ва in vivo шароитдаги индукторлари бўлиб ҳисобланади, бу эса ушбу препаратларнинг плазмадаги концентрацияларини пасайишига олиб келади (жадвалда тутқаноққа қарши бошқа дори воситаларига нисбатан натижалар тақдим этилган).

Окскарбазепин ва МГҲ in vitro шароитда УДФ-глюкуронилтрансферазаларнинг кучсиз индукторлари бўлиб ҳисобланади (ушбу синфда алоҳида ферментларга таъсири номаълум). Шу сабабли окскарбазепин ва МГҲ in vivo шароитда энг аввало УДФ-глюкуронилтрансфераза орқали конъюгация ёрдамида чиқариладиган дори воситаларининг метаболизмига таъсирни сезиларсиз даражада индукция қилиши мумкин. Оксапин^® билан даволаш бошланишида ёки доза ўзгарганида индукциянинг янги даражасига эришиш учун 2–3 ҳафта талаб қилиниши мумкин.

Оксапин^® билан даволаш бекор қилинганида бирга қўлланилувчи препаратлар дозасини камайтириш зарур бўлиши мумкин, бу ҳақидаги қарорни клиник кузатув асосида ва/ёки дори воситасининг плазмадаги даражасини кузатишда қабул қилиш лозим. Индукция, эҳтимол, даволаш бекор қилинганидан кейин 2–3 ҳафта ўтгач босқичма-босқич пасаяди.

Гормонал контрацептивлар

Оксапин^® перорал контрацептивларнинг иккита компоненти – этинилэстрадиол ва левоноргестрелга таъсир кўрсатиши намойиш этилган. Этинилэстрадиол ва левоноргестрелнинг AUC кўрсаткичнинг ўртача қийматлари мувофиқ равишда 48–52 га ва 32–52% га пасайган. Шу сабабли Оксапин^®ни гормонал контрацептивлар билан бирга қабул қилиниши уларнинг самарасизлигига олиб келиши мумкин. Бошқа ишончли контрацепция усулидан фойдаланиш керак.

 

 

Ферментлар синтезини сусайиши

Окскарбазепин ва МГҲ CYP 2C19 ни сусайтиради. Шу сабабли Оксапин^®ни юқори дозаларда одатда CYP 2C19 (фенитоин) ёрдамида метаболизмга учрайдиган дори воситалари билан бирга қўлланилганида ўзаро таъсирлашиш юзага келиши мумкин. Оксапин^®нинг суткада 1200 мг дан ошадиган дозалари буюрилганида фенитоиннинг плазмадаги даражалари 40% га ошган (жадвалда тиришишларга қарши бошқа препаратларга нисбатан натижалар тақдим этилган). Бундай ҳолларда фенитоиннинг бирга қўлланилишини қисқартириш талаб қилиниши мумкин.

Тутқаноққа қарши дори воситалари

Оксапин^® ва бошқа тутқаноққа қарши дори воситалари ўртасида потенциал ўзаро таъсирлар клиник тадқиқотларда баҳоланган. Ушбу ўзаро таъсирларнинг AUC ва C_min ўртача қийматларига таъсири ҳақидаги ахборот жадвалда таърифланган.

Тутқаноққа қарши препаратларнинг Оксапин^®билан ўзаро таъсири ҳақидаги маълумот:

Тутқаноққа қарши дори воситаси	Оксапин®ни тутқаноққа қарши дори воситасига таъсири	Тутқаноққа қарши дори воситасини МГҲ га таъсири
Бирга қабул қилиш	Концентрацияси	Концентрацияси
Карбамазепин	0–22% га пасайган (карбамазепин-эпоксид даражаси 30% га ошган)	40% га пасайган
Клобазам	Ўрганилмаган	Таъсир қилмаган
Фелбамат	Ўрганилмаган	Таъсир қилмаган
Ламотригин	Таъсир қилмаган	Таъсир қилмаган
Фенобарбитал	14–15% га ошган	30–31% га пасайган
Фенитоин	0–40% га ошган	29–35% га пасайган
Вальпроат кислотаси	Таъсир қилмаган	0–18% га пасайган

Катталарда цитохром P₄₅₀ ферментлари синтезининг кучли таъсир қилувчи индукторлари (карбамазепин, фенитоин ва фенобарбитал) қон плазмасида МГҲ даражасини (29–40% га) пасайтириши намойиш этилган. Монотерапияга қараганда ферментлар синтезини индукция қилувчи тутқаноққа қарши препаратларнинг 3 тасидан 1 таси қабул қилинганида 4–12 ёшдаги болаларда МГҲ клиренси 35% га ошган. Оксапин^®ва ламотригин билан мажмуавий даволаш нохуш кўринишлар (кўнгил айниши, уйқучанлик, бош айланиши ва бош оғриғи) пайдо бўлиши хавфини ошишига олиб келган. Оксапин^® билан бирга тутқаноққа қарши битта ёки бир нечта препаратлар бир вақтда қабул қилинганида дозаларга эҳтиёткорлик билан тузатиш киритиш ва/ёки қон плазмасидаги даражасини назорат қилиш мумкинлигини индивидуал равишда кўриб чиқиш мумкин. Бу айниқса бир вақтда ламотригинни қабул қилган болаларга тааллуқлидир.

Оксапин^®ни қабул қилишда ферментларнинг ўзидан ўзи индукцияси қайд этилмаган.

Бошқа дори воситалари билан ўзаро таъсирлари

Циметидин, эритромицин, вилоксазин, варфарин ва декстропропоксифен МГҲ фармакокинетикасига таъсир кўрсатмаган.

Окскарбазепин ва МАО ингибиторлари ўртасида ўзаро таъсир окскарбазепинни трициклик антидепрессантлар билан тузилиши жиҳатидан боғлиқлигини инобатга олган ҳолда назарий жиҳатдан эҳтимол бўлиши мумкин.

Трициклик антидепрессантлар билан даволанган ва клиник тадқиқотларда иштирок этган пациентларда клиник жиҳатдан аҳамиятли ўзаро таъсирлар қайд этилмаган.

Литий дори воситалари ва окскарбазепин билан мажмуавий даволаш нейротоксикликни ошириши мумкин.

 

Дозалаш

Монотерапияда ва қўшимча даволашда Оксапин^®ни қўллаш 2 марта қабул қилишга мўлжалланган клиник жиҳатдан самарали дозаларидан бошланади. Дозани пациентнинг клиник жавобига боғлиқ ҳолда ошириш мумкин. Тутқаноққа қарши бошқа дори воситаларини Оксапин^®га алмаштирилганида Оксапин^® қўлланилиши бошланишида тутқаноққа қарши бирга қўлланилувчи дори воситалалари дозасини босқичма-босқич пасайтириш зарур. Қўшимча даволаганда пациентга тутқаноққа қарши дори воситалари билан умумий зўриқиш ортиб борганлиги туфайли, тутқаноққа қарши бирга қўлланилувчи препаратлар дозасини пасайтириш талаб қилиниши мумкин ва/ёки Оксапин^® дозасини секинроқ ошириш тавсия этилади.

Дорилар таъсири мониторинги

Окскарбазепиннинг терапевтик самараси асосан унинг 10-моногидрокси-ҳосила метаболити таъсири билан боғлиқ.

Плазмадаги концентрацияларини мунтазам мониторинги мақсадга мувофиқ эмас, МГҲ клиренси кўрсаткичининг ўзгариши кутиладиган ҳоллар бундан мустасно. Бундай ҳолларда плазмада МГҲ даражасини < 35 мг/л да ушлаб туриш учун Оксапин^® дозасига (доза қабул қилинганидан кейин 2-4 соат ўтгач плазмадаги даражасига боғлиқ равишда) тузатиш киритиш мумкин бўлади.

Монотерапия

Тавсия этиладиган бошланғич дозаси

Оксапин^®ни қўллашни 2 марта қабул қилишга ажратилган суткада 600 мг (суткада 8–10 мг) дозадан бошлаш керак.

Самарани бир маромда ушлаб турувчи доза

Клиник кўрсатмалар мавжуд бўлганида дозани кутилаётган клиник жавобга эришиш учун бошланғич дозасидан суткада 600 мг дан кўп бўлмаган ҳафталик интерваллар билан ошириш мумкин.

Терапевтик натижаси суткада 600–2400 мг дозалар диапазонида кузатилади. Ҳозирги вақтда тутқаноққа қарши дори воситаларини қабул қилмаётган пациентлар иштирокида монотерапиянинг назоратли тадқиқотлари суткада 1200 мг самарали доза ҳисобланишини кўрсатади. Аммо тутқаноққа қарши бошқа дори воситаларидан Оксапин^® билан монотерапияга ўтказилган, даволашга чидамлироқ бўлган пациентларда суткада 2400 мг доза самаралироқ ҳисобланади.

Тавсия этиладиган максимал доза

Стационарда назоратли шароитларида дозани суткада 2400 мг гача оширишга 48 соат давомида эришилган.

 

Қўшимча даволаш

Тавсия этиладиган бошланғич доза

Оксапин^®ни қўллашни 2 марта қабул қилишга ажратилган суткада 600 мг (суткада
8–10 мг/кг) дозадан бошлаш лозим.

Самарани бир маромда ушлаб турувчи доза

Клиник кўрсатмалар мавжуд бўлганида дозани кутилаётган клиник жавобга эришиш учун бошланғич дозасидан суткада 600 мг дан кўп бўлмаган ҳафталик интерваллар билан ошириш мумкин.

Терапевтик самаралар суткада 600–2400 мг дозалар дипазонида кузатилади.

Тавсия этиладиган максимал доза

Қўшимча даволашнинг назоратли тадқиқотлари шуни кўрсатадики, 600–2400 мг суткалик дозалар самарали ҳисобланади, гарчи пациентларнинг кўпчилиги энг аввало марказий нерв тизими томонидан нохуш кўринишлар туфайли, тутқаноққа қарши бирга қўлланиладиган препаратларнинг дозаларини камайтирмаган ҳолда суткада 2400 мг дозани ўзлаштираолмаган. Клиник тадқиқотлар давомида 2400 мг дан ошадиган суткалик дозаларни қўлланилиши тизимли равишда ўрганилмаган.

Кекса ёшдаги (65 ёш ва ундан катта ёшдагилар) пациентлар

Кекса ёшдаги пациентлар учун дозага тузатиш киритиш зарур бўлиб ҳисобланмайди, чунки даволаш дозалари индивидуал равишда танланади. Буйрак функциясини бузилиши (креатинин клиренси <30 мл/мин бўлган кекса ёшдаги пациентлар учун дозага тузатиш киритиш тавсия этилади.

Гипонатриемияли пациентлар учун қонда натрий даражасини назорат қилиш зарур.

Жигар етишмовчилиги бўлган пациентлар

Енгил ва ўртача даражада жигар етишмовчилиги бўлган пациентлар учун дозага тузатиш киритиш талаб қилинмайди. Оғир даражада жигар етишмовчилиги бўлган пациентларда Оксапин^®ни қўллаш ўрганилмаган. Шундай қилиб, оғир даражада жигар етишмовчилиги бўлган пациентларни даволашда эҳтиёткорликни намоён қилиш тавсия этилади.

Буйрак етишмовчилиги бўлган пациентлар

Буйрак функциясини бузилиши (креатинин клиренси <30 мл/мин) бўлган пациентлар учун Оксапин^® билан даволашни одатдаги бошланғич дозанинг (суткада 300 мг) ярмисидан бошлаш керак бўлиб, уни керакли клиник жавобга эришиш учун энг камида ҳафталик интерваллар билан оширилади.

Буйрак етишмовчилиги бўлган пациентлар учун дозани оширишда янада синчков кузатув талаб қилиниши мумкин.

Болалар

Тавсия этиладиган бошланғич доза

Монотерапияда ва қўшимча даволашда Оксапин^®ни қўллашни 2 марта қабул қилишга ажратилган суткада 8–10 мг/кг дозадан бошлаш лозим.

Самарани бир маромда ушлаб турувчи доза

Қўшимча даволашда болаларда терапевтик самаралар ва ўзлаштираолиниши сутка
30-46 мг/кг бўлган самарани бир маромда ушлаб турувчи дозада 2 ҳафта давомида кузатилади. Терапевтик самаралари тахминан суткада 30 мг/кг бўлган самарани бир маромда ушлаб турувчи ўртача дозада кузатилади.

Тавсия этиладиган максимал доза

Клиник кўрсатмалар мавжуд бўлганида доза кутилган клиник жавобга эришиш учун бошланғич дозадан суткада 46 мг/кг бўлган максимал дозагача суткада 10 мг/кг дан кўп бўлмаган дозада ҳафталик интерваллар билан оширилиши мумкин.

Оксапин^® 6 ёш ва ундан катта бўлган болаларга тавсия этилади. Назоратли клиник тадқиқотларда препаратни қўллаш хавфсизлиги ва самарадорлиги 6 ёшдан кичик
(1 ёшгача) 230 нафар бола иштирокида ўрганилган. Оксапин^® 6 ёшдан кичик болаларга тавсия этилмайди, чунки препаратнинг хавфсизлиги ва самарадорлиги етарли даражада намойиш қилинмаган.

Дозалаш бўйича юқорида санаб ўтилган барча (катталар, кекса ёшдаги пациентлар ва болалар учун) тавсиялар барча ёш гуруҳлари учун ўтказилган клиник тадқиқотлар давомида ўрганилган дозаларга асосланади. Аммо даволашни анча паст дозалардан бошлаш ҳақидаги масалани бунга зарурат бўлганида кўриб чиқиш мумкин.

Дозани ошириб юборилишига доир айрим ҳоллар ҳақида хабарлар олинган. Максимал қабул қилинган доза тахминан 48,000 мг ни ташкил қилган.
Белгилари ва симптомлари
• Сув-электролит мувозанатининг бузилиши: гипонатриемия.
• Кўриш аъзоси томонидан бузилишлар: диплопия, миоз, кўришнинг ноаниқлиги.
• Овқат ҳазм қилиш тизими томонидан бузилишлар: кўнгил айниши, қусиш, гиперкинезия.
• Умумий бузилишлар ва юборилган жойдаги бузилишлар: толиқиш.
• Лаборатор ва инструментал маълумотлар: нафас олиш ҳаракатлари тез-тезлигини пасайиши, QTc интервалини узайиши.
• Нерв тизими томонидан бузилишлар: уйқучанлик, бош айланиши, атаксия, нистагм, тремор, координацияни бузилиши (нотўғри координация), тиришишлар, бош оғриғи, кома, ҳушдан кетиш, дискинезия.
• Руҳиятни бузилиши: тажовузкорлик, хавотирли қўзғалувчанлик, онгни хиралашиши.
• Қон томирлар томонидан бузилишлар: артериал босимни пасайиши.
• Нафас олиш тизими, кўкрак қафаси аъзолари ва кўкс оралиғи томонидан бузилишлар: ҳансираш.
Даволаш
Специфик антидот мавжуд эмас. Симптоматик ва бир маромда сақлаб турувчи турувчи даволаш ўтказилади. Окскарбазепинни сўрилишини камайтириш учун меъдани ювиш ўтказилиши ва/ёки фаоллаштирилган кўмирни қабул қилиш буюрилиши мумкинлигини инобатга олиш лозим.

Тутқаноқ ва тутқаноққа қарши даволаш билан боғлиқ умумий хавф
Даволанган пациентларда политерапияда, айниқса вальпроатни ичига олган политерапияда ривожланишнинг туғма нуқсонларини ошиши қайд этилган. Бундан ташқари, тутқаноққа қарши самарали даволашни тўхтатиб қўйиш мумкин эмас, чунки касалликни кучайиши она учун ҳам, ҳомила учун ҳам жуда зарарлидир.
Окскарбазепин билан боғлиқ хавф
Препаратни ҳомиладорлик даврида қабул қилингани ҳақидаги клиник маълумотлар сони унча катта эмас (300-1000 ҳомиладорликда). Бироқ окскарбазепин билан боғлиқ туғма ривожланиш нуқсонларини кўрсатувчи маълумотлар сони чекланган. Оксапин® қўлланилганида умумий популяция орасидаги кўрсаткич (2-3%) билан таққосланганда туғма нуқсонларнинг умумий сонини ошиши қайд этилмаган. Ушбу маълумотларга қарамасдан окскарбазепиннинг тератоген потенциалини тўлиқ истисно этиб бўлмайди.
Юқорида баён қилинганларни инобатга олган ҳолда қуйидагиларни назарда тутиш лозим:
• агар Оксапин®ни қабул қилаётган аёл ҳомиладор бўлса ёки ҳомиладорликни режалаштираётган бўлса, ушбу препарат қўлланилишини диққат билан баҳолаш лозим. Ҳеч бўлмаганда ҳомиладорликнинг дастлабки уч ойи давомида минимал самарали дозаларни буюриш лозим ва имкон қадар монотерапияга афзаллик бериш керак;
• ҳомиладорлик давомида окскарбазепин билан тутқаноққа қарши самарали даволанишни тўхтатиш мумкин эмас, чунки касалликни кучайиши она учун ҳам, ҳомила учун ҳам жуда зарарлидир.
Мониторинг ва профилактика қилиш
Тутқаноққа қарши айрим дори воситалари фолат кислотаси танқислигини келтириб чиқариши мумкин, бу эҳтимол ҳомилада аномалиялар ривожланишига таъсир кўрсатиши мумкин.
Ҳомиладорликкача ва ҳомиладорлик даврида фолат кислотали қўшимчаларни қабул қилиш тавсия этилган. Бундай қўшимчаларни қабул қилишнинг самарадорлиги исботланмаганлиги туфайли, ҳатто фолат кислотасини қўшимча равишда қабул қилаётган аёлларга ҳам махсус антенатал диагностикадан ўтишни таклиф қилиш мумкин.
Аёлларнинг чекланган сонида олинган маълумотлар окскарбазепиннинг фаол метаболити бўлган 10-моногидрокси ҳосиласининг (МГҲ) плазмадаги даражалари ҳомиладорлик давомида аста-секин пасайиши мумкинлигини кўрсатади. Оксапин® билан даволанаётган аёлларда хуружларнинг адекват назоратини таъминлаш учун ҳомиладорлик давомида клиник жавобнинг синчков мониторингини олиб бориш тавсия қилинган. Қон плазмасида МГҲ концентрациялари ўзгаришларини аниқлаш заруратини кўриб чиқиш лозим. Агар ҳомиладорлик даврида дозалар оширилган бўлса, туғруқдан кейинги даврда МГҲ нинг плазмадаги даражалари мониторингини олиб бориш имкониятини ҳам кўриб чиқиш зарур.
Янги туғилган чақалоқлар
Янги туғилган чақалоқларда тутқаноққа қарши воситалар келтириб чиқарган қон ивишини бузилиши ҳақида хабар берилган. Эҳтиёт чораси сифатида ҳомиладорликнинг охирги бир неча ҳафтаси давомида ва янги туғилган чақалоққа K1 витаминини қўллаш лозим.
Эмизиш даври
Окскарбазепин ва унинг фаол метаболити (МГҲ) кўкрак сутига ўтади. Ҳар иккала бирикмалар учун кўкрак сутидаги концентрацияси ва қон плазмасидаги концентрацияси нисбати 0,5 ни ташкил этган. Окскарбазепинни чақалоққа кўкрак сути орқали таъсир қилиши номаълум. Шу сабабли даволаш зарурати бўлганида эмизишни тўхтатиш лозим.

QO‘LLASH BO‘YICHA YO‘RIQNOMA

OKSAPIN^®

OXAPIN^®  

 

Preparatning savdo nomi: Oksapin^®

Ta‘sir etuvchi modda (XPN): okskarbazepin

Dori shakli: plyonka qobiq bilan qoplangan tabletkalar.

Tarkibi:

Plyonka qobiq bilan qoplangan har bir tabletka quyidagilarni saqlaydi:

faol modda: 300 mg okskarbazepin;

yordamchi moddalar: mikrokristallik sellyuloza RN102, krospovidon, povidon K-30 , kolloidli kremniy dioksid, magniy stearati, izopropil spirti, tozalangan suv va sariq Opadry 04F82783.

Ta‘rifi: sariq rangli plyonka qobiq bilan qoplangan, kapsulasimon shaklli, har ikkala tomonida riskasi bo‘lgan tabletkalar.

Farmakoterapevtik guruhi: Tutqanoqqa qarshi preparatlar. Karboksamid hosilalari.

ATX kodi: N03AF02

 

Farmakologik xususiyatlari

Farmakodinamikasi

Okskarbazepinning farmakologik faolligi birinchi navbatda uning monogidroksi hosila (MGH) metaboliti ta‘siridan kelib chiqadi. Okskarbazepin va uning MGH metabolitining ta‘sir qilish mexanizmi asosan potensial bog‘liq natriy kanallarini blokada qilish bilan bog‘liq bo‘lib, bu neyronlarning o‘ta qo‘zg‘algan membranalarini barqarorlashishiga, seriyali neyronal razryadlar yuzaga kelishini ingibisiya qilinishiga va impulslarning sinaptik o‘tkazilishini pasayishiga olib keladi. Preparatning tirishishlarga qarshi ta‘sirini amalga oshishi kaliy ionlari o‘tkazuvchanligi oshishiga va potensial bog‘liq kalsiy kanallari modulyasiyasiga yordam ko‘rsatadi. Bosh miya neyromediatorlari bilan sezilarli o‘zaro ta‘sir yoki reseptorlar bilan bog‘lanish qayd etilmagan.

Okskarbazepin va uning faol metaboliti (MGH) hayvonlarda tutqanoqqa qarshi potensial va samarali vosita hisoblanadi. Ular kemiruvchilarni tarqoq tonik-klonik va kam darajada klonik xurujlardan himoya qilgan va alyumin implantantlari bo‘lgan rezus-makakalarda surunkali qaytalanuvchan parsial tutqanoqlar tez-tezligini to‘xtatgan yoki kamaytirgan. Sichqonlar va kalamushlarda tonik-klonik xurujlarga nisbatan okskarbazepin yoki MGH bilan davolashda muvofiq ravishda 5 kun yoki 4 hafta davomida chidamlilik (ya‘ni tirishishlarga qarshi faollikni susayishi) kuzatilmagan.

Farmakokinetikasi

So‘rilishi

Okskarbazepin ichga qabul qilinganidan keyin to‘liq so‘riladi va MGH farmakologik faol metabolitni hosil qilgan holda sezilarli darajada metabolizmga uchraydi.

Oksapin^® preparati sog‘lom ko‘ngillilar tomonidan och qoringa 600 mg dozada bir marta qabul qilinganidan keyin qon plazmasida MGH ning maksimal konsentrasiyasi
34 mkmol/l ni, maksimal konsentrasiyasiga erishish o‘rtacha vaqti taxminan 4,5 soatni  tashkil etgan.

Massalar muvozanati tadqiqotlarida plazmada umumiy radiofaollikning faqat 2% okskarbazepinga va taxminan 70% MGH ga; qolgan qismi qon plazmasidan tezda chiqariladigan ikkilamchi metabolitlarga to‘g‘ri kelishi ko‘rsatilgan.

Ovqatlanish okskarbazepin so‘rilishi tezligi va darajasiga ta‘sir qilmaydi, shu sababli okskarbazepinni ovqatlanish vaqtida yoki alohida qabul qilish mumkin.

Taqsimlanishi

MGH ning taxminiy taqsimlanish hajmi 49 l ni tashkil etadi. MGH ning taxminan 40% qon plazmasi oqsillari, asosan albumin bilan bog‘lanadi. Terapevtik diapazonda bog‘lanish darajasi qon zardobida preparat konsentrasiyasiga bog‘liq bo‘lmaydi.

Okskarbazepin va MGH α₁-kislotali glikoprotein bilan bog‘lanmaydi.

Okskarbazepin va MGH yo‘ldosh orqali o‘tadi. Bir holatda MGH konsentrasiyalari yangi tug‘ilgan chaqaloq va onaning qon plazmasida bir xil bo‘lgan.

Biotransformasiyasi

Okskarbazepin jigarning sitozol fermentlari tomonidan MGH metabolitiga tezda metabolizmga uchraydi, MGH Oksapin^®ning farmakologik natijasi uchun asosiy mas‘uliyatni o‘taydi. Keyinchalik MGH glyukuron kislotasi bilan kon‘yugasiya yo‘li orqali metabolizmga uchraydi. Uncha katta bo‘lmagan miqdorlari (dozaning 4%) farmakologik jihatdan nofaol metabolitigacha (10,11-digidroksihosilasi – DGH ga) oksidlanadi.

Chiqarilishi

Okskarbazepin organizmdan eng avvalo metabolitlar ko‘rinishida, odatda buyraklar orqali chiqariladi. Dozaning 95% dan ortig‘i siydik bilan, shu bilan birga 1% dan kamrog‘i o‘zgarmagan ko‘rinishda chiqariladi. Axlat bilan chiqarilishi qabul qilingan dozaning 4% dan kamrog‘ini tashkil etadi. Dozaning taxminan 80% siydik bilan MGH glyukuronidlari (49%) yoki o‘zgarmagan MGH (27%) ko‘rinishida chiqariladi, nofaol DGH miqdori taxminan 3% ni, okskarbazepin kon‘yugatlari esa dozaning 13% ni tashkil etadi. Okskarbazepin qon plazmasidan yarim parchalanish davrining aniq qiymatlari 1,3–2,3 soat bo‘lgani holda tezda chiqariladi, bunda qon plazmasida MGH ning yarim parchalanish aniq davri o‘rtacha 9,3±1,8 soatni tashkil etgan.

Dozalashning proporsionalligi

Pasientlarda MGH ni plazmadagi barqaror konsentrasiyalariga Oksapin^® sutkada 2 marta qabul qilinganida 2–3 kun davomida erishiladi. Barqaror holatida MGH farmakokinetikasi proporsional hisoblanadi va sutkada 300–2400 mg dozalar diapazonida dozalar proporsionalligini namoyish etadi.

Pasientlarning alohida guruhlari

Jigar funksiyasini buzilishi bo‘lgan pasientlar. Okskarbazepin va MGH farmakokinetikasi va metabolizmi dori vositasining 900 mg li dozasi bir marta peroral qabul qilinganidan keyin sog‘lom ko‘ngillilarda va jigar funksiyasini buzilishi bo‘lgan pasientlarda baholangan. Jigar funksiyasini yengil va o‘rtacha darajada buzilishi okskarbazepin va MGH farmakokinetikasiga ta‘sir qilmaydi. Jigar funksiyasini og‘ir buzilishlari bo‘lgan pasientlarda Oksapin^®ni qo‘llash o‘rganilmagan.

Buyrak funksiyasini buzilishi bo‘lgan pasientlar. Kreatinin klirensi va MGH buyrak klirensi o‘rtasida proporsional bog‘liqlik mavjud. 300 mg Oksapin^® bir marta qabul qilinganida buyrak funksiyasini buzilishlari (kreatinin klirensi <30 ml/min) bo‘lgan pasientlarda MGH ning yarim chiqarilishi davri 60-90% ga (16-19 soatga), AUC esa – buyrak funksiyasi normal bo‘lgan katta yoshdagi pasientlarga nisbatan 2 marta (10 soatga) oshadi.

Bolalar. Oksapin^® farmakokinetikasi Oksapin^®ni sutkada 10–60 mg/kg dozalar diapazonida qabul qilgan bolalar ishtirokidagi klinik tadqiqotlarda baholangan. MGH klirensi tana vaznini hisobga olgan holda pasayishi aniqlangan, chunki katta yoshdagi pasientlarning ko‘rsatkichlariga yaqinlashgan holda yosh va tana vazni oshib boradi. Klirens tana vazni o‘rtacha bo‘lganida 4–12 yoshda katta yoshdagi pasientlardagi klirensdan taxminan 40% ga yuqori bo‘ladi. Shunday qilib, ushbu bolalarda MGH ta‘siri, kutilganidek, tana vazni hisobga olingan holda aynan shunday dozalar bilan davolanganda kattalardagi ko‘rsatkichning 2/3 qismini tashkil etadi. Tana vazni ortib borishi tufayli, 13 yoshdan katta yoshdagi pasientlarda MGH klirensi tana vaznini hisobga olgan holda katta yoshdagi pasientlar ko‘rsatkichiga erishadi.

Homiladorlik. Cheklangan sonli ayollarda olingan ma‘lumotlar homiladorlik davomida plazmada MGH darajasini bosqichma-bosqich pasayishini ko‘rsatadi.

Keksa yoshdagi pasientlar. Oksapin^® bir marta (300 mg dozada) va takroran (sutkada 600 mg dozada) qabul qilinganidan keyin keksa yoshdagi (60–82 yoshdagi) ko‘ngillilarda MGH uchun plazmadagi konsentrasiyalari va AUC qiymatlari yosh (18–32 yoshdagi) ko‘ngillilarga nisbatan 30–60% ga yuqori bo‘lgan. Yosh va keksa yoshdagi ko‘ngillilarda kreatinin klirensi ko‘rsatkichlarini taqqoslash shuni ko‘rsatadiki, bunday farqlanish kreatinin klirensining yosh o‘tishi bilan pasayishiga bog‘liq. Dozalash bo‘yicha alohida tavsiyalarga zarurat yo‘q, chunki davolash dozalari individual ravishda tanlanadi.

Jins. Bolalar, kattalar yoki keksa yoshdagi shaxslarda jinsga bog‘liq holda hech qanday farmakokinetik farqlar qayd etilmagan.

 

Qo‘llanilishi

Oksapin^® kattalar va 6 yoshdan katta bolalarda ikkilamchi tarqoq tonik-klonik xurujlar bilan yoki ularsiz parsial tutqanoqlarni davolash uchun monoterapiya yoki qo‘shimcha davolash sifatida qo‘llaniladi.

 

Qo‘llash usuli va dozalari

Dozalash

Monoterapiyada va qo‘shimcha davolashda Oksapin^®ni qo‘llash 2 marta qabul qilishga mo‘ljallangan klinik jihatdan samarali dozalaridan boshlanadi. Dozani pasientning klinik javobiga bog‘liq holda oshirish mumkin. Tutqanoqqa qarshi boshqa dori vositalarini Oksapin^®ga almashtirilganida Oksapin^® qo‘llanilishi boshlanishida tutqanoqqa qarshi birga qo‘llaniluvchi dori vositalalari dozasini bosqichma-bosqich pasaytirish zarur. Qo‘shimcha davolaganda pasientga tutqanoqqa qarshi dori vositalari bilan umumiy zo‘riqish ortib borganligi tufayli, tutqanoqqa qarshi birga qo‘llaniluvchi preparatlar dozasini pasaytirish talab qilinishi mumkin va/yoki Oksapin^® dozasini sekinroq oshirish tavsiya etiladi.

Dorilar ta‘siri monitoringi

Okskarbazepinning terapevtik samarasi asosan uning 10-monogidroksi-hosila metaboliti ta‘siri bilan bog‘liq.

Plazmadagi konsentrasiyalarini muntazam monitoringi maqsadga muvofiq emas, MGH klirensi ko‘rsatkichining o‘zgarishi kutiladigan hollar bundan mustasno. Bunday hollarda plazmada MGH darajasini < 35 mg/l da ushlab turish uchun Oksapin^® dozasiga (doza qabul qilinganidan keyin 2-4 soat o‘tgach plazmadagi darajasiga bog‘liq ravishda) tuzatish kiritish mumkin bo‘ladi.

Monoterapiya

Tavsiya etiladigan boshlang‘ich dozasi

Oksapin^®ni qo‘llashni 2 marta qabul qilishga ajratilgan sutkada 600 mg (sutkada 8–10 mg) dozadan boshlash kerak.

Samarani bir maromda ushlab turuvchi doza

Klinik ko‘rsatmalar mavjud bo‘lganida dozani kutilayotgan klinik javobga erishish uchun boshlang‘ich dozasidan sutkada 600 mg dan ko‘p bo‘lmagan haftalik intervallar bilan oshirish mumkin.

Terapevtik natijasi sutkada 600–2400 mg dozalar diapazonida kuzatiladi. Hozirgi vaqtda tutqanoqqa qarshi dori vositalarini qabul qilmayotgan pasientlar ishtirokida monoterapiyaning nazoratli tadqiqotlari sutkada 1200 mg samarali doza hisoblanishini ko‘rsatadi. Ammo tutqanoqqa qarshi boshqa dori vositalaridan Oksapin^® bilan monoterapiyaga o‘tkazilgan, davolashga chidamliroq bo‘lgan pasientlarda sutkada 2400 mg doza samaraliroq hisoblanadi.

Tavsiya etiladigan maksimal doza

Stasionarda nazoratli sharoitlarida dozani sutkada 2400 mg gacha oshirishga 48 soat davomida erishilgan.

 

Qo‘shimcha davolash

Tavsiya etiladigan boshlang‘ich doza

Oksapin^®ni qo‘llashni 2 marta qabul qilishga ajratilgan sutkada 600 mg (sutkada
8–10 mg/kg) dozadan boshlash lozim.

Samarani bir maromda ushlab turuvchi doza

Klinik ko‘rsatmalar mavjud bo‘lganida dozani kutilayotgan klinik javobga erishish uchun boshlang‘ich dozasidan sutkada 600 mg dan ko‘p bo‘lmagan haftalik intervallar bilan oshirish mumkin.

Terapevtik samaralar sutkada 600–2400 mg dozalar dipazonida kuzatiladi.

Tavsiya etiladigan maksimal doza

Qo‘shimcha davolashning nazoratli tadqiqotlari shuni ko‘rsatadiki, 600–2400 mg sutkalik dozalar samarali hisoblanadi, garchi pasientlarning ko‘pchiligi eng avvalo markaziy nerv tizimi tomonidan noxush ko‘rinishlar tufayli, tutqanoqqa qarshi birga qo‘llaniladigan preparatlarning dozalarini kamaytirmagan holda sutkada 2400 mg dozani o‘zlashtiraolmagan. Klinik tadqiqotlar davomida 2400 mg dan oshadigan sutkalik dozalarni qo‘llanilishi tizimli ravishda o‘rganilmagan.

Keksa yoshdagi (65 yosh va undan katta yoshdagilar) pasientlar

Keksa yoshdagi pasientlar uchun dozaga tuzatish kiritish zarur bo‘lib hisoblanmaydi, chunki davolash dozalari individual ravishda tanlanadi. Buyrak funksiyasini buzilishi (kreatinin klirensi <30 ml/min bo‘lgan keksa yoshdagi pasientlar uchun dozaga tuzatish kiritish tavsiya etiladi.

Giponatriemiyali pasientlar uchun qonda natriy darajasini nazorat qilish zarur.

Jigar yetishmovchiligi bo‘lgan pasientlar

Yengil va o‘rtacha darajada jigar yetishmovchiligi bo‘lgan pasientlar uchun dozaga tuzatish kiritish talab qilinmaydi. Og‘ir darajada jigar yetishmovchiligi bo‘lgan pasientlarda Oksapin^®ni qo‘llash o‘rganilmagan. Shunday qilib, og‘ir darajada jigar yetishmovchiligi bo‘lgan pasientlarni davolashda ehtiyotkorlikni namoyon qilish tavsiya etiladi.

Buyrak yetishmovchiligi bo‘lgan pasientlar

Buyrak funksiyasini buzilishi (kreatinin klirensi <30 ml/min) bo‘lgan pasientlar uchun Oksapin^® bilan davolashni odatdagi boshlang‘ich dozaning (sutkada 300 mg) yarmisidan boshlash kerak bo‘lib, uni kerakli klinik javobga erishish uchun eng kamida haftalik intervallar bilan oshiriladi.

Buyrak yetishmovchiligi bo‘lgan pasientlar uchun dozani oshirishda yanada sinchkov kuzatuv talab qilinishi mumkin.

Bolalar

Tavsiya etiladigan boshlang‘ich doza

Monoterapiyada va qo‘shimcha davolashda Oksapin^®ni qo‘llashni 2 marta qabul qilishga ajratilgan sutkada 8–10 mg/kg dozadan boshlash lozim.

Samarani bir maromda ushlab turuvchi doza

Qo‘shimcha davolashda bolalarda terapevtik samaralar va o‘zlashtiraolinishi sutka
30-46 mg/kg bo‘lgan samarani bir maromda ushlab turuvchi dozada 2 hafta davomida kuzatiladi. Terapevtik samaralari taxminan sutkada 30 mg/kg bo‘lgan samarani bir maromda ushlab turuvchi o‘rtacha dozada kuzatiladi.

Tavsiya etiladigan maksimal doza

Klinik ko‘rsatmalar mavjud bo‘lganida doza kutilgan klinik javobga erishish uchun boshlang‘ich dozadan sutkada 46 mg/kg bo‘lgan maksimal dozagacha sutkada 10 mg/kg dan ko‘p bo‘lmagan dozada haftalik intervallar bilan oshirilishi mumkin.

Oksapin^® 6 yosh va undan katta bo‘lgan bolalarga tavsiya etiladi. Nazoratli klinik tadqiqotlarda preparatni qo‘llash xavfsizligi va samaradorligi 6 yoshdan kichik
(1 yoshgacha) 230 nafar bola ishtirokida o‘rganilgan. Oksapin^® 6 yoshdan kichik bolalarga tavsiya etilmaydi, chunki preparatning xavfsizligi va samaradorligi yetarli darajada namoyish qilinmagan.

Dozalash bo‘yicha yuqorida sanab o‘tilgan barcha (kattalar, keksa yoshdagi pasientlar va bolalar uchun) tavsiyalar barcha yosh guruhlari uchun o‘tkazilgan klinik tadqiqotlar davomida o‘rganilgan dozalarga asoslanadi. Ammo davolashni ancha past dozalardan boshlash haqidagi masalani bunga zarurat bo‘lganida ko‘rib chiqish mumkin.

Qo‘llash usuli

Tabletkalar riskaga ega va yutishni yengillashtirish uchun ikki bo‘lakka bo‘linishi mumkin. Ammo tabletkani ikkita teng dozaga bo‘lish taqiqlanadi. Tabletkani yuta olmaydigan bolalarda yoki kerakli dozani tabletka ko‘rinishida buyurish taqiqlanganida, Oksapin^®ning peroral suspenziyasidan foydalanish lozim.

Oksapin^®ni ovqatlanish vaqtida yoki alohida qabul qilish mumkin.

 

Nojo‘ya ta‘sirlari

Ko‘pincha uyquchanlik, bosh og‘rig‘i, bosh aylanishi, ko‘zlarda ikkilanish paydo bo‘lishi, ko‘ngil aynishi, qusish va charchoq kabi nojo‘ya reaksiyalar haqida xabar berilgan bo‘lib, ular 10% dan ortiq pasientlarda yuzaga kelgan.

Organizmning tizim sinflari bo‘yicha nojo‘ya samaralar profili klinik tadqiqotlar vaqtida kuzatiladigan va Oksapin^® bilan bog‘liq noxush reaksiyalarga asoslanadi.

Preparatni tajribada qo‘llash dasturlarida salbiy holatlar haqidagi klinik jihatdan ahamiyatli xabarlar ham individual ravishda va qayd etilgandan keyingi qo‘llash tajribasidan kelib chiqib hisobga olingan.

Nojo‘ya samaralar jadvali

Uchrash tez-tezligi* toifasi quyidagi tarzda aniqlanadi: juda tez-tez – ≥1/10; tez-tez – ≥1/100-<1/10; tez-tez emas – ≥1/1000-<1/100; kam hollarda – ≥1/10 000- <1/1000; juda kam hollarda – <1/10 000; tez-tezligi noma‘lum – mavjud ma‘lumotlar bo‘yicha aniqlash mumkin emas.

Nojo‘ya samaralar har bir tizim-a‘zo sinfi doirasida uchrash tez-tezligiga bog‘liq holda taqdim etilgan bo‘lib, avval eng tez-tez uchraydigan samaralar ko‘rsatiladi.

Har bir guruh doirasida tez-tezligi bo‘yicha nojo‘ya reaksiyalar jiddiyligi kamayishi tartibida taqdim etilgan.

Qon tizimi va limfatik tizim tomonidan
Tez-tez emas	leykopeniya
Juda kam hollarda	trombositopeniya
Noma‘lum	suyak ko‘migi funksiyasini susayishi, aplastik anemiya, agranulositoz, pansitopeniya, neytropeniya
Immun tizimi tomonidan
Juda kam hollarda	yuqori sezuvchanlik#
Noma‘lum	anafilaktik reaksiyalar
Endokrin tizimi tomonidan
Noma‘lum	gipotireoz
Metabolizm va oziqlanish tomonidan
Tez-tez	giponatriemiya
Juda kam hollarda	tirishishlar, ensefalopatiya, ongni susayishi kabi belgilar va simptomlar bilan bog‘liq giponatriemiya (qo‘shimcha noxush samaralar Nerv tizimi tomonidan bo‘limida ham ko‘rsatilgan), ko‘rishni buzilishi (xususan tasvirning xiraligi), gipotireoz, qusish, ko‘ngil aynishi†
Noma‘lum	letargiya, ko‘ngil aynishi, bosh aylanishi belgilari va simptomlari bilan birga antidiuretik gormonning noadekvat sekresiyasi sindromi, plazma osmolyarligini oshishi, qusish, bosh og‘rig‘i, ongni xiralashishi yoki boshqa nevrologik belgilar va simptomlar
Ruhiyat tomonidan
Tez-tez	qo‘zg‘aluvchanlik (xususan asabiylashish), affektiv labillik, ongni xiralashishi, depressiya, apatiya
Nerv tizimi tomonidan
Juda tez-tez	uyquchanlik, bosh og‘rig‘i, bosh aylanishi.
Tez-tez	ataksiya, tremor, nistagm, diqqatni jamlashni  buzilishi, amneziya
Noma‘lum	nutqni buzilishi (shu jumladan dizartriya); ko‘pincha Oksapin® dozasi titrlashda
Ko‘rish a‘zosi tomonidan
Juda tez-tez	diplopiya
Tez-tez	tasvirning tiniq emasligi, ko‘rishni buzilishi
Eshitish a‘zosi va muvozanat tomonidan
Tez-tez	vertigo
Yurak-qon tomir tizimi tomonidan
Juda kam hollarda	atrioventrikulyar blokada, aritmiya.
Qon tomirlar tomonidan buzilishlar
Noma‘lum	gipertoniya
Ovqat hazm qilish tizimi tomonidan
Juda tez-tez	ko‘ngil aynishi, qusish
Tez-tez	diareya, qabziyat, qorinda og‘riq
Juda kam hollarda	pankreatit va/yoki lipaza va/yoki amilaza darajasini oshishi
Gepatobiliar tizim tomonidan
Juda kam hollarda	gepatit
Teri va teri osti to‘qimalari tomonidan
Tez-tez	toshma, soch to‘kilishi, akne
Tez-tez emas	eshakemi
Juda kam hollarda	Stivens-Djonson sindromi, toksik epidermal nekroliz (Layell sindromi), angionevrotik shish, ko‘p shaklli eritema.
Noma‘lum
	Dori ta‘sirida eozinofiliyali va tizimli simptomli toshma (DRESS)**, o‘tkir tarqoq ekzentematoz pustulyoz (AGEP)**
Suyak-mushak tizimi, biriktiruvchi to‘qima va suyaklar tomonidan
Juda kam hollarda	tizimli qizil yugurik
Noma‘lum	Oksapin® bilan uzoq vaqt davolangan pasientlar orasida suyak to‘qimasining mineral zichligi pasayishi, osteogenez buzilishi, osteoporoz, suyak sinishlari haqida xabar berilgan. Oksapin® suyaklar metabolizmiga qayday tarzda ta‘sir ko‘rsatishi aniq emas.
Umumiy buzilishlar va preparat yuborilgan joyda asoratlar
Juda tez-tez	toliqish
Tez-tez	asteniya
Laboratoriya va instrumental tekshiruvlar natijalari
Tez-tez emas	jigar fermentlari, qonda ishqoriy fosfataza darajasini oshishi
Noma‘lum	T4 darajasini pasayishi (klinik ahamiyati tushunarsiz)
Shikastlanishlar, zaharlanishlar va muolajalar asoratlari
Noma‘lum	yiqilish

* CIOMS III bo‘yicha uchrash tez-tezligi tasnifiga ko‘ra.

^† Oksapin^®ni qo‘llash davrida juda kam hollarda klinik ahamiyatga ega giponatriemiya (natriy <125 mmol/l) rivojlanishi mumkin. Ko‘pincha u Oksapin^® bilan davolanishning birinchi 3 oyi davomida rivojlangan, garchi plazmada natriy darajasi davolash boshlanganidan keyin 1 yildan ortiq vaqt o‘tgan davrda birinchi bor <125 mmol/l gacha pasayishi bo‘lgan pasientlar ham bo‘lgan.

**Qayd etilgandan keyingi davrda Oksapin^®ni qo‘llash tajribasidan salbiy ta‘sirlar haqidagi spontan xabarlar va adabiyotlarda bayon qilingan holatlardan (tez-tezligi noma‘lum) quyidagi nojo‘ya ta‘sirlar haqida xabarlar kelib tushgan. Xabarlar ko‘ngilli ravishda kelib tushganligi hamda ular qayd etilgan populyasiya kattaligi noma‘lum bo‘lganligi tufayli, ularning uchrashi tez-tezligini baholash mumkin emas, shu sababli mazkur nojo‘ya samaralar «Noma‘lum» toifasi qatoriga kiradi.

^#Yuqori sezuvchanlik (shu jumladan ko‘plab o‘ta yuqori sezuvchanlik) toshma, isitma bilan xarakterlanadi. Boshqa a‘zolar va tizimlar qamrab olinishi mumkin, masalan qon va limfatik tizim (eozinofiliya, trombositopeniya, leykopeniya, limfadenopatiya, splenomegaliya), jigar (gepatit, jigarning normaga mos kelmaydigan funksional sinamasi), mushaklar va bo‘g‘imlar (bo‘g‘im shishi, mialgiya, artralgiya), nerv tizimi (jigar ensefalopatiyasi), buyrak (buyrak yetishmovchiligi, interstisial nefrit, proteinuriya), o‘pka (o‘pka shishi, astma, bronxospazm, o‘pkaning interstisial kasalligi, hansirash), angionevrotik shish.

 

Qo‘llash mumkin bo‘lmagan holatlar

Preparatning faol moddasi yoki yordamchi moddalariga yuqori sezuvchanlikda qo‘llash mumkin emas.

 

Dorilarning o‘zaro ta‘siri

Fermentlar sintezi induksiyasi

Okskarbazepin va uning farmakologik faol metaboliti (monogidroksi-hosilasi, MGH) juda ko‘p sonli preparatlarning, xususan immunodepressantlar (xususan, siklosporin, takrolimus), peroral kontraseptivlar va tutqanoqqa qarshi ayrim boshqa dorilarning (xususan, karbamazepinning) metabolizmiga mas‘ul bo‘lgan P₄₅₀ sitoxromi CYP 3A4 va CYP 3A5 fermentlarining kuchsiz in vitro va in vivo sharoitdagi induktorlari bo‘lib hisoblanadi, bu esa ushbu preparatlarning plazmadagi konsentrasiyalarini pasayishiga olib keladi (jadvalda tutqanoqqa qarshi boshqa dori vositalariga nisbatan natijalar taqdim etilgan).

Okskarbazepin va MGH in vitro sharoitda UDF-glyukuroniltransferazalarning kuchsiz induktorlari bo‘lib hisoblanadi (ushbu sinfda alohida fermentlarga ta‘siri noma‘lum). Shu sababli okskarbazepin va MGH in vivo sharoitda eng avvalo UDF-glyukuroniltransferaza orqali kon‘yugasiya yordamida chiqariladigan dori vositalarining metabolizmiga ta‘sirni sezilarsiz darajada induksiya qilishi mumkin. Oksapin^® bilan davolash boshlanishida yoki doza o‘zgarganida induksiyaning yangi darajasiga erishish uchun 2–3 hafta talab qilinishi mumkin.

Oksapin^® bilan davolash bekor qilinganida birga qo‘llaniluvchi preparatlar dozasini kamaytirish zarur bo‘lishi mumkin, bu haqidagi qarorni klinik kuzatuv asosida va/yoki dori vositasining plazmadagi darajasini kuzatishda qabul qilish lozim. Induksiya, ehtimol, davolash bekor qilinganidan keyin 2–3 hafta o‘tgach bosqichma-bosqich pasayadi.

Gormonal kontraseptivlar

Oksapin^® peroral kontraseptivlarning ikkita komponenti – etinilestradiol va levonorgestrelga ta‘sir ko‘rsatishi namoyish etilgan. Etinilestradiol va levonorgestrelning AUC ko‘rsatkichning o‘rtacha qiymatlari muvofiq ravishda 48–52 ga va 32–52% ga pasaygan. Shu sababli Oksapin^®ni gormonal kontraseptivlar bilan birga qabul qilinishi ularning samarasizligiga olib kelishi mumkin. Boshqa ishonchli kontrasepsiya usulidan foydalanish kerak.

 

 

Fermentlar sintezini susayishi

Okskarbazepin va MGH CYP 2C19 ni susaytiradi. Shu sababli Oksapin^®ni yuqori dozalarda odatda CYP 2C19 (fenitoin) yordamida metabolizmga uchraydigan dori vositalari bilan birga qo‘llanilganida o‘zaro ta‘sirlashish yuzaga kelishi mumkin. Oksapin^®ning sutkada 1200 mg dan oshadigan dozalari buyurilganida fenitoinning plazmadagi darajalari 40% ga oshgan (jadvalda tirishishlarga qarshi boshqa preparatlarga nisbatan natijalar taqdim etilgan). Bunday hollarda fenitoinning birga qo‘llanilishini qisqartirish talab qilinishi mumkin.

Tutqanoqqa qarshi dori vositalari

Oksapin^® va boshqa tutqanoqqa qarshi dori vositalari o‘rtasida potensial o‘zaro ta‘sirlar klinik tadqiqotlarda baholangan. Ushbu o‘zaro ta‘sirlarning AUC va C_min o‘rtacha qiymatlariga ta‘siri haqidagi axborot jadvalda ta‘riflangan.

Tutqanoqqa qarshi preparatlarning Oksapin^®bilan o‘zaro ta‘siri haqidagi ma‘lumot:

Tutqanoqqa qarshi dori vositasi	Oksapin®ni tutqanoqqa qarshi dori vositasiga ta‘siri	Tutqanoqqa qarshi dori vositasini MGH ga ta‘siri
Birga qabul qilish	Konsentrasiyasi	Konsentrasiyasi
Karbamazepin	0–22% ga pasaygan (karbamazepin-epoksid darajasi 30% ga oshgan)	40% ga pasaygan
Klobazam	O‘rganilmagan	Ta‘sir qilmagan
Felbamat	O‘rganilmagan	Ta‘sir qilmagan
Lamotrigin	Ta‘sir qilmagan	Ta‘sir qilmagan
Fenobarbital	14–15% ga oshgan	30–31% ga pasaygan
Fenitoin	0–40% ga oshgan	29–35% ga pasaygan
Valproat kislotasi	Ta‘sir qilmagan	0–18% ga pasaygan

Kattalarda sitoxrom P₄₅₀ fermentlari sintezining kuchli ta‘sir qiluvchi induktorlari (karbamazepin, fenitoin va fenobarbital) qon plazmasida MGH darajasini (29–40% ga) pasaytirishi namoyish etilgan. Monoterapiyaga qaraganda fermentlar sintezini induksiya qiluvchi tutqanoqqa qarshi preparatlarning 3 tasidan 1 tasi qabul qilinganida 4–12 yoshdagi bolalarda MGH klirensi 35% ga oshgan. Oksapin^®va lamotrigin bilan majmuaviy davolash noxush ko‘rinishlar (ko‘ngil aynishi, uyquchanlik, bosh aylanishi va bosh og‘rig‘i) paydo bo‘lishi xavfini oshishiga olib kelgan. Oksapin^® bilan birga tutqanoqqa qarshi bitta yoki bir nechta preparatlar bir vaqtda qabul qilinganida dozalarga ehtiyotkorlik bilan tuzatish kiritish va/yoki qon plazmasidagi darajasini nazorat qilish mumkinligini individual ravishda ko‘rib chiqish mumkin. Bu ayniqsa bir vaqtda lamotriginni qabul qilgan bolalarga taalluqlidir.

Oksapin^®ni qabul qilishda fermentlarning o‘zidan o‘zi induksiyasi qayd etilmagan.

Boshqa dori vositalari bilan o‘zaro ta‘sirlari

Simetidin, eritromisin, viloksazin, varfarin va dekstropropoksifen MGH farmakokinetikasiga ta‘sir ko‘rsatmagan.

Okskarbazepin va MAO ingibitorlari o‘rtasida o‘zaro ta‘sir okskarbazepinni trisiklik antidepressantlar bilan tuzilishi jihatidan bog‘liqligini inobatga olgan holda nazariy jihatdan ehtimol bo‘lishi mumkin.

Trisiklik antidepressantlar bilan davolangan va klinik tadqiqotlarda ishtirok etgan pasientlarda klinik jihatdan ahamiyatli o‘zaro ta‘sirlar qayd etilmagan.

Litiy dori vositalari va okskarbazepin bilan majmuaviy davolash neyrotoksiklikni oshirishi mumkin.

 

Maxsus ko‘rsatmalar

Yuqori sezuvchanlik

I tipdagi yuqori sezuvchanlik reaksiyalari (darhol yuz beradigan reaksiyalar) toshma, qichishish, eshakemi, angionevrotik shishni o‘z ichiga olgan hamda anafilaksiya haqidagi xabarlar qayd etilgandan keyingi davrda kelib tushgan. Hiqildoq, tovush yorig‘i, lablar va qovoqlar ishtirok etadigan anafilaksiya va angionevrotik shish hollari pasientlarda Oksapin^®ning birinchi dozasi yoki keyingi dozalari qabul qilinganidan keyin qayd etilgan. Agar bemorda Oksapin^® bilan davolashdan keyin bunday reaksiyalar rivojlansa, preparat qo‘llanilishini bekor qilish va muqobil davolashni boshlash lozim.

Karbamazepinga yuqori sezuvchanlik reaksiyalari kuzatilgan pasientlarni Oksapin^® qabul qilinganida ularning taxminan 25–30% da bunday reaksiya (xususan teri reaksiyalari) yuzaga kelishi ehtimoli haqida xabardor qilish lozim.

Yuqori sezuvchanlik reaksiyalari, shu jumladan multiorgan o‘ta yuqori sezuvchanlik reaksiyalari anamnezda karbamazepinga yuqori sezuvchanligi bo‘lmagan pasientlarda ham rivojlanishi mumkin. Ular teriga, jigarga, qon va limfatik tizimga hamda boshqa a‘zolarga yoxud alohida, yoxud birga tizimli reaksiya ko‘rinishida ta‘sir ko‘rsatishi mumkin. Yuqori sezuvchanlik reaksiyalarini ko‘rsatuvchi belgilar va simptomlar paydo bo‘lganida Oksapin^® qo‘llanilishini tezda bekor qilish lozim.

Dermatologik samaralar

Oksapin^® qo‘llanilishi bilan bog‘liq bo‘lgan jiddiy teri reaksiyalari, shu jumladan Stivens–Djonson sindromi, toksik epidermal nekroliz (Layell sindromi) va ko‘p shaklli eritema haqida juda kam hollarda xabar berilgan. Jiddiy teri reaksiyalari bo‘lgan pasientlarni gospitalizasiya qilish talab qilinishi mumkin, chunki ushbu kasalliklar hayotga xavf solishi va juda kam hollarda o‘lim bilan yakunlanishi mumkin. Oksapin^® qo‘llanilishi bilan bog‘liq bo‘lgan hollar bolalarda ham, kattalarda ham mavjud bo‘lgan. Reaksiya paydo bo‘lishiga qadar vaqt medianasi 19 kunni tashkil etgan. Oksapin^® takroriy buyurilganida jiddiy teri reaksiyasi qaytalanishining bir nechta alohida hollari haqida xabar berilgan. Oksapin^® bilan davolashga teri tomonidan reaksiya rivojlanadigan pasientlarni tezkor ravishda tekshirish, preparat qo‘llanilishini esa tezda bekor qilish talab qilinadi, toshma va dori vositasini qabul qilish o‘rtasida bog‘liqlikning mavjud emasligi yaqqol ayon bo‘lgan hollar bundan mustasno. Davolash bekor qilinganida dori qo‘llanilishi bekor qilinishi oqibatida xurujlar paydo bo‘lishini oldini olish uchun Oksapin^®ni tutqanoqqa qarshi boshqa dori vositalari bilan davolashga almashtirishga e‘tibor qaratish lozim. Yuqori sezuvchanlik reaksiyalari tufayli davolash bekor qilingan pasientlarga Oksapin^®ni takroran buyurish mumkin emas.

Xitoylik, tailandlik va osiyolik popullyasiyalarda HLA-B*1502 alleli

Xitoylik va tailandlik bo‘lgan bemorlarda, bu yerda HLA-B*1502 allelini tarqalishi qayd etiladi, karbamazepin qo‘llanilganida og‘ir dermatologik reaksiyalar, shu jumladan Stivens–Djonson sindromi rivojlanishi tez-tezligini oshishi aniqlangan. Karbamazepinni kimyoviy tuzilishi okskarbazepinning kimyoviy tuzilishiga o‘xshash, shu sababli okskarbazepin bilan davolanganda HLA-B*1502 alleli musbat bo‘lgan shaxslarda ham Stivens–Djonson sindromi rivojlanishi mumkinligi ehtimoli mavjud. Okskarbazepin bilan bunday bog‘liqlik mavjudligi haqida taxmin qilish uchun asos bo‘lib xizmat qiladigan ma‘lumotlar bor. HLA-B*1502 alleli tashuvchilari xitoylik va tailandlik populyasiyadagi shaxslarning 10 foizini tashkil etadi. Shu sababli mazkur shaxslar karbamazepin yoki unga o‘xshash kimyoviy tuzilishga ega faol modda bilan davolash boshlanishigacha ushbu allel mavjudligiga skriningdan o‘tishlari kerak. Agar pasient HLA-B*1502 alleli tashuvchisi ekanligi aniqlansa, okskarbazepinni faqat davolashdan foyda ehtimol qilingan xavfdan yuqori bo‘lgan hollardagina buyurish lozim. Mazkur allel osiyolik boshqa populyasiyalarda ko‘proq (Filippinda, Malayziyada 15% dan ortiq) tarqalganligi sababli mazkur allel bo‘yicha genotiplashni o‘tkazish zaruratini ko‘rib chiqish kerak.

Mazkur allelning tarqalganligi yevropeoid, negroid irqlariga mansub shaxslarda, shuningdek amerikaliklar, yaponlar va koreyslarda uncha sezilarli (< 1%) emas. Allelning uchrash tez-tezligi mazkur allelning tashuvchisi bo‘lgan populyasiyada xromosomalarning foiz nisbatiga bog‘liq. Har bir xromosoma ikkita nusxaga ega ekanligi sababli, hatto HLA-B*1502 allelining bitta nusxasi ham Stivens–Djonson sindromi namoyon bo‘lishi uchun yetarli bo‘lishi mumkin va xavf mavjud bo‘lgan pasientlarning ulushi allel uchrashi tez-tezligidan 2 marta yuqori.

Yevropalik va yaponiyalik populyasiyalarda HLA-A*3101 alleli

HLA-A*3101 allelini kelib chiqishi yevropalik va yaponiyalik bo‘lgan shaxslarda karbamazepin keltirib chiqargan dermatologik reaksiyalar, shu jumladan Stivens–Djonson sindromi, toksik epidermal nekroliz, eozinofiliyali dori toshmasi (DRESS sindromi) yoki kamroq og‘ir bo‘lgan o‘tkir tarqoq ekzentematoz pustulyoz va makulopapulyoz toshmasi yuqori xavfi bilan bog‘liqligini nazarda tutuvchi ayrim ma‘lumotlar mavjud.

HLA-A*3101 allelining uchrash tez-tezligi har bir etnik populyasiyada farqlanadi. Mazkur allel yevropalik (2-5%) va yapon (10%) populyasiyalarida ustun bo‘ladi. Uning ishtiroki karbamazepin keltirib chiqargan dermatologik reaksiyalar (asosan og‘ir shakllari) rivojlanishi xavfini umuman aholida 5% dan kelib chiqishi yevropalik bo‘lgan vakillarda 26% gacha oshirishi mumkin, ayni vaqtda uning mavjud bo‘lmasligi xavfni 5% dan 3,8% gacha qisqartirishi mumkin.

Boshqa populyasiyalarda HLA-A*3101 alleli

Mazkur allelning tarqalganligi tez-tezligi ayrim istisnolar bilan (5-12%) avstraliyalik, osiyolik, afrikalik, shimoliy amerikalik populyasiyalardagi ko‘pchilik shaxslarda 5% dan kam. 15% dan yuqori tez-tezlik Janubiy Amerikaning (Argentina, Braziliya), Shimoliy Amerikaning (AQSH da Navaxo, Siuks va Meksikada Sonoro, Seri) va Janubiy Hindistonning (Tamil Nadu) ayrim etnik guruhlarida va 10-15% ushbu mintaqalarning boshqa etnik guruhlarida uchrashi haqida xabar qilingan.

Allelning uchrash tez-tezligi mazkur allelning tashuvchisi bo‘lgan populyasiyada xromosomalarning foiz nisbatiga bog‘liq. Har bir xromosoma ikkita nusxaga ega ekanligi sababli, hatto HLA-A*3101 allelining bitta nusxasi ham Stivens–Djonson sindromi namoyon bo‘lishi uchun yetarli bo‘lishi mumkin va xavf mavjud bo‘lgan pasientlarning ulushi allel uchrashi tez-tezligidan deyarli 2 marta yuqori.

Karbamazepin yoki unga o‘xshash kimyoviy tuzilishga ega faol modda bilan davolash boshlanishigacha HLA-A*3101 alleli mavjudligiga skrining o‘tkazilishi zaruratini ko‘rsatadigan yetarlicha ma‘lumotlar mavjud emas.

Agar yevropalik yoki yaponiyalik pasientlar HLA-A*3101 allelining tashuvchisi ekanligi aniqlangan bo‘lsa, okskarbazepinni faqat davolashdan foyda ehtimol kutiladigan xavfdan ortiq bo‘lgan hollardagina buyurish lozim.

Genotiplashning kamchiliklari

Genotiplash natijalari lozim darajada klinik hushyorlikni va pasientlarga qarashni o‘rnini bosolmaydi. HLA-B*1502 alleli bo‘yicha musbat bo‘lgan va Oksapin^® bilan davolanayotgan osiyolik pasientlarning ko‘pchiligida Stivens–Djonson sindromi/toksik epidermal nekroliz namoyon bo‘lmaydi, HLA-B*1502 alleli bo‘yicha manfiy bo‘lgan boshqa etnik guruhga mansub pasientlarda esa Stivens–Djonson sindromi/toksik epidermal nekroliz rivojlanadi. Bu HLA-A*3101 ga ham hamda Stivens–Djonson sindromi, toksik epidermal nekroliz, eozinofiliya va tizimli namoyon bo‘lishlari bilan kechadigan dorilarga teri reaksiyasi, o‘tkir tarqoq ekzentematoz pustullyoz yoki makulopapulyoz toshma rivojlanishi xavfiga ham taalluqlidir. Ushbu og‘ir dermatologik reaksiyalarning rivojlanishi va ular bilan bog‘liq bo‘lgan kasallanish tutqanoqqa qarshi preparatlarning dozasi, tartibiga rioya qilish, birga qo‘llaniluvchi dori preparatlari, yondosh kechadigan kasalliklar va dermatologik monitoring darajasi kabi boshqa kutilishi mumkin bo‘lgan omillar sababli o‘rganilmagan.

Sog‘liqni saqlash xodimlari uchun ma‘lumot

Agar HLA-B*1502 alleli mavjudligiga test o‘tkazilayotgan bo‘lsa, HLA-B*1502 ning yuqori darajadagi genotiplashini o‘tkazish tavsiya etiladi. Agar 1 yoki 2 ta HLA-B*1502 alleli aniqlangan bo‘lsa, natija musbat, agar biron-bir HLA-B*1502 alleli aniqlanmagan bo‘lsa, natija manfiy bo‘ladi. Xuddi shunday tarzda HLA-A*3101 alleli mavjudligiga test o‘tkaziladi, HLA-A*3101 ning yuqori darajadagi genotiplashini o‘tkazish tavsiya etiladi. Agar 1 yoki 2 ta HLA-A*3101 alleli aniqlangan bo‘lsa, natija musbat, agar biron-bir HLA-A*3101 alleli aniqlanmagan bo‘lsa, natija manfiy bo‘ladi.

Xurujlarni kuchayishi xavfi

Oksapin^® bilan xurujlarni kuchayishi xavfi haqida xabar berilgan. Xurujlarni kuchayishi xavfi ko‘proq bolalarda kuzatilgan, ammo kattalarda ham uchrashi mumkin. Xurujlar kuchaygan taqdirda Oksapin^® bilan davolashni to‘xtatish zarur.

Giponatriemiya

Oksapin^®ni qabul qilgan 2,7% pasientlarda qon plazmasida natriy darajasi 125 mmol/l dan past bo‘lishi kuzatilgan bo‘lib, u ko‘pincha simptomsiz bo‘lgan va davolashga tuzatish kiritishni talab qilmagan. Klinik tadqiqotlarning tajribasi shuni ko‘rsatadiki, plazmada natriy darajalari Oksapin^® dozasi pasaytirilganidan, dori qo‘llanilishi bekor qilinganidan yoki pasientni konservativ davolanganidan (xususan suyuqlik iste‘mol qilinishi cheklanganidan) keyin normaga keladi. Natriy darajasi past bo‘lishi bilan bog‘liq avvalgi buyrak kasalliklari bo‘lgan pasientlarda yoki bir vaqtda natriy darajasini pasaytiruvchi preparatlarni (xususan diuretiklar, desmopressinni), shuningdek NYAQP ni (xususan indometasinni) qabul qilgan pasientlarda Oksapin^® bilan davolash boshlanishigacha natriyning plazmadagi darajalarini aniqlash zarur. Keyinchalik qon plazmasida uning darajalarini har 2 haftada va so‘ngra davolashning dastlabki 3 oy davomida bir oyda 1 marta yoki klinik zaruratga qarab nazorat qilish kerak. Ushbu xavf omillari keksa yoshdagi pasientlarga taalluqli bo‘lishi mumkin. Oksapin^®ni qabul qilayotgan pasientlarga nisbatan natriy darajasini pasaytiruvchi dori vositalarini qabul qilish boshlanishida natriy darajasini baholashga bo‘lgan shunday yondashuvga amal qilish kerak. Agar giponatriemiya rivojlanishini ko‘rsatuvchi klinik simptomlar Oksapin^® bilan davolash fonida kuzatilsa, qon plazmasida natriy darajasini o‘zgartirish imkoniyatini ko‘rib chiqish maqsadga muvofiq. Boshqa pasientlarda plazmadagi natriy darajasini baholashni standart laboratoriya tadqiqotlarining bir qismi sifatida o‘tkazish mumkin. Yurak yetishmovchiligi va ikkilamchi yurak yetishmovchiligi bo‘lgan barcha pasientlarni ularda suyuqlik ushlanib qolinishi mavjudligini aniqlash uchun muntazam ravishda tana vaznini o‘lchash kerak. Suyuqlik ushlanib qolgan yoki yurak funksiyasi yomonlashgan taqdirda, natriyning plazmadagi darajasini nazorat qilish lozim. Agar giponatriemiya kuzatilsa, u holda suv miqdorini cheklanishi unga qarshi kurashning muhim chorasi bo‘lib hisoblanadi. Uncha ko‘p bo‘lmagan hollarda okskarbazepin yurakda qon o‘tishini buzilishiga olib kelishi mumkinligi tufayli, ilgarigi qon o‘tishi buzilishi bo‘lgan (xususan AV-blokadali, aritmiyali) pasientlarni sinchkovlik bilan kuzatish tavsiya etiladi.

Gipotireoz

Gipotireoz okskarbazepin qo‘llanilganida salbiy reaksiya bo‘lib hisoblanadi. Qalqonsimon bez gormonlarining bolalar tug‘ilganidan keyin rivojlanishiga ta‘sirini hisobga olgan holda, mazkur toifadagi pasientlarda Oksapin^® bilan davolash vaqtida qalqonsimon bez funksiyasini monitoringini o‘tkazish tavsiya qilingan.

Jigar funksiyasi

Gepatitning kam hollarda uchrashi haqida xabar berilgan bo‘lib, u ko‘p hollarda ijobiy yakun bilan ortga qaytgan. Jigar kasalligiga shubha qilinganida jigar funksiyasini baholash va Oksapin^® qo‘llanilishini bekor qilish imkoniyatini ko‘rib chiqish lozim. Og‘ir jigar yetishmovchiligi bo‘lgan pasientlarni davolashda ehtiyotkorlikni namoyon qilish lozim.

Buyrak funksiyasi

Buyrak funksiyasini buzilishi (kreatinin klirensi <30 ml/min) bo‘lgan pasientlar Oksapin^® bilan davolanish vaqtida, ayniqsa boshlang‘ich dozaga va titrlashga nisbatan ehtiyotkorlikni namoyon qilishlari lozim. MGH ning plazmadagi konsentrasiyalari monitoringi talab qilinishi mumkin.

Gematologik samaralar

Qayd etilgandan keyingi davrda juda kam hollarda Oksapin^® bilan davolangan pasientlarda kuzatilgan agranulositoz, aplastik anemiya va pansitopeniya haqida xabar berilgan. Yaqqol ifodalangan suyak ko‘migi funksiyasini susayishining har qanday belgisi rivojlanganida, dori vositasini qo‘llanilishini bekor qilish imkoniyatini ko‘rib chiqish kerak.

O‘z joniga qasd qilish xulq-atvori

Bir necha ko‘rsatmalar bo‘yicha tutqanoqqa qarshi vositalar bilan davolangan pasientlarda o‘z joniga qasd qilish fikrlari va xulq-atvori haqida xabar berilgan. Tutqanoqqa qarshi preparatlarning randomizasiyalangan plasebo nazoratli tadqiqotlarining meta-tahlili o‘z joniga qasd qilish fikrlari va xulq-atvori xavfining katta bo‘lmagan darajada oshishini ko‘rsatadi. Ushbu xavfning mexanizmi noma‘lum, mavjud ma‘lumotlar esa okskarbazepin qabul qilinganida xavf oshishi imkoniyatini istisno qilmaydi.

Shu sababli pasientlarni ularda o‘z joniga qasd qilish fikrlari va xulq-atvori mavjudligiga tekshirish hamda tegishli davolashni buyurish imkoniyatini ko‘rib chiqish tavsiya etiladi. Bemorlarga (va ularni parvarishlayotgan shaxslarga) o‘z joniga qasd qilish fikrlari yoki xulq-atvori belgilari paydo bo‘lganida, tibbiy yordam olish yuzasidan murojaat qilishni tavsiya qilish lozim.

Gormonal kontraseptivlar

Reproduktiv yoshdagi ayol pasientlarni Oksapin^®ni gormonal kontraseptivlar bilan birga qabul qilish bunday turdagi kontrasepsiyaning samarasizligiga olib kelishi mumkinligi haqida ogohlantirish zarur. Oksapin^® qo‘llanilganida homiladorlikni oldini olishning boshqa usullaridan foydalanish tavsiya etilgan.

Alkogol

Oksapin^® bilan davolash fonida alkogolni iste‘mol qilishda ehtiyotkorlikni namoyon qilish tavsiya etiladi, chunki bu kumulyativ sedativ natijani keltirib chiqarishi mumkin.

Davolashni bekor qilinishi

Tutqanoqqa qarshi barcha dori vositalaridan foydalanishdagi kabi xurujlar tez-tezligining potensial oshishini minimallashtirish uchun Oksapin^® qo‘llanilishini bosqichma-bosqich bekor qilish tavsiya etiladi.

Plazmadagi darajasi monitoringi

Garchi okskarbazepinning dozalari va plazmadagi darajalari hamda klinik samaradorligi yoki o‘zlashtiraolinishi o‘rtasida bog‘liqlik yetarlicha sezilarli bo‘lmasa-da, plazmadagi darajalarining monitoringi davolash tartibini buzilishini istisno qilish kerak bo‘lganida yoki MGH klirensi ko‘rsatkichida o‘zgarish kutilganida, masalan:

• jigar funksiyasi o‘zgarganida;
• homiladorlikda;
• jigar fermentlarini induksiya qiluvchi preparatlar bilan birga qo‘llanilganida foydali bo‘lishi mumkin.

Homiladorlik va emizish

Homiladorlik

Tutqanoq va tutqanoqqa qarshi davolash bilan bog‘liq umumiy xavf

Davolangan pasientlarda politerapiyada, ayniqsa valproatni ichiga olgan politerapiyada rivojlanishning tug‘ma nuqsonlarini oshishi qayd etilgan. Bundan tashqari, tutqanoqqa qarshi samarali davolashni to‘xtatib qo‘yish mumkin emas, chunki kasallikni kuchayishi ona uchun ham, homila uchun ham juda zararlidir.

Okskarbazepin bilan bog‘liq xavf

Preparatni homiladorlik davrida qabul qilingani haqidagi klinik ma‘lumotlar soni uncha katta emas (300-1000 homiladorlikda). Biroq okskarbazepin bilan bog‘liq tug‘ma rivojlanish nuqsonlarini ko‘rsatuvchi ma‘lumotlar soni cheklangan. Oksapin^® qo‘llanilganida umumiy populyasiya orasidagi ko‘rsatkich (2-3%) bilan taqqoslanganda tug‘ma nuqsonlarning umumiy sonini oshishi qayd etilmagan. Ushbu ma‘lumotlarga qaramasdan okskarbazepinning teratogen potensialini to‘liq istisno etib bo‘lmaydi.

Yuqorida bayon qilinganlarni inobatga olgan holda quyidagilarni nazarda tutish lozim:

• agar Oksapin^®ni qabul qilayotgan ayol homilador bo‘lsa yoki homiladorlikni rejalashtirayotgan bo‘lsa, ushbu preparat qo‘llanilishini diqqat bilan baholash lozim. Hech bo‘lmaganda homiladorlikning dastlabki uch oyi davomida minimal samarali dozalarni buyurish lozim va imkon qadar monoterapiyaga afzallik berish kerak;
• homiladorlik davomida okskarbazepin bilan tutqanoqqa qarshi samarali davolanishni to‘xtatish mumkin emas, chunki kasallikni kuchayishi ona uchun ham, homila uchun ham juda zararlidir.

Monitoring va profilaktika qilish

Tutqanoqqa qarshi ayrim dori vositalari folat kislotasi tanqisligini keltirib chiqarishi mumkin, bu ehtimol homilada anomaliyalar rivojlanishiga ta‘sir ko‘rsatishi mumkin.

Homiladorlikkacha va homiladorlik davrida folat kislotali qo‘shimchalarni qabul qilish tavsiya etilgan. Bunday qo‘shimchalarni qabul qilishning samaradorligi isbotlanmaganligi tufayli, hatto folat kislotasini qo‘shimcha ravishda qabul qilayotgan ayollarga ham maxsus antenatal diagnostikadan o‘tishni taklif qilish mumkin.

Ayollarning cheklangan sonida olingan ma‘lumotlar okskarbazepinning faol metaboliti bo‘lgan 10-monogidroksi hosilasining (MGH) plazmadagi darajalari homiladorlik davomida asta-sekin pasayishi mumkinligini ko‘rsatadi. Oksapin^® bilan davolanayotgan ayollarda xurujlarning adekvat nazoratini ta‘minlash uchun homiladorlik davomida klinik javobning sinchkov monitoringini olib borish tavsiya qilingan. Qon plazmasida MGH konsentrasiyalari o‘zgarishlarini aniqlash zaruratini ko‘rib chiqish lozim. Agar homiladorlik davrida dozalar oshirilgan bo‘lsa, tug‘ruqdan keyingi davrda MGH ning plazmadagi darajalari monitoringini olib borish imkoniyatini ham ko‘rib chiqish zarur.

Yangi tug‘ilgan chaqaloqlar

Yangi tug‘ilgan chaqaloqlarda tutqanoqqa qarshi vositalar keltirib chiqargan qon ivishini buzilishi haqida xabar berilgan. Ehtiyot chorasi sifatida homiladorlikning oxirgi bir necha haftasi davomida va yangi tug‘ilgan chaqaloqqa K1 vitaminini qo‘llash lozim.

Emizish davri

Okskarbazepin va uning faol metaboliti (MGH) ko‘krak sutiga o‘tadi. Har ikkala birikmalar uchun ko‘krak sutidagi konsentrasiyasi va qon plazmasidagi konsentrasiyasi nisbati 0,5 ni tashkil etgan. Okskarbazepinni chaqaloqqa ko‘krak suti orqali ta‘sir qilishi noma‘lum. Shu sababli davolash zarurati bo‘lganida emizishni to‘xtatish lozim.

Reproduktiv funksiya

Odamning reproduktiv funksiyasiga ta‘siri haqidagi ma‘lumotlar yo‘q. Okskarbazepin kalamushlarning reproduktiv funksiyasiga ta‘sir ko‘rsatmagan. Reproduktiv funksiyaga ta‘siri odamda qo‘llaniladigan dozalar bilan taqqoslanadigan dozalarda kalamushlarning urg‘ochilarida kuzatilgan.

Avtomobilni va boshqa mexanizmlarni boshqarish qobiliyatiga ta‘siri

Oksapin^®dan foydalanilganida bosh aylanishi, uyquchanlik, ataksiya, diplopiya, ko‘rishning noaniqligi, ko‘rishni buzilishi, giponatriemiya, ayniqsa davolash boshlanishida yoki dozaga tuzatish kiritilishi munosabati bilan (ko‘proq dozani titrlashda) tafakkur etishning pasaygan darajasi kabi noxush reaksiyalar haqida xabar berilgan. Shu sababli pasientlar transport vositalarini boshqarishda va mexanizmlar bilan ishlashda ehtiyotkorlikni namoyon qilishlari kerak.

Preparatning yaroqlilik muddati tugaganidan so‘ng qo‘llash mumkin emas va bolalar ololmaydigan joyda saqlash kerak.

 

Dozani oshirib yuborilishi

Dozani oshirib yuborilishiga doir ayrim hollar haqida xabarlar olingan. Maksimal qabul qilingan doza taxminan 48,000 mg ni tashkil qilgan.

Belgilari va simptomlari

• Suv-elektrolit muvozanatining buzilishi: giponatriemiya.
• Ko‘rish a‘zosi tomonidan buzilishlar: diplopiya, mioz, ko‘rishning noaniqligi.
• Ovqat hazm qilish tizimi tomonidan buzilishlar: ko‘ngil aynishi, qusish, giperkineziya.
• Umumiy buzilishlar va yuborilgan joydagi buzilishlar: toliqish.
• Laborator va instrumental ma‘lumotlar: nafas olish harakatlari tez-tezligini pasayishi, QTc intervalini uzayishi.
• Nerv tizimi tomonidan buzilishlar: uyquchanlik, bosh aylanishi, ataksiya, nistagm, tremor, koordinasiyani buzilishi (noto‘g‘ri koordinasiya), tirishishlar, bosh og‘rig‘i, koma, hushdan ketish, diskineziya.
• Ruhiyatni buzilishi: tajovuzkorlik, xavotirli qo‘zg‘aluvchanlik, ongni xiralashishi.
• Qon tomirlar tomonidan buzilishlar: arterial bosimni pasayishi.
• Nafas olish tizimi, ko‘krak qafasi a‘zolari va ko‘ks oralig‘i tomonidan buzilishlar: hansirash.

Davolash

Spesifik antidot mavjud emas. Simptomatik va bir maromda saqlab turuvchi turuvchi davolash o‘tkaziladi. Okskarbazepinni so‘rilishini kamaytirish uchun me‘dani yuvish o‘tkazilishi va/yoki faollashtirilgan ko‘mirni qabul qilish buyurilishi mumkinligini inobatga olish lozim.

 

Chiqarilish shakli

10 tabletkadan blisterda; 3 blister qo‘llash bo‘yicha yo‘riqnoma bilan karton qutiga joylangan.

 

Saqlash sharoiti

Quruq, yorug‘likdan himoya qilingan joyda, 25°C dan yuqori bo‘lmagan haroratda saqlansin.

Bolalar ololmaydigan joyda saklansin.

Yaroqlilik muddati

2 yil.

 

Dorixonalardan berish tartibi

Resept bo‘yicha.